Đình Mộ Lao (quận Hà Đông)
Đình Mộ Lao thuộc phường Văn Mỗ, quận Hà Đông, Hà Nội.
Đình Mộ Lao xưa kia được gọi theo địa danh của làng, thuộc phường Mộ Lao, quận Hà Đông. Ngôi đình toạ lạc ở phía đầu làng, trên khu đất cao ven sông Nhuệ, mặt đình hướng về phía dòng sông, nơi đây có nhiều cây cổ thụ tạo nên một phong cảnh đẹp. Xung quanh là khu dân cư đông đúc, lại gần trung tâm văn hoá chính trị của tỉnh lỵ trước đây.
Đình Mộ Lao thờ hai vị thần là Cao Sơn đại vương và Quý Minh đại vương. Tương truyền, đây là hai vị phúc thần, sống vào thời Hùng Vương thứ 18, có công lao rất lớn trong việc giúp Tản Viên Sơn Thánh - vị đệ nhất phúc thần của người Việt cổ, trấn trị các nơi biên cương, bảo vệ bờ cõi của nước Việt cổ. Theo người dân nơi đây truyền lại, vùng đất Mộ Lao ngày ấy là nơi điểm binh của nhị vị đại vương trước khi ra trận. Sau khi các ngài hoá, nhân dân tôn kính lập đền thờ phụng. Trải qua các triều, nhân dân Mộ Lao được nhà nước phong kiến ban cho mỹ tự và sắc phong để thờ phụng mãi mãi. Hiện trong đình còn lưu giữ được 18 đạo sắc phong, trong đó đạo sớm nhất có niên đại Cảnh Hưng, triều Lê.
Đình có kết cấu theo lối chữ “đinh”, quay hướng tây bao gồm Nghi môn, Tả hữu mạc, Phương đình và một số hạng mục khác.
Toà Phương đình làm theo kiểu “gọng vớ” với những hàng con sơn, câu đầu tạo đồ giằng và lực đỡ để chịu lực từ trên xuống. Bốn góc có 4 đầu đao cong vút, trên mái lợp ngói mũi hài, bờ nóc đắp bờ đinh, giữa là rồng chầu mặt nguyệt. Qua Phương đình là sân đình có kích thước 12m x 12,6m. Hai bên Tả hữu mạc có kích thước rộng 3m, dài 9,7m. Các bộ vì trong hạng mục kiến trúc chính kết cấu theo kiểu “giá chiêng chồng rường”. Hai bức cốn còn lại trang trí theo đề tài tứ linh đan xen với hệ thống hoành phi, câu đối, cuốn thư, cửa võng sơn son thếp vàng và sơn mài khảm trai.
Đình Mộ Lao còn có một pho tượng quý, đó là vị Cao Sơn đại vương, niên đại Nguyễn. Tượng được tạo tác trong thế chống chân vuông góc trên bệ long ngai, khuôn mặt hiền hậu với đôi mắt nhìn xuống, râu đen, dài, đôi môi như cánh hoa, mũi dọc dừa, đầu đội mũ cánh chuồn, hàng cánh sen xếp liền nhau bên dưới tạo thành đai mũ, thân tượng khoác áo long cổn, đai áo có chữ “thợ”. Đây là một pho tượng quý, có giá trị về mỹ thuật và mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc.
Đình Mộ Lao là một công trình kiến trúc nghệ thuật có niên đại đầu thế kỷ XIX, được nhân dân địa phương bảo tồn khá nguyên vẹn, đây chính là trung tâm sinh hoạt văn hoá tinh thần của cộng đồng dân cư làng Mộ Lao.
Đình đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1995./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01