Đình Đan Nhiễm huyện Thường Tín
Đình Đan Nhiễm (xã Khánh Hà, huyện Thường Tín) là một ngôi đình cổ, đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 2001. Thời xưa làng Đan Nhiễm thuộc tổng Bối Khê, huyện Thanh Oai, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam Thượng.
Theo cuốn Thần phả do Hàn lâm viện Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn năm Hồng Phúc thứ nhất (1572) và Quản giám bách thần tri điện hùng lĩnh thiếu khanh Nguyễn Hiền phụng sao hiện đang lưu giữ tại đình thì đình Đan Nhiễm thờ Quý Minh đại vương.
Tương truyền, vào đời vua Hùng thứ 18, có trưởng tộc tên là Tuấn Xương, vợ là Phạm Thị Hương, gia đình giàu có, lại đức độ chuyên làm điều thiện nên được nhân dân trong vùng quý mến. Vào ngày mồng 10 tháng giêng năm Thìn, ông bà sinh hạ được một người con trai diện mạo, thông minh, tuấn tú, bèn đặt tên con là Quý Minh. Càng lớn Quý Minh càng giỏi văn võ, hiếu thuận với cha mẹ.
Khi đó, có giặc đến xâm lược nước Văn Lang, vua Hùng ban chiếu kêu gọi người hiền tài ra giúp nước. Nghe tin ấy, Quý Minh xin đi đánh giặc. Nhà vua phong cho ông chức Thống đốc đại quân. Ông đã chỉ huy đánh đông dẹp bắc lập nhiều chiến công. Khi cùng đại binh đến địa phận xã Đan Nhiễm, tổng Bối Khê, huyện Thanh Oai, ông cho quân sĩ nghỉ ngơi. Thấy nơi đây là vùng đất có linh khí đẹp, ông liền lập đồn binh và bỏ một trăm quan tiền để nhân dân lập sinh từ và sai binh sĩ khai phá 50 mẫu ruộng để chia cho dân nghèo, gọi là cánh đồng Quan. Sau khi ông mất, dân làng Đan Nhiễm suy tôn Quý Minh đại vương là Thành hoàng làng.
Ngôi đình ở trên doi đất ven bờ sông Nhuệ. Đi từ ngoài vào, đình Đan Nhiễm gồm Nghi môn, Đại bái, Hậu cung. Ngôi nhà Đại bái như con thuyền lớn dài 15,7m với bốn mái đao cong thanh thoát, bay bổng. Mái đình trang trí con kìm miệng ngậm hai đầu bờ nóc, đuôi uốn cong tựa bánh xe luân hồi. Giữa bờ nóc đắp khối tượng lưỡng long chầu nhật làm tăng thêm vẻ đẹp uy nghiêm của di tích. Đại bái được chia làm 5 gian với bốn hàng chân cột gỗ tròn. Những bộ vì nóc làm theo kiểu chồng rường, vì nách là những bức còn được chạm trổ công phu, sống động. Đặc biệt là bốn bức còn ở hai bộ vì gian giữa đục chạm trang trí các linh vật miêu tả cảnh “tứ linh chuyển bát”, hay đề tài “ngư long hý thuỷ”. Mặt sau các bức còn chạm nổi các hoa lá cách điệu như mai, trúc, tùng hoá long. Trên thân và đầu các xã nách cũng được nghệ nhân trang trí các hoạ tiết hoa lá hoa rồng, lá ngô đồng, lá lật... với những nét mềm mại, uyển chuyển. Qua Đại bái là đến Hậu cung. Đây là một ngôi nhà dọc, những bộ vì làm theo kiểu kèo cầu quá giang, thiên về bào trơn đóng bén. Dựa vào những kết cấu kiến trúc và trang trí trên kiến trúc có thể khẳng định đình Đan Nhiễm là một công trình kiến trúc cổ mang phong cách thời Nguyễn.
Hiện tại, đình Đan Nhiễm còn bảo tồn được nhiều hiện vật có giá trị với nhiều chất liệu khác nhau, đặc biệt là cuốn Thần phả, 7 đạo sắc phong, đạo cổ nhất từ năm Thiệu Trị thứ 6 (1846) là nguồn tư liệu Hán văn quý giá.
Đình Đan Nhiễm còn là nơi diễn ra lễ hội truyền thống của làng, từ ngày 11 tháng hai đến ngày 15 tháng hai âm lịch. Ngoài nghi thức tế lễ, hát ví và các trò chơi dân gian thì còn có lễ rước kiệu giao hữu giữa hai làng Đan Nhiễm (quan em) và làng Hoàng Xá (quan anh). Bước sang ngày thứ tư của hội làng tại sân đình, các giáp trong làng còn khiêng lợn tế thần ra thi. Lợn màu đen tuyền, tắm rửa sạch sẽ, nhốt trong cũi trẻ. Lợn giáp nào to nhất, đẹp mã nhất sẽ được giải thưởng. Sau đó các giáp còn mổ lợn làm cỗ để thi. Vì thế hội làng Đan Nhiễm tưng bừng, náo nhiệt, thu hút nhiều khách thập phương đến dự và chiêm bái di tích.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01