Đình Kim Giang (quận Hoàng Mai)
Đình Kim Giang còn gọi là đình Lủ Cầu, trước đây thuộc xã Đại Kim, huyện Thanh Trì, nay thuộc làng Kim Giang, phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, có địa chỉ ngõ 126 đường Kim Giang, ở phía tây bờ sông Tô Lịch.
Theo thần phả còn giữ được tại đình cho biết: đình thờ tướng Mạo Giáp Hoa. Ông sinh vào thời Lê Anh Tông (1556 - 1573) trong một gia đình họ Lê ở làng Thiên Bảo, xã An Thái. Mẹ là Lê Ngại, mang thai 12 tháng, trở dạ 10 ngày mới sinh. Khi sinh, hương thơm toả khắp nhà. Sơ sinh, Giáp Hoa đã có khuôn mặt hình chữ điền, bụng chữ tam, trên da có vân sắc đẹp tựa hoa. Vì tướng mạo như thế nên được đặt tên là Mạo Giáp Hoa. Ông thông minh, học giỏi, thi đình đỗ đầu bảng, được cử làm đốc học tỉnh Sơn Tây, sau phong Tham tri Bộ Binh. Quân Chiêm Thành xâm lược, ông được cử thống hình 3000 quân sĩ đến đạo Sơn Tây dẹp tan quân giặc. Trên đường dẫn quân về Thăng Long, qua xã Kim Lũ, đến Chụ Cầu (tức thôn Kim Giang), ông cho quân nghỉ ngơi, mở tiệc ăn mừng cùng nhân dân địa phương. Hôm đó là ngày rằm tháng 7 năm Quý Tỵ. Nhận ra Kim Lũ là nơi quý địa, Mạo Giáp Hoa mời các cụ phụ lão đến trao cho 300 quan tiền để tậu ruộng đất, xây miếu. Miếu vừa dựng xong thì ông hoá. Đó là ngày 12 tháng 11 trời mưa gió ầm ầm, phách ông nhập vào miếu sở.
Cổng đình Kim Giang xây cột vuông, hai bên có hai con nghê chầu. Trước cửa chính của đình, xưa kia là hồ bán nguyệt, nay là sân đình. Hai bên sân phía trong là hai dãy Tả-Hữu mạc mỗi dãy 3 gian, phía ngoài là một nhà khách (mới được xây dựng) dùng làm nơi hội họp của làng và nhân dân địa phương.
Nhà Đại bái gồm 5 gian, kiến trúc theo kiểu đầu hồi bít đốc, lợp ngói ta, bộ vì kết cấu lối giá chiêng kê đấu rất chắc chắn và thanh thoát, hoa văn phong phú, đa dạng. Đề tài trang trí chủ yếu mang tính truyền thống như rồng phun mây, long cuốn thuỷ, cá hoá rồng, tứ linh, đao mác... Hậu cung là một ngôi nhà vuông với kết cấu vì kèo 8 mái, lợp ngói ta.
Nhiều di vật quý còn được lưu giữ, gồm 8 đạo sắc phong ngai thờ, 3 bức đại tự, một cỗ kiệu bát cống thời Nguyễn, đều được sơn son thếp vàng. Lễ hội đình Kim Giang được tổ chức chính vào ngày 12 tháng hai âm lịch, kỷ niệm ngày Mạo Giáp Hoa thắng trận khao quân. Vì vậy, ngoài phần tế lễ, các trò vui dân gian như chọi gà, bắt vịt, hội còn nhiều hoạt động thể dục thể thao thể hiện tinh thần thượng võ của nhân dân một vùng giàu truyền thống yêu nước.
Đình Kim Giang (và đền, chùa) đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 1989./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01