Vay vốn hỗ trợ lãi suất, gửi lại để kiếm lời?
Tin tức - Ngày đăng : 10:05, 04/03/2009
So với lãi suất trung bình hiện nay, mức hỗ trợ nà y đã lên đến gần 50%. Thực tế, rất nhiửu ngân hà ng đã áp dụng nhiửu hình thức ưu đãi khiến lãi suất cho vay có khi chưa đến 5%, thậm chí có những ngân hà ng lãi suất cuối cùng chỉ còn 1-2%.
Với mức đó, cơ hội tiếp cận vốn giá rẻ của DN đang lớn hơn bao giử hết.
Tuy nhiên, với khoản hỗ trợ được nhiửu DN quan niệm là tiửn "cho không" từ ngân sách nên không thể tránh khửi những tiêu cực có thể phát sinh, nhất là các DN lợi dụng chính sách để vay tiửn nhưng sử dụng không đúng mục đích.
Một trong những trường hợp có thể xảy ra là có những DNNVV đủ điửu kiện vay vốn và lấy tiửn vay lãi suất thấp để sử dụng và o mục đích cho vay lại, thậm chí quay vòng gửi và o ngân hà ng để lấy lãi lớn hơn.
Một số chuyên gia Ngân hà ng Nhà nước cho rằng, đây là một trong nhiửu khả năng giả định mà các cơ quan quản lý đã lường trước và có những cảnh báo đối với các ngân hà ng thương mại khi thực hiện nghiệp vụ.
Trong trường hợp nà y, vai trò kiểm soát của các ngân hà ng thương mại là rất quan trọng và tất cả các ngân hà ng đửu có quy trình kiểm tra, xét duyệt rất chi tiết nên chưa có trường hợp nà o phát hiện như lo ngại.
Lường trước vấn đử nà y, trong hướng dẫn thực hiện hỗ trợ lãi suất của mình, BIDV đã dà nh một phần lớn nói vử công tác kiểm tra, giám sát và các chế tà i xử lý nếu xảy ra tiêu cực. Lãnh đạo BIDV nhận định, tiêu cực có thể phát sinh từ ngay cán bộ các ngân hà ng và cả từ phía các DN.
Vì thế, bên cạnh các quy trình nghiệp vụ, đạo đức nghử nghiệp, cơ chế kiểm soát chặt chẽ thì sự hợp tác giữa ngân hà ng và DN cũng cần được đử cao theo hướng rõ rà ng và minh bạch.
Theo đó, các khoản vay hỗ trợ lãi suất đửu có hợp đồng riêng cho khách hà ng được hưởng nguồn vốn hỗ trợ lãi suất, có phụ lục rõ rà ng. Ngoà i ra, vai trò theo dõi, giám sát đối với sử dụng nguồn vốn vay của DN của các nhân viên tín dụng cũng được đử cao. Vì thế, BIDV lập luận, những trường hợp tiêu cực trên đây sẽ được hạn chế tối đa.
Bà Minh Anh - Phó Tổng Giám đốc Ngân hà ng Quốc tế (VIB), cũng cho rằng, việc sử dụng vốn sai mục đích chỉ có thể xảy ra khi các ngân hà ng buông lửng xét duyệt và kiểm tra. Song, đối với các chương trình như hỗ trợ lãi suất, việc quản lý và sử dụng được các ngân hà ng là m rất chặt trước hết vì tà i sản và uy tín của mình. Hơn nữa, để vay vốn cũng không phải dễ dà ng mà DN phải có tà i sản thế chấp, đầy đủ các thủ tục... và trải qua quá trình xét duyệt cẩn thận. Khi giải ngân lại tiếp tục được kiểm tra xem nguồn vốn sử dụng có đúng mục đích hay không.
Cho nên, nếu ngân hà ng là m chặt thì các DN không thể lợi dụng chính sách nà y để kiếm lời được, bà Mai Anh nhấn mạnh.
Trong khi đó, bà Nguyễn Mai Hương, Trưởng ban Hỗ trợ và Bảo lãnh tín dụng - OceanBank, cũng khẳng định, trường hợp như trên là gần như không thể xảy ra.
Theo bà Hương, ngoà i việc đủ các điửu kiện và thủ tục được vay thì các DN còn phải chịu kiểm soát chặt trong quá trình sử dụng vốn. Vốn vay nà y được sử dụng cho mục đích sản xuất kinh doanh thì việc thanh toán theo hợp đồng mua hà ng nà o, giải ngân bao lâu, các ngân hà ng đửu nắm được. Thậm chí, việc thanh toán được thực hiện bằng chính ngân hà ng cho vay nên tiửn được chuyển tới nơi cung cấp nguyên liệu và dịch vụ cho DN.
Xuất trình đến từng hóa đơn chi tiết để được hưởng hỗ trợ lãi suất. (Ảnh: VNN) |
Đặc biệt, theo lãnh đạo các ngân hà ng, việc hỗ trợ lãi suất thực chất chỉ được tính toán khi DN kết thúc hợp đồng và trả nợ cho ngân hà ng nên việc sử dụng vốn vay sẽ được đánh giá lại và DN sử dụng vốn đúng mục đích hay không là một điửu kiện quan trọng cuối cùng, quyết định DN có điửu kiện hay không để được hưởng lãi suất.
DN nà o được chấp nhận vay vốn hỗ trợ lãi suất nhưng sử dụng không đúng, đến kử³ trả nợ bị phát hiện có thể rơi và o hoà n cảnh "ăn trước - trả sau" khi không được hỗ trợ lãi suất.
Vử điửu nà y, trong hướng dẫn mới nhất của mình, Ngân hà ng Nhà nước đã ghi rõ, việc giảm trừ số lãi tiửn vay hỗ trợ lãi suất được thực hiện đồng thời với việc thu lãi tiửn vay của NHTM. Trường hợp đến kử³ hạn thu lãi tiửn vay mà khách hà ng chưa có khả năng trả nợ lãi thì chưa thực hiện việc giảm trừ số lãi tiửn vay hỗ trợ lãi suất.
Đặc biệt, NHNN yêu cầu, các DN phải có chứng từ để chứng minh mục đích sử dụng vốn vay thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất như: Hoá đơn mua bán hà ng hoá, phiếu hoặc bảng kê xuất - nhập hà ng hoá có xác nhận của các bên liên quan; bộ chứng từ xuất khẩu...
Trường hợp các chi phí sản xuất - kinh doanh mà pháp luật không quy định bắt buộc phải có hoá đơn theo quy định của Bộ Tà i chính thì NHTM phải kiểm tra tại chỗ và lập biên bản kiểm tra, có xác nhận của NHTM và bên vay để xác định cụ thể những chi phí sản xuất - kinh doanh phù hợp với giá trị tà i sản thực tế được hình thà nh từ vốn vay.
Ngân hà ng Nhà nước cũng nhấn mạnh, các ngân hà ng phải tăng cường kiểm toán nội bộ đối với các khoản cho vay được hỗ trợ lãi suất; nếu phát hiện có dấu hiệu lợi dụng cơ chế cho vay hỗ trợ lãi suất để trục lợi, thì ngừng cho vay hỗ trợ lãi suất và thực hiện kiểm tra, giám sát và xử lý theo quy định.