Đình, chùa Lễ Pháp (huyện Đông Anh)
Đình và chùa Lễ Pháp thuộc thôn Lễ Pháp, xã Tiên Dương, huyện Đông Anh, Hà Nội.
Đình thờ Thành hoàng làng, còn chùa thờ Phật phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hoá tâm linh của nhân dân. Đình Lễ Pháp thờ thần Đống Vĩnh đại vương, vị thần đã có công phù giúp Quý Minh công đánh giặc bảo vệ triều Hùng. Thần tích chép rằng:
Vào thời kỳ Hùng Duệ Vương, nước Ba Thục thường đem quân đến quấy nhiễu, vua Hùng đã nhiều lần nhờ đến Quý Minh đi dẹp giặc. Một lần ông dẫn quân đến Uy Nỗ Trung, huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc và nghỉ đêm tại đó. Đến đêm, ông nằm mộng thấy có ba người mặc quần áo đỏ, đeo đai đỏ, thân hình rất kỳ dị và cổ quái tự xưng là ba vị linh linh thuỷ thần, một người gọi là Thuỷ Hải, một người là Bạch Tượng, một gọi là Đống Vĩnh sẽ linh hiển âm phù cho. Quý Minh tỉnh dậy biết là đã được âm phù giúp điều lành, liền gọi các bộ lão trong làng đến hỏi và ban cho vàng bạc để mua thêm ruộng ao lo thờ cúng. Hôm sau có sứ giả phụng chiếu thư sai ông đi đánh giặc, ông tiến binh và đã giành thắng lợi. Về sau các triều vua ban phong sắc cho Đống Vĩnh là Thượng đẳng thần. Chùa Lễ Pháp là nơi thờ Phật, nơi bảo tồn những giá trị văn hoá truyền thống, củng cố khối đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
Đình và chùa Lễ Pháp hiện nằm trong một khu đất cao ráo thoáng đẹp cuối làng, cụm di tích được bố trí theo lối tiền Thần, hậu Phật rất phổ biến ở các làng quê Việt.
Tồn tại cho đến ngày nay, đình và chùa Lễ Pháp đã trải qua các thời kỳ lịch sử của dân tộc và chịu nhiều ảnh hưởng của thiên nhiên. Ngôi đình có khởi nguồn từ rất sớm, được xây dựng với ý nghĩa là nơi tưởng niệm tôn thờ thần Đống Vĩnh đại vương, một vị thần có công giúp dân giúp nước thời Hùng Vương. Thần chính là người bảo trợ cho cuộc sống bình yên, no ấm.
Đình và chùa Lễ Pháp còn bảo lưu được lối kiến trúc truyền thống, các mảng chạm khắc trang trí đậm đặc nhưng thanh thoát đã làm giảm sự nặng nề của bộ khung. Sự phong phú của các đề tài, sự chặt chẽ trong bố cục và sự sinh động của nội dung được thể hiện trên từng chi tiết, các đề tài rồng mây, rồng lá, tứ linh, tứ quý ở các bức cốn, đầu dư là các tác phẩm điêu khắc chạm trổ công phu hoàn hảo. Các pho tượng trong chùa mang đậm nét nghệ thuật thế kỷ XIX và giữ được những nét điêu khắc dân gian truyền thống từ xa xưa.
Với những giá trị lịch sử, nghệ thuật và kiến trúc, đình và chùa Lễ Pháp đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1996./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01