Đình Hào Nam (đền Nhà Bà)
Danh thắng & Di tích Hà Nội - Ngày đăng : 20:49, 10/02/2023
Hào Nam xưa kia có ngôi trường dạy chữ nho nổi tiếng do thám hoa Vũ Thạnh (1664 - 1727), đào tạo nhiều nhân tài cho đất nước. Ngày nay, theo đường Giảng Võ - Cát Linh, đến phố Vũ Thạnh, rẽ vào một đoạn ngắn là tới đình, đến Hào Nam.
Đình Hào Nam thờ Linh Lang đại vương thời Lý, có công lớn trong việc đánh giặc và được vua ban thờ ở nhiều nơi. Ngài được thờ chính tại đền Voi Phục (phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình), và đền Voi Phục là một trong tứ trấn của Thăng Long - Hà Nội, trở thành Thành hoàng của kinh đô Thăng Long.
Đền Hào Nam còn có tên là đền Nhà Bà, thờ Thuỷ Tinh công chúa, có nơi gọi là Bảo Hoa công chúa, là người Hào Nam, có công trong việc giúp Lý Thường Kiệt lãnh đạo quân dân Đại Việt chống Tống thắng lợi.
Đình, đền Hào Nam được xây dựng vào những năm đầu thời Nguyễn. Đình, đền có quy mô kiến trúc rộng lớn, cảnh quan đẹp. Kiến trúc còn giữ được kiểu dáng cổ, nhiều mảng chạm khắc thời Nguyễn. Đó là các mảng chạm nổi, chạm lộng rất tinh xảo đề tài tứ linh (long, ly, quy, phượng) trên các bộ vì.
Đình và đền còn giữ được nhiều hoành phi, câu đối, đại tự, hương án, bát bửu, cửa võng, long ngai, khám thờ, đồ gốm sứ, đồ đồng có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao.
Đình Hào Nam còn là một cơ sở nuôi giấu cán bộ, nơi để vũ khí và tài liệu trong kháng chiến chống Pháp.
Làng Hào Nam có hội chính vào ngày 17 tháng hai âm lịch. Ngày 10 tháng hai, dân làng rước kiệu long đình từ Hào Nam về đền Voi Phục, nơi thờ chính Linh Lang đại vương. Trong lễ rước, thường có kiệu bay rất ngoạn mục. Ngày 13 tháng hai, Hào Nam lại rước đón kiệu Thủ Lệ. Ngoài ra còn nhiều trò vui như: đập nồi đất, hát quan họ v.v...
Đình và đền Hào Nam đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 1994.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01