Khu di tích Phù Đổng (kỳ 1): Lịch sử và khái quát

Di tích này thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội (trước kia thuộc huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, bên tả ngạn sông Đuống).

Xã Phù Đổng là một trong những khu vực còn giữ được nhiều di tích lâu đời của thủ đô Hà Nội. Đây quê hương của Thánh Gióng - vị anh hùng nhỏ tuổi thần kỳ trong kho truyền thuyết thời Hùng Vương. Đây cũng là khu vực có ngôi chùa Kiến Sơ đánh dấu giai đoạn đầu của lịch sử Phật giáo nước ta.

Vào thời đó, nước Văn Lang đang thanh bình thì giặc Ân ở phương bắc đe doạ xâm lăng. Vua họp các quần thần để bàn cách chống giữ. Mọi người bàn tổ chức lễ cầu tổ tiên là thần Rồng. Trong giây lát, sấm chớp đùng đùng, một ông già cao lớn, đầu tóc bạc phơ hiện ra và nói rằng: trong 3 năm nữa giặc Ân sẽ sang chiếm, khi đó vua phải cho rao tìm người tài giỏi để đánh giặc, người đó sẽ xuất hiện và giúp vua dẹp tan quân giặc. Quả nhiên 3 năm sau, giặc Ân đem quân sang xâm chiếm nước ta, vua sai tướng Lý Công Dật đem đại quân lên phía bắc để chống giữ nhưng bị đại bại, Lý Công Dật phải rút chạy về đến kinh thành và tự sát. Vua lo sợ, nhớ lời dặn của thần, bèn cho sứ giả đi rao khắp nước để tìm người tài giỏi ra đánh giặc.

Thuở đó làng Phù Đổng có hai vợ chồng ông bà già đã 60 tuổi mà chưa có con. Sau một đêm mưa gió sấm chớp, sáng hôm sau bà ra thăm vườn, thấy có một dấu chân to kỳ lạ, bà bèn ướm chân vào, sau đó tự nhiên có mang và sinh ra một người con trai. Đứa bé lên 3 tuổi vẫn chưa biết ngồi, biết nói. Khi nghe tin sứ giả rao tìm người tài giỏi ra giúp nước, đứa bé bỗng nói được bảo với mẹ cho gọi sứ giả vào.

Khi con ngựa đến cho sứ giả vào, cậu bé nói: “Nhà ngươi về tâu với vua, rèn cho ta một sắt cao 18 thước, một roi sắt dài 7 thước và một cái mũ sắt mang ta, ta sẽ dẹp tan lũ giặc đó”. Từ đó cậu bé ăn rất khoẻ, lớn nhanh như thổi, nhà không đủ nuôidân làng phải mang lương thực đến giúp. Quân giặc đã kéo đến vùng Trâu Sơn thuộc huyện Tiên Du (nay thuộc tỉnh Bắc NinhVừa lúc đó sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt và mũ sắt đến. Cậu vươn vai trở thành một tráng cao lớn, mặc áo giáp sắt, đội mũ sắt, cầm roi sắt rồi nhảy ngựa sắt dẫn quân đi đánh giặc Ngựa sắt phun lửa thiêu cháy quân giặc, Thánh Gióng ngồi trên mình ngựa dùng roi sắt quật hết toán giặc này đến toán giặc khác. Khi roi ngựa gãy, Thánh Gióng còn nhổ những bụi bên đường quật giặc. Tướng giặc bị chết, quân giặc tháo chạy. Sau khi dẹp xong giặcThánh Gióng đến hồ nước làng Xuân Tảo (xã Xuân Đỉnh Từ Liêm ngày nay) tắm rồi ăn cơm nắm, sau đó lên ngựa đi đến núi Vệ Linh, Sóc Sơn rồi bay lên trời. Vua Hùng phong là Phù Đổng Thiên Vương. Vua Lê Đại Hành phong là Thượng đẳng thần. Vua Lý Thái Tổ phong là Xung Thiên Thần Vương. Dân bốn xã Phù Đổng, Phù Dực, Đổng Xuyên, Đổng Viên cùng thờ thần.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Phương Anh (t/h)