Đình Ngọc Tảo (huyện Phúc Thọ)

Thời Lê, làng có tên gọi là trang Hoành Phấn nên còn gọi là đình Hoành. Di tích cách trung tâm Thủ đô khoảng 40km về phía tây bắc. Đi theo Quốc lộ 11A (Nhổn - Sơn Tây), đến cây số 29 Quai Chè (còn gọi là Dốc Khánh) là tới Ngọc Tảo. Đình cách đường quốc lộ chừng 500m.

Đình Ngọc Tảo thờ Vi Ngọc Quang, là Bộ tướng thời Hùng Vương, đã có nhiều công lao gìn giữ bờ cõi Văn Lang nên được vua phong là Đô thống Đại tướng quân.

Trước thời kháng chiến chống Pháp, đình Ngọc Tảo là một trong những ngôi đình có quy mô to lớn nhất của vùng. Gốc của đình là chữ “nhất”, chỉ có một toà Đại đình. Những mảng chạm khắc kiến trúc cho thấy đình làng được làm vào khoảng những năm 70 của thế kỷ XVII, đến đầu thế kỷ XX, do chiến tranh nên nhân dân dựng lại toà Tiền tế, tu sửa Hậu cung.

Kiến trúc toà Đại đình được làm theo kiểu 4 hàng chân, có 3 gian 2 chái khá rộng, trên thân cột có dấu vết đục để sàn. Cấu trúc bộ vì nóc theo kiểu vì kèo trụ tiêu (cột con ở giữa). Tuy nhiên, những bộ vì rường cốn phía dưới câu đầu vẫn còn giữ được thời khởi dựng thế kỷ XVII. Nghệ thuật trang trí được thể hiện khá tinh vi thông qua các đầu dư, xà nách, vì kèo... với các đề tài dân gian: tứ linh, hoa cúc..., thể hiện ước mơ của con người được may mắn, mưa thuận gió hoà, mong thần linh ban nguồn nước ngọt cho mùa màng tươi tốt.

Toà Hậu cung được xây kiểu chuôi vồ, ở phía sau đình, đấu vào gian giữa Đại đình. Trong tòa, có một gác lửng làm nơi đặt khám thờ Thành hoàng làng, đặc điểm thường có trong các đình vùng trung du.

Hiện nay, đình Ngọc Tảo còn lưu giữ 17 đạo sắc của các triều đại phong kiến phong thần cho, sớm nhất là sắc phong thời Hồng Phúc ngũ niên (1576), ngoài ra còn đạo đời Quang Trung ngũ niên (1792). Nội dung sắc phong ca ngợi công lao của Vi Ngọc Quang, Thành hoàng làng Ngọc Tảo đã có công giúp Hùng Huệ Vương dẹp giặc.

Đình Ngọc Tảo đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật năm 1990./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Sơn Dương (t/h)