Đình Đống Chanh (huyện Thường Tín)
Đình Đống Chanh (xã Minh Cường, huyện Thường Tín) là một ngôi đình cổ kính mang phong cách thời Lê, đã được Bộ Văn hoá thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1995. Đình ở trên khu đất cao về phía tây nam của làng.
Đình Đống Chanh gồm toà Đại bái, Trung cung và Hậu cung. Trước cửa Đại bái là hai dãy Tả - Hữu mạc xây xung quanh, tường hồi bít đốc, mái lợp ngói ta.
Toà Đại bái gồm 5 gian 2 chái xây tường gạch, đầu hồi bít đốc. Bờ nóc nổi bật khối tượng “lưỡng long chầu nguyệt”, hai đầu bờ nóc là hai đấu đinh. Bộ khung nhà kết cấu bốn hàng cột gỗ, với hệ thống xà dọc, xã ngang liên kết có câu đầu khớp đỉnh cột cái. Các bộ vì nóc làm thống nhất kiểu vì giá chiêng. Phía dưới câu đầu là bộ vì rường cốn được đục chạm công phu theo đề tài “ngư long hý thuỷ” và mặt sau chạm nổi tùng, hạc. Gian giữa có bức cửa võng chạm kênh bong nổi bật tích: “động bích đổ thư”. Dựa vào dòng chữ Hán hiện còn ghi trên thượng lương thì nhân dân trùng tu lại toà Đại bái này vào năm Bảo Đại thứ 5 (1930).
Tiếp theo là toà Trung cung còn lớn hơn toà Đại bái, được trùng tu năm 1928. Công trình này có lối kiến trúc giống như Đại bái. Kết cấu khung nhà với bốn hàng chân cột và những bộ vì nóc làm kiểu giá chiêng. Đặc biệt đầu dư được người xưa tạo hình trang trí “cá hoá rồng”, mô típ điển hình của văn hoá cư dân nông nghiệp người Việt. Những bức cốn của toà Trung cũng được đục chạm theo tích “ngư long hý thuỷ”, mặt sau là “tùng lộc” và “mai điểu”... Trên má thân bẩy, kẻ, chạm nổi hoa văn thực vật, rồng lá làm rõ nét nghệ thuật của thời Nguyễn.
Toà Hậu cung đình ở phía sau là nơi tôn nghiêm nhất được nối vào hai gian giữa Trung cung, kéo dài phía sau ba gian tạo thành hình chuôi vồ. Đặc biệt ngăn giữa Trung cung và Hậu cung là bốn cánh cửa chạm nổi trang trí rồng, phượng trên thân phủ đầy các hoạ tiết đạo mác, tia lửa... phong cách nghệ thuật thời Hậu Lê. Trong Hậu cung có hương án, bát bửu, cỗ long ngai, bài vị thờ thần Thành hoàng làng.
Đình Đống Chanh còn một cuốn thần phả và 15 đạo sắc của các triều đại xưa phong Thành hoàng làng là Trung Thành phổ tế đại vương, Thượng đẳng thần. Ngài là bộ tướng của Hùng Vương thứ 18, giỏi đánh giặc, giỏi trị thuỷ. Vị lạc tướng là công thần trong thời đại Hùng Vương buổi đầu dựng nước Văn Lang.
Đình Đống Chanh đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1995./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01