Phố Cổ Hà Nội và những gánh hàng rong

Hà Nội 36 phố phường với những mái ngói xô nghiêng, với những gánh hàng rong bạc màu rêu phong của phố cũ. Người Hà Nội như nhìn thấy chính họ ở một thời đã qua. Hà Nội có thể già đi nhưng những gánh hàng rong chẳng bao giờ cũ. Kế bên những cửa hiệu lấp lánh sang trọng, là những gánh hàng rong bền bỉ, tần tảo.

Đó là những điều không thể tách rời, tạo nên cho nơi đây một “âm hưởng” rất riêng, tưởng chừng đối lập nhưng lại hài hòa đến không tưởng: Mạnh mẽ nhưng dịu dàng, hiện đại nhưng lại cổ kính. Sẽ chẳng thể thấy được ở một nơi nào khác – ngoài quận Hoàn Kiếm – hình ảnh của các cô, các bà với đôi gánh hàng rong cong cong trên đôi vai gầy hay những xe hàng rong đầy ắp những món đồ xiêu vẹo đi trong ngõ nhỏ, phố nhỏ.

Nhiều người cho rằng, ở một khía cạnh nào đấy, những tiếng rao, những gánh hàng rong là một phần không thể thiếu của đời sống đô thị. Không cần bước chân xuống đường, những người dân đô thị vẫn mua sắm được đủ thực phẩm cần thiết cho sinh hoạt của gia đình từ những gánh hàng rong. Với đôi quang gánh trên vai, những người bán rong lang thang trên các đường phố rao bán đủ các loại hàng mà người mua cần đến. Hầu hết người bán hàng đều là dân tỉnh lẻ hoặc vùng lân cận Hà Nội. Việc ruộng đồng không đủ, vào những ngày nông nhàn họ rủ nhau ra thành phố kiếm sống bằng những gánh hàng rong.

Từ tờ mờ sáng, khi cái tinh khôi của buổi sớm vẫn chờn vờn trong không khí, những người bán hàng rong lại tất bật chất hàng, đạp xe xuôi ngược từ mọi ngả đường vào trung tâm thành phố. Trên chiếc xe đạp đơn sơ là cơ man hàng hóa: hoa tươi, quả ngọt, đồ dùng gia đình; mùa nào thức đấy gì cũng có cả. Cuộc sống mưu sinh của họ đầy vất vả nhưng chính những con người ấy đang góp phần tạo nên một nét văn hóa đặc sắc, một sắc màu riêng cho Hà Nội: văn hóa hàng rong....

Nhắc đến gánh hàng rong Hà Nội, sẽ chẳng thể nào bỏ qua được văn hóa “ẩm thực gánh” – khi thức quà được bày trí đẹp mắt và gọn ghẽ trên đôi quang gánh hay chiếc xe đạp cũ – được những người bán cần mẫn, từ từ đẩy đưa đi khắp chốn, mang đến cho du khách sự thích thú, mang đến cho thực khách bữa ăn ngon. Những thức quà trên đôi quang gánh ấy cũng rất đặc sắc, được phân theo buổi. Từ những chõ xôi nóng hổi, cho đến gánh phở, bún mọc nước trong veo, thơm phức bốc khói nghi ngút trong sáng mùa đông lạnh giá đều được sắp xếp gọn ghẽ trên những gánh hàng đầy ắp.

Trong kí ức và tâm hồn của những người con Hà Nội, gánh hàng rong như một giá trị vững bền, in dấu ấn rất đậm trong tâm tưởng, êm đềm và mơ mộng khiến ai đi xa cũng nhớ về.

Ngân Hà