Triển vọng kinh tế Trung Quốc 2009: Ẩn số niửm tin
Tin tức - Ngày đăng : 16:49, 05/01/2009
Một số người cho rằng, tăng trưởng của nửn kinh tế lớn thứ tư thế giới và lớn thứ hai châu à nà y sẽ giảm xuống dưới 7% trong năm nay, trong khi một số khác vẫn cho rằng, Trung Quốc sẽ giữ được tốc độ tăng trên 9%.
Thị trường chứng khoán sụt mất 65% trong năm 2008, tăng trưởng giảm tốc, tỷ lệ thất nghiệp leo thang. Trung Quốc đang áp dụng rất nhiửu biện pháp để giải quyết những khó khăn nội tại của nước nà y. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định, niửm tin người tiêu dùng và doanh nghiệp suy giảm sẽ là một vấn đử lớn mà nửn kinh tế nà y đang và sẽ tiếp tục phải đối mặt trong năm 2009.
Những số liệu đáng ngại
Những người lạc quan tin rằng, Trung Quốc sẽ có đủ khả năng để chống chọi với sự sụt giảm nhu cầu đối với hà ng xuất khẩu của nước nà y ở Mử¹ và châu à‚u. Họ đặt hy vọng nhiửu hơn cả và o chương trình kích thích kinh tế trị giá 586 tỷ USD của Trung Quốc. Với các biện pháp của Chính phủ Trung Quốc như tập trung và o các chương trình xây dựng cơ sở hạ tầng, gia tăng phúc lợi, yêu cầu các ngân hà ng tăng cường cho vay... người tiêu dùng và các công ty ở nước nà y có thể sẽ chi tiêu nhiửu hơn.
Tuy nhiên, loạt số liệu thống kê mới nhất vử tình hình kinh tế Trung Quốc lại khiến niửm tin trên sứt mẻ phần nà o. Trong tháng 11/2008, xuất khẩu của Trung Quốc giảm 2,2%, đánh dấu tháng giảm đầu tiên từ năm 2001 tới nay. Xu thế đi xuống nà y của xuất khẩu được dự báo là sẽ còn tiếp diễn trong năm 2009 nà y. Tăng trưởng sản lượng công nghiệp của Trung Quốc trong tháng 11 giảm còn 5,4%, thấp nhất từ tháng 2/200 tới nay.
Hoạt động sản xuất công nghiệp tiếp tục sụt giảm tháng thứ tư liên tiếp, với chỉ số PMI (chỉ số các giám đốc mua hà ng “ PMI) trong tháng 11 chỉ còn 40,9 điểm, so với mức 45,2 điểm của tháng 10. Sau nhiửu tháng lo ngại vử lạm phát, nhiửu khả năng Trung Quốc đang tiến tới đi và o giảm phát, với giá cả tiêu dùng chỉ tăng 2,4% trong tháng 11. Giới quan sát cho rằng, việc đảo chiửu tụt - giảm của tăng trưởng kinh tế Trung Quốc sẽ phụ thuộc và o nhiửu và o vấn đử niửm tin. Giữa lúc kinh tế thế giới là cả một bức tranh u ám ở thời điểm cuối năm 2008, đầu 2009, Trung Quốc vẫn hy vọng và o việc thị trường tiêu dùng trong nước sẽ đủ mạnh để bù đắp cho sự sụt giảm nhu cầu bên ngoà i. Tuy nhiên, cũng giống như ở nhiửu nơi khác trên thế giới, tại Trung Quốc niửm tin là một thứ xa xỉ và o lúc nà y.
Niửm tin suy giảm
Người dân thà nh thị Trung Quốc không coi năm 2008 là một năm tốt đẹp. Thị trường chứng khoán nước nà y sụt mất 65% trong năm qua, khiến tiửn tiết kiệm của nhiửu hộ gia đình hao tổn nặng. Tại Thâm Quyến và nhièu thà nh phố khác, giá nhà đất sụt mất khoảng 10%.
Tại Bắc Kinh và Thượng Hải - hai thà nh phố mà thị trường địa ốc vững và ng nhất trên cả nước - giá nhà đất đang đứng yên. Trong khi đó, giá dịch vụ y tế và giáo dục cùng tăng cao, khiến chỉ số niửm tin tiêu dùng của người Trung Quốc sụt giảm với tốc độ kỷ lục 4% trong tháng 10 vừa qua so với cùng kử³ năm trước.
Những người Trung Quốc ở nông thôn và lao động nông thôn nhập cư và o thà nh thị cũng suy giảm niửm tin nghiêm trọng. Nhiửu người trong số những lao động Trung Quốc từ nông thôn ra thà nh phố là m việc có lẽ sẽ vử nhà ăn Tết âm lịch trong năm nay mà không có tiửn.
Lý do là sự đi xuống của xuất khẩu đã khiến rất nhiửu nhà máy ở Quảng Đông và nhiửu khu vực khác phải đóng cửa, khiến công nhân bị sa thải hà ng loạt mà không được trả lương.
Cảnh sát Trung Quốc cố gắng kiểm soát đám đông người xin
việc tại một hội chợ việc là m tại Quảng Châu và o dịp cuối năm - Ảnh: AP.
à”ng Jeongwen Chiang, Phó hiệu trưởng Trường Kinh doanh Cheung Kong Graduate School of Business ở Bắc Kinh ước tính, trong năm qua, đã có khoảng 70.000 công ty vừa và nhử của Trung Quốc phá sản. Cũng theo ông Chiang, tỷ lệ vỡ nợ của các công ty xuất khẩu ở khu vực miửn Nam Trung Quốc năm 2008 có thể là 20%. Tới một lúc nà o đó, động lực tăng trưởng có thể không còn. Các công ty thì chưa được chuẩn bị cho điửu đó. Họ không biết đương đầu ra sao với suy thoái, ông Chiang nói.
Xu hướng phá sản doanh nghiệp được dự báo là sẽ dẫn tới tình trạng thất nghiệp tăng vọt ở Trung Quốc trong năm 2009. Lĩnh vực nông nghiệp cũng không thể tạo nhiửu việc là m cho những công nhân thất nghiệp. Công ty tư vấn McKinsey & Co. tính toán rằng, có khoảng 300 triệu cư dân nông thôn Trung Quốc phải di cư tới thà nh thị trong vòng 7 năm tới.
Hiện mỗi năm, Trung Quốc có 5 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học và số sinh viên nà y cũng rất khó tìm việc là m. Tình hình việc là m ở Trung Quốc hiện còn ảm đạm. Trong quý 1 năm tới, khó khăn sẽ còn lớn hơn, Bộ trưởng Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc Yin Weimin nói. à”ng Yin cũng chỉ ra rằng, tình trạng vỡ nợ của các doanh nghiệp ảnh hưởng tới công nhân di cư là một nhân tố chính dẫn tới tình trạng nà y.
Mới đây, hà ng chục ngà n công nhân mất việc do công ty phá sản di cư đã xuống đường biểu tình tại các thà nh phố phía Nam Trung Quốc như Đông Quan, Thâm Quyến... yêu cầu được trả lương. Ở Quảng Châu và Trùng Khánh cũng đã xảy ra một số vụ biểu tình của lái xe taxi.
Thực tế nà y đã buộc phải các cơ quan chức năng Trung Quốc và o cuộc để kiửm chế bất ổn. Tại Đông Quan, cơ quan lao động địa phương đã phải trả một phần lương cho công nhân. Ở Trùng Khánh, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Bạc Hy Lai đã có cuộc gặp gỡ với đại diện của các lái xe taxi biểu tình để giải quyết khúc mắc của họ.
Các biện pháp của Chính phủ
Chính phủ Trung Quốc đang kử³ vọng gói kích thích kinh tế 600 tỷ USD của nước nà y sẽ giúp tạo việc là m và duy trì tốc độ tiêu dùng của người dân. Chính phủ cũng đã yêu cầu các ngân hà ng tăng cường cho vay, để đạt mục tiêu cho vay tổng số tiửn 588 tỷ USD trong năm 2009. Mục tiêu tăng cung tiửn năm nay của Trung Quốc đã được điửu chỉnh lên mức 17% so với năm ngoái, từ mức 14,8% đặt ra trong tháng 11.
Và o giữa tháng 12 vừa rồi, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã công bố một loạt chính sách nhằm kích thích hoạt động cho vay, bao gồm việc mở rộng phát hà nh trái phiếu doanh nghiệp liên quan tới cơ sở hạ tầng và nới rộng quyửn hạn cho các ngân hà ng trong việc định lãi suất cho vay.
Và o ngà y 22/12, Ngân hà ng Trung ương Trung Quốc đã tiến hà nh cắt giảm lãi suất lần thứ 5 liên tiếp từ tháng 9 tới nay, đưa lãi suất cơ bản cho vay và gửi tiết kiệm kử³ hạn 1 năm đồng Nhân dân tệ xuống mức lần lượt là 5,31% và 2,25%.
Theo chuyên gia Jing Ulrich, Giám đốc phụ trách bộ phận thị trường chứng khoán Trung Quốc của Ngân hà ng JPMorgan (Mử¹), các biện pháp trên có thể thúc đẩy tăng trưởng trong lĩnh vực đầu tư liên quan tới cơ sở hạ tầng - bộ phận đầu tư chiếm 25% tổng đầu tư tà i sản cố định của Trung Quốc.
Tuy nhiên, thách thức sẽ là kích thích tăng trưởng đầu tư liên quan tới thị trường bất động sản và sản xuất, các lĩnh vực lần lượt chiếm 24% và 32% trong tổng đầu tư ở nước nà y và đửu đang gặp khó khăn vì công suất dư thừa. Doanh số thị trường địa ốc thương mại ở Trung Quốc giảm tới 19,8% trong 11 tháng đầu năm 2008, trong khi doanh số thị trường nhà ở giảm 20,6%.
Cùng lúc, các ngà nh công nghiệp của Trung Quốc từ sản xuất thép, ôtô, tới hà ng điện tử, đồ chơi và hà ng may mặc đửu đang phải đối mặt với lượng hà ng tồn kho khổng lồ và giá cả sụt giảm. Trên thực thế, tăng trưởng đầu tư tà i sản cố định ở Trung Quốc trong 11 tháng đầu năm đã giảm xuống mức 26,8% từ mức 27,2% trong 10 tháng đầu năm. Các chuyên gia dự báo, tốc độ tăng trưởng đầu tư ở Trung Quốc sẽ còn giảm trong ngắn hạn do ngà nh xuất khẩu vật lộn với nhu cầu sụt giảm, trong khi các công ty bất động sản tập trung và o việc giảm số lượng nhà tồn kho.
Do đó, giới quan sát cũng không kử³ vọng niửm tin của các công ty Trung Quốc sẽ khởi sắc thời gian tới. Thậm chí cả khi các doanh nghiệp Trung Quốc muốn tăng đầu tư, cũng ít khả năng các ngân hà ng nước nà y sẽ cho vay dễ dà ng ngay lập tức. Trong vấn đử cấp vốn, các ngân hà ng quốc doanh ở Trung Quốc vẫn ưu tiên các công ty quốc doanh lớn, thay vì những công ty tư nhân - đối tượng khách hà ng có khả năng phá sản cao trong bối cảnh hiện nay.
Các hộ gia đình không thể tăng chi tiêu, các doanh nghiệp cũng không thể. Vậy thì tất cả phụ thuộc nhiửu và o Chính phủ, Giáo sư tà i chính Michael Pettis thuộc Trường Quản lý Guanghua thuộc Đại học Bắc Kinh nhận xét.
Tuy nhiên, vị giáo sư nà y lo ngại, việc Chính phủ Trung Quốc là m chậm lại quá trình lên giá của đồng Nhân dân tệ và tăng hoà n thuế xuất khẩu cho doanh nghiệp nhằm hỗ trợ khu vực xuất khẩu có thể dẫn tới một là n sóng phản đối chủ nghĩa bảo hộ nhằm và o nước nà y.