Những món ẩm thực ngon nức tiếng xứ Thanh

Nem chua

Nhắc đến Thanh Hóa, du khách xa gần không ai là không biết đến nem chua, món ăn nức tiếng ở vùng đất này. Nguyên liệu chính để làm nem là thịt lợn nạc, thịt phải dẻo, tươi, ngon. Sau khi làm sạch, thịt được xay hoặc giã nhuyễn còn bì lợn làm sạch, luộc chín, thái mỏng thành sợi, thính gạo hoặc thính ngô rang thơm trộn đều cùng nhiều gia vị khác.

Ngoài ra, lá chuối tươi dùng để gói nem là một trong những vật liệu không kém phần quan trọng. Lá chuối được rửa sạch, để khô rồi xé nhỏ sao cho phù hợp với từng chiếc nem. Sau khi pha chế xong nguyên liệu chính, bắt đầu công đoạn gói, từ nguyên liệu làm sẵn được vo thành từng chiếc, người gói cho thêm một vài lát ớt, tỏi và kèm theo một ít lá đinh lăng để tạo cho nem có một mùi thơm đặc trưng.

Trong những ngày Tết cổ truyền, nem chua ở Thanh Hóa luôn trong tình trạng "cháy hàng", giá cao gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi ngày thường. Tuy nhiên, do sự tiện lời của nem chua và giúp giải ngán nên món ăn này vẫn đường nhiều người ưa chuộng.

Chả tôm Thanh Hóa - món ngon khó quên

Chả tôm - món đặc sản Thanh Hóa nức tiếng gần xa, được làm từ nguyên liệu tươi ngon và bàn tay tỉ mỉ, khéo léo cùng tính kiên trì của người làm.

Tôm bột không cần loại to nhưng phải thật tươi, rửa sạch, đem hấp hoặc luộc qua để dễ bóc vỏ, bỏ đầu đuôi, chỉ đen ở sống lưng, rồi giã nhỏ. Bên cạnh tôm, phần nhân còn có ba chỉ rán vàng, băm lẫn hành phô, bánh phở cắt nhỏ, nêm gia vị vừa ăn, cho vào chút hạt tiêu tạo vị cay thơm. Để nhân chả có màu vàng đỏ đẹp mắt, khi giã nhân, người thợ cho thêm chút thịt gấc, trộn đều.

Phần vỏ ngoài của chả là bánh phở, loại dày và dai vừa phải để khi cuốn không bị rách, cắt đều mỗi miếng có chiều ngang chừng 4 cm, dài 7 cm. Người làm khéo léo rải nhân lên rồi cuốn nhẹ tay nhưng phải chắc, sao cho không bị hở và đều ngang nhau để khi nướng các miếng chả chín đều.

Chả được kẹp vào những nẹp tre tươi hoặc xếp lên vỉ nướng, nướng trên lửa than hoa. Chủ quán tay quạt lò, tay lật vỉ thoăn thoắt để chả chín đều cả trong lẫn ngoài, và khi bỏ ra đĩa là những miếng chả tôm nóng hổi, lớp vỏ bánh hơi cháy, lấp ló nhân bánh vàng đỏ hấp dẫn, mùi thơm ngào ngạt. Nước chấm ăn kèm chả tôm cũng phải đủ vị, đu đủ xanh thái mỏng, quả sung thái lát, ớt tươi, tỏi, dấm, đường… làm dưa góp và nước mắm cốt pha loãng. Không thể thiếu rổ rau sống tươi ngon gồm rau diếp, mùi, húng…

Bánh răng bừa

Bánh răng bừa là loại bánh truyền thống thường được làm vào ngày rằm, ngày giỗ, ngày Tết Nguyên đán hay những khi nhà có công việc. Ngày nay, hầu hết các địa phương trong tỉnh đều làm bánh răng bừa và được làm quanh năm để phục vụ ngày lễ, Tết, phục vụ du khách khi về với xứ Thanh.

Nguyên liệu làm bánh là gạo tẻ, sau khi bột được xay thành bột sau đó cho lên bếp nấu để bộp mềm dẻo. Bánh sau đó được gói bằng lá dong hoặc lá chuối, nhân bánh gồm thịt ba chỉ, mộc nhĩ, hạt tiêu và hành khô băm nhỏ đã xào qua. Bánh gói xong, công đoạn cuối cùng là cho bánh lên nồi rồi đổ nước đun sôi luộc cho tới khi chín bánh. Bánh răng bừa ăn ngon miệng nhất là khi đang còn nóng, ăn vào những ngày đông giá rét. Bánh nóng sẽ dậy mùi thơm của hành mỡ, mềm ngon, vừa miệng và nước chấm không thể thiếu là nước mắm cốt.

Ngày Tết, khi người dân thường đi lại thăm hỏi, chúc Tết việc uống nhiều bia rượu, ăn các thực phẩm nhiều chất đạm thì việc trong mâm cơm có thêm những chiếc bánh răng bừa sẽ giúp bữa ăn thêm hấp dẫn, mâm cơm sẽ bớt ngán.

Gỏi cá Nhệch

Thanh Hóa có nhiều món ăn đặc sản, trong đó gỏi cá nhệch là một trong món đặc sản được nhiều du khách các tỉnh, thành phố ấn tượng. Gỏi cá thực ra là món ăn không còn xa lạ mà ở những địa phương như Ninh Bình, Nam Định, đặc biệt vùng miền biển trở thành món ăn phổ biến. Tuy nhiên mỗi vùng gỏi cá lại được làm là loại cá đặc trưng của vùng đó và điệu đặc biệt hơn nữa đó chính là nước chấm gỏi cá.

Ở Thanh Hóa, gỏi cá nhệch được biết đến là món ẩm thực nổi tiếng mang đậm hương vị riêng đặc trưng, đặc biệt là nước chấm được gọi là chẻo chệch.

Gỏi cá nhệch hay còn gọi là gỏi cá nhệch là một món ăn ngon có nguồn gốc ở Nga Sơn, tuy nhiên theo thời gian món gỏi cá nhệch này đã trở nên nổi tiếng khắp tỉnh Thanh Hóa và được nhiều vùng ở Thanh Hóa làm.

Cá nhệch - một loại cá da trơn có vị rất ngọt và gây nghiện. Loài cá này rất khỏe và khó bắt, càng làm cho món gỏi này trở nên đáng quý. Không chỉ ở công đoạn đánh bắt, khâu chế biến loài cá này còn kỳ công hơn nữa.

Người đầu bếp phải dùng tro hoặc nước vôi loãng mới rửa được nhớt bên ngoài lớp da trơn. Sau đó, họ cẩn thận dùng khăn ấm để lột da rồi mới đến công đoạn làm sạch ruột, rút xương và thái gỏi.

Cá sau khi làm sạch sẽ được bóp với chanh hoặc hỗn hợp gừng - sả xay nhuyễn để giữ được độ tươi ngon. Trước đây, thính được xay từ gạo rang vàng sẽ được trộn trực tiếp với cá nhưng hiện tại, thính được để riêng, người ăn có thể thêm tùy theo sở thích lúc cuốn gỏi.

Phần xương cá được đem đi giã nhuyễn, sau đó trộn với thịt ba chỉ, mẻ chua, trứng gà cùng các loại gia vị khác để nấu. Phần nước này được gọi là chẻo, được dùng trong lúc ăn gỏi.

Gỏi nhệch thường được ăn kèm với nhiều loại rau như lá sung, đinh lăng, cúc tần, lá mơ, rau húng, tía tô, rau ngổ.

Cháo canh

Cháo canh Thanh Hóa mang hương vị điển hình của hồn quê xứ Thanh, khiến những người xa quê nhớ nhung. Cháo canh hay còn gọi là bánh canh ở đây được chế biến từ sợi bánh làm từ bột gạo tươi, nước hầm xương ống cùng tôm khô hoặc tôm tươi bóc nõn, và rắc chút rau mùi, hạt tiêu và ớt bột lên trên là có thể thưởng thức. Cháo canh Thanh Hóa ăn vào những ngày mưa, trời se se lạnh, vừa ăn vừa thổi là ngon nhất./.

Ngân Hà (t/h)