Đền Mai Sau (quận Hai Bà Trưng)
Đền Mai Sau hiện nay ở số 226 phố Minh Khai, phường Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Đã từ lâu đền Mai Sau được nhiều người biết đến bởi những giá trị kiến trúc, nghệ thuật đặc biệt của di tích lịch sử văn hoá này.
Đền do bà Vũ Thị Sau ở thôn Đoài, xã Hoàng Mai đứng ra xây dựng nên được dân gọi là đền Mai Sau. Bà là vợ ông Hưng Ký (tức Trần Văn Thành). Năm 1931 vợ chồng ông bà Hưng Ký đã đứng ra xây dựng chùa Hưng Ký (Võ Hưng Thiền Am tự).
Năm 1932 bà đã rước đền Thánh Mẫu bị hư hại dột nát ở làng Cát, Thanh Hoá về xây dựng tại đây. Đó chính là đền Mai Sau.
Đền Mai Sau thờ bà chúa Liễu Hạnh, một trong “tứ bất tử” của người Việt. Chúa Liễu Hạnh là người thường đi chu du thiên hạ giúp người nghèo khó. Trước tài biến hoá và ơn đức của Liễu Hạnh, nhân dân tôn bà là Tiên chúa.
Đền có kết cấu kiến trúc dạng chữ “đinh” gồm Tiền tế, Thiêu hương và Cung cấm.
Trong đền còn thờ Tứ phủ chầu bà, Đức vua cha, quan Nam Tào, quan Bắc Đẩu, đức Thánh Trần, bà Chúa Sơn Trang... Bên trái nhà Tiền tế còn có ban thờ ảnh ông bà Hưng Ký.
Giá trị nổi bật của đền Mai Sau là nghệ thuật trang trí trên kiến trúc bằng bê tông gạch bền vững nhưng rất đẹp nhẹ nhàng, thanh thoát. Đó là nghệ thuật sử dụng gốm nung có men nhiều màu sắc sinh động, kỹ thuật cao mô tả phong cảnh hữu tình của làng quê đất nước với các hình tượng con người, cây lá, chim, hoa... (phần cổng đền, trên bờ nóc của mái Tiền tế, bên trong tường của đền).
Đền Mai Sau còn lưu giữ được nhiều di vật gồm: hệ thống tượng thờ, các bức đại tự, cửa võng, sứ tráng men tráng lệ.
Đền Mai Sau là một tổng thể kiến trúc mỹ thuật đặc sắc có giá trị về nghệ thuật tranh ghép, bằng sứ tráng men nhiều màu sắc nổi tiếng ở Bắc kỳ. Đền đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1992./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01