Quả chuông 600 năm tuổi là bảo vật Quốc gia
Chuông chùa Rối ở Hà Tĩnh vừa được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà ký quyết định công nhận là bảo vật quốc gia. Quả chuông đồng nặng hơn 200 kg có từ thời Trần hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Hà Tĩnh.
Sở dĩ gọi là chuông chùa Rối bởi chiếc chuông được một số người dân phát hiện năm 1989, khi đào gốc cây trên nền đất trống tại chùa Rối (nay đã thành phế tích) ở thôn Trường Xuân, xã Cẩm Thịnh, huyện Cẩm Xuyên. Sau khi phát hiện, chính quyền địa phương đã đưa chuông chùa Rối về trụ sở UBND huyện Cẩm Xuyên để bảo vệ. Nhận thấy chuông đồng cổ chứa đựng nhiều dấu ấn lịch sử và văn hóa, Bảo tàng Hà Tĩnh đã làm hồ sơ và đưa hiện vật này về lưu giữ tại bảo tàng, đồng thời trình thủ tục gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị công nhận bảo vật quốc gia.
Hiện vật có niên đại khoảng thế kỷ 14. Năm 2019, chuông được bàn giao cho Bảo tàng Hà Tĩnh trưng bày.
Dù trải qua 600 năm tuổi nhưng những đường nét trên thân rồng vẫn rõ ràng, tinh xảo. Chuông nặng 200kg, bao gồm quai và thân.
Quai được tạo thành theo hình dáng một con rồng uy lực, dũng mạnh, trong tư thế khom lưng. Thân chuông có hình khối trụ tròn liền khối bằng đồng. Phía phần miệng chuông khắc 86 cánh hoa sen lật úp để tạo điểm nhấn với 43 cánh to, 43 cánh nhỏ đan xen lẫn nhau. Đường nét thân rồng khum thành một vòng cung đều đặn, chắc khỏe, có thể treo trên giá chịu được trọng lượng lớn của quả chuông. Mỗi chân rồng có 4 móng kiểu móng đại bàng quắp lấy đỉnh chuông. Rồng ở đây được tạo tác khá công phu. Toàn thân tạo vảy, giữa mỗi vảy có chấm tròn, bố trí xen kẽ nhau theo kiểu vảy cá chép. Lưng rồng có bờm thấp, cao khác nhau trông khá sinh động.
Đặc biệt nhất là chuông có khắc bốn câu thơ chữ Hán với thể thất ngôn tứ tuyệt của một vị quan nổi tiếng thời Trần Duệ Tông - Hiệp Thạch Phạm Sư Mạnh (1300-1384). “Nhìn theo núi Hoành Sơn, phía Nam là một vùng biển lớn/ Sóng kình dữ dội tung bọt trắng/ Trùng trùng vạn dặm đường Nam chinh/ Xa giá đến châu Bố Chánh giúp chính sự được yên".
Theo tư liệu, chuông chùa Rối còn phản ánh các yếu tố văn hóa của Hà Tĩnh, Việt Nam và người Á Đông, nổi bật là Phật giáo. Thời nhà Trần (1226-1400), Phật giáo cực thịnh, phát triển đến đỉnh cao và trở thành Quốc giáo.