Đình Hữu Bằng (huyện Thạch Thất)
Đình Hữu Bằng toạ lạc trên một khu đất cao, nhìn về hướng tây, phía trước là hồ sen rộng. Kiến trúc của đình theo kiểu chữ “đinh” gồm Đại bái và Hậu cung.
Ngôi nhà Đại bái gồm 3 gian 2 dĩ, khoảng cách các gian tương đối rộng. Bộ vì đỡ mái làm theo kiểu chồng rường, giá chiêng có 6 hàng chân cột, khoảng cách từ cột cái đến cột quân là 2m, từ cột quân đến cột hiên là 1,7m. Đường kính cột cái 50cm, cột quân 40cm. Hậu cung là toà nhà dọc nối liền với Đại bái, chia làm 4 gian. Theo dòng chữ Hán khắc trên câu đầu thì đình Hữu Bằng được xây dựng vào thời Lê năm Chính Hoà thứ 10 (1689) đến triều Nguyễn năm Minh Mệnh thứ 8 (1827) trùng tu lớn.
Trên bộ khung kiến trúc gỗ đình Hữu Bằng còn nhiều bức chạm khắc gỗ mang phong cách nghệ thuật tiêu biểu ở thế kỷ XVII và thế kỷ XIX.
Đáng chú ý là những đầu dư chạm rồng, ở hai bộ vì gian giữa chạm người đánh trống, uống rượu, đánh đàn, đấu võ, miêu tả cảnh sinh hoạt hội hè của người dân Hữu Bằng thuở xưa. Về hiện vật, đình Hữu Bằng còn lưu giữ được 27 đạo sắc của các triều vua phong cho các vị Thành hoàng và 5 cỗ kiệu sơn sơn thếp vàng phong cách thế kỷ XIX, bát bửu, cây đèn, quán tẩy... mang nghệ thuật thời Nguyễn.
Theo thần phả và sắc phong cho các vị Thành hoàng thì đình Hữu Bằng thờ ba vị: Đệ nhất vị Nam Hải đại vương; Đệ nhị vị Nam Hải đại vương; Đệ tam vị Nam Hải đại vương. Đó là ba vị tướng (tiền kiếp vốn là Thuỷ thần thờ ở miếu làng Hữu Bằng) có công phù giúp nhà Lê. Trang Hữu Bằng xưa là nơi ba ông chọn làm bản doanh đóng quân bảo vệ bờ cõi Đại Việt thời nhà Lê.
Hàng năm, vào ngày 7 tháng giêng âm lịch, làng Hữu Bằng mở hội tại đình.
Kề liền đình là một ngôi nhà thờ đức Khổng Tử gọi là Văn chỉ hợp thành một tổng thể khu di tích văn hoá truyền thống. Nơi đây hội họp của tầng lớp Nho sĩ trong làng. Văn chỉ làm theo kiểu chữ “nhị” gồm đại bái 5 gian và hậu cung 3 gian xây tường hồi bít đốc, mái chảy lợp ngói mũi mỏng, các bộ vì kèo cầu quá giang bào trơn đóng bén.
Hiện vật đáng quý trong văn chỉ là tấm bia ghi tên các vị danh khoa ở làng đỗ đạt trong các kỳ thi.
Đình đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1989./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01