Hồ Khẩu - làng cổ ven Hồ Tây
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 10:02, 13/05/2009
Du khách đến Hà Nội mà chưa đến Hồ Tây coi như chưa đến Hà Nội, vì đây là một biểu trưng của Hà Nội cổ, cùng với sông Tô và núi Nùng. Đây là trung tâm của Hà Nội xưa- nơi đầy ắp những huyửn thoại vử công cuộc lao động khai phá Hồ Tây, khai phá vùng đất Long Đỗ và cũng là nơi hội tụ nhiửu di tích đình, chùa, đửn, miếu và o bậc nhất ở Thăng Long. Hồ Khẩu là một là ng nằm trong vùng đất cổ xưa ấy. Là ng nằm kử cửa ra và o hồ hoà nước với sông Tô Lịch nên mới có tên gọi là Hồ Khẩu.
Theo Hồ Khẩu phường thần tích, là ng được khai phá từ thời Hùng Vương. Đến thời Lý- Trần- Lê, là ng nằm trong biên chế hà nh chính thuộc huyện Vĩnh Thuận, phủ Phụng Thiên, Thăng Long - nay là 3 khu dân cư thuộc phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội.
Nét đẹp của là ng trước hết là ở hệ thống cổng là ng đồ sộ, hoà nh tráng nối liửn khối với nhau chạy dà i trên một đoạn đường khoảng 300m.
Chính giữa là cổng tam quan đình được xây dựng theo kiến trúc 4 trụ có mái cong bên trên và mái hậu lợp ngói vẩy cá. 2 cột giữa rộng 45cm, cao 7m. Bên trên 4 trụ đửu có đắp hình trái rà nh rà nh cách điệu có phương chầu vử 4 phía. 4 mặt trụ đửu có câu đối. Bậc cổng xây tam cấp, có chiếu nghỉ rộng, hai bên có nghê chầu.
Gắn liửn với tam quan đình vử phía bên trái là cổng và o giáp bắc của là ng. Phía bên phải là cổng và o chùa Chúc Thánh. Qua đửn Vệ Quốc đến cổng và o Giáp Đông của là ng. Hệ thống cổng ấy là cụm di sản văn hóa là ng quý hiếm có một không hai ở Thăng Long.
Đối diện với cổng đình là Điện thử Đức Thánh Mẫu Thủy Tinh công chúa, con Động Đình vương, dân là ng vẫn gọi là Điện Mẫu Thăng Long. Bên ngoà i cổng là ng, ngoà i Điện Mẫu còn có đửn Giáp Đông thử Đức Thánh Em, gọi là đửn Vệ Quốc.
Là ng có 3 đửn thử, hai đửn toạ lạc bên ngoà i cổng là ng, còn một đửn dựng ở Giáp Bắc, thử Đức Thánh Cả, gọi là đửn Giáp Bắc hay còn gọi là đửn Dực Thánh. Hai Đức Thánh thử ở đửn Giáp Bắc và Giáp Đông vì có công với nước trong sự nghiệp đánh Tống, bình Nguyên và lại có công với dân là ng trong việc lập ấp, trị thuỷ nên được tôn thử là Đức Thà nh Hoà ng thử ở đình là ng. Đó là một ngôi đình cổ xưa kia nằm bên bử Hồ Tây, đến thời Nguyễn thì di dời và o là ng, đặt ở vị trí trung tâm là ng hiện nay. Đình là ng có nhiửu đồ thử và hoà nh phi câu đối sơn son thiếp và ng.
Cả 3 đửn đửu có nguồn gốc dựng từ thời Lý đã được gia phong 3 đạo sắc và o các năm Vĩnh Thịnh 6 (1711), Cảnh Hưng 22 (1762), Cảnh Hưng 44 (1784). Đửn Vệ Quốc được xếp hạng di tích năm 1995. Đửn Dực Thánh được xếp hạng di tích năm 2005.
Là ng có 2 chùa, tương truyửn đửu được khởi dựng từ thời Lý, có bia ghi được tu bổ lớn và o năm Cảnh Thịnh VII (1799). Chùa toạ lạc trong là ng là chùa Chúc Thánh; chùa tạo lập trên bử Hồ tây là Tĩnh Lâu, gọi nôm là Chùa Sải - Đây là một di tích cổ kính được xây dựng trên một khuôn viên rộng 3 công mẫu, có nhiửu cây xanh cổ thụ đã được Nhà nước xếp hạng di tích quốc gia năm 1995, xác định là một di tích văn hóa danh thắng Phật giáo thuần khiết của là ng xã Việt Nam.
Vốn là một là ng cổ lâu đời, Hồ Khẩu có 5 dòng tộc, nay vẫn còn bảo tồn được nguyên vẹn các từ đường, con cháu vẫn sum họp tế tổ đông vui, giữ vẹn đạo nước đạo nhà , thủy chung như một.
Cổng Tam Quan Đình là ng Hồ Khẩu, hiện là số nhà 374 Thuửµ Khê
Đửn Dực Thánh- còn gọi là miếu Giáp Bắc - thử Đức Thánh Cả Dực Thánh Đại Vương (Triửu Lý Nhân Tông- 1128)
Là ng vẫn còn sót lại một chiếc chùa cầu là ng (Cầu Dừa). Xưa kia có tất cả 5 chiếc.
Nơi đây để thử thần linh thổ địa hoặc cúng vong và o dịp xá tội vong nhân rằm tháng 7
Chùa Trúc Thánh ngay ở đầu là ng, sau chùa có nơi thử đức Khổng Tử, vết tích văn chỉ hiện vẫn còn
Cống giáp Bắc của là ng vẫn giữ được những nét xưa
Chùa Sải hay còn gọi là chùa Tĩnh Lâu, được dựng và o đầu thời Lê- Trịnh
Nhiửu thế hệ đã sinh sống trong không gian cổ kính nà y