Bí mật về hai tháp nước “song sinh” cổ nhất Hà Nội

Hai tháp nước Hàng Đậu và Đồn Thuỷ được xây dựng bằng đá phá thành Hà Nội vào năm 1894, cùng xây theo một kiểu nên giống nhau y hệt. Đài xây hình tròn, đường kính 19 mét, tường cao hơn 20 mét, tính cả nóc là 25 mét, hình chóp nón.

Với tổng dung tích 2.500 m³, vào cuối thế kỷ 19, đầu 20, nước từ nhà máy được đưa lên hai tháp để phân phối theo ống dẫn đi khắp nơi trong thành phố. Tháp nước Hàng Đậu nằm tại ngã sáu của các phố cổ Hàng Than, Hàng Lược, Hàng Giấy, Hàng Đậu, Quán Thánh và đường Phan Đình Phùng.

Do đã gắn bó với Hà Nội hơn 100 năm, tháp nước Hàng Đậu được người dân Thủ đô qua nhiều thế hệ yêu quý như những con phố cổ. Điều đặc biệt là trải qua nhiều năm chiến tranh, công trình không hề dính một mảnh bom, viên đạn nào.

Người dân quen gọi đây là nhà máy nước tròn, thậm chí nhiều người còn lầm tưởng là lô cốt nên thường gọi là "bốt Hàng Đậu".

Không may mắn nằm ở vị trí "đắc địa" và nhận được sự quan tâm như “người anh song sinh” ở Hàng Đậu, tháp nước Đồn Thủy (giống y hệt về kích thước, công năng với tháp Hàng Đậu) ít được người dân biết đến.

Sở dĩ ít được biết đến là do lúc mới xây dựng, tháp nằm trong khu Đồn Thủy, là trại lính nơi tướng Henri Rivière đóng quân khi quân Pháp chuẩn bị đánh chiếm thành Hà Nội. Còn hiện nay, tháp nằm trong khuôn viên Xí nghiệp Kinh doanh Nước sạch Hoàn Kiếm (gần Bệnh viện 108), không mấy ai biết đến sự tồn tại của nó vì vị trí khá khuất nẻo.

So với tháp Hàng Đậu, công trình này hiện không còn giữ nguyên cấu trúc ban đầu, trừ vỏ ngoài. Đài nước bằng thép ở đỉnh tháp đã được tháo dỡ, hệ thống ống nước lên và xuống cũng không còn. Mái tôn được thay mới. Từ công năng cấp nước ban đầu, tòa tháp hiện được chuyển đổi thành khu làm việc cho nhân viên Xí nghiệp kinh doanh nước sạch Hoàn Kiếm./.

Ngân Hà