Hoa râm bụt trong vườn Bác
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 11:38, 14/05/2009
Trong số cây lưu niên Bác đã trồng ở Hà Nội, tại nơi Bác ở có loà i hoa gắn liửn với truyửn thống dân tộc và với những kỷ niệm thời ấu thơ của người. Đó là hoa râm bụt.
Nhà văn Sơn Tùng kể trong tác phẩm Hoa râm bụt: Ngay sau ngà y đất nước thống nhất, năm 1977, lão thuỷ thủ tám mươi tuổi Đà o Nhật Vinh từ Thà nh Phố Hồ Chí Minh ra thăm Thủ đô Hà Nội. Và o thăm nhà sà n của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông lặng người xúc động trước cảnh sống đơn sơ, nếp sống giản dị của người. à”ng đã khóc trước hà ng râm bụt trong vườn Bác. Qua chuyện của người thuỷ thủ lão luyện nà y, chúng ta biết Bác Hồ đã từng có trên dưới 6 năm (1911 “ 1917) vượt bốn biển và tới nhiửu vùng đất của năm châu trước khi người dừng chân tại Pari.
Tại thủ đô nước Pháp, ngà y 30/1/1921, Đà o Nhật Vinh từ Boócđô đến thăm Nguyễn ài Quốc lúc đó đang trú ở nhà cố 9 ngõ Công Poanh. à”ng không ngử ngà y đó đúng và o ngà y Nguyễn ài Quốc là m giỗ mẹ lần thứ 20 (Bà Hoà ng Thị Loan mất ngà y 10/ 2/1901, tức ngà y 22 tháng chạp năm Canh tý tại Huế). à”ng không hiểu bạn mình tìm đâu ra trên đất Pari nà y bông hoa râm bụt và thực sự chưa hiểu tại sao gà thử cúng mẹ mà ngậm hoa râm bụt, vì theo truyửn thống thường dùng hoa hồng. Nguyễn ài Quốc giải thích cho bạn: Ở quê tôi có câu ngạn ngữ: Gà thử giỗ cha, gà ngậm đọt trúc; Gà thử giỗ mẹ, gà ngậm hoa râm bụt. Lúc nà y đứng bên hà ng râm bụt trong vườn Bác tại thủ đô Hà Nội, ký ức của năm mươi sáu năm trước ở Thủ đô Pari khiến lão thủy thủ Đà o Nhật Vinh bồi hồi không cầm nổi nước mắt.
Hoa râm bụt
Trở lại ATK Định Hóa sau sáu mươi năm, mọi người đến thăm lán Tỉn Keo - một di tích lịch sử, nơi bộ Chính trị Trung ương Đảng họp thông qua chủ trương chiến lược trong đông xuân 1953 “ 1954 và hạ quyết tâm tiêu diệt cứ điểm Điện Biên Phủ. Người dân ở đây rất trân trọng giữ gìn những kỉ niệm vử Bác Hồ, trong đó đặc biệt là bụi cây dâm bụt do chính tay Bác trồng trước lán Tỉn Keo. Từ một nhà nh cây dâm xuống, giử đây râm bụt lan ra thà nh một bụi cây to, um tùm và vươn cao. Hoa râm bụt theo chân Bác suốt cuộc hà nh trình già nh độc lập tự do cho dân tộc.
Người là ng Kim Liên quê Bác vẫn thường kể lại: Năm 1957, gần năm mươi năm xa nơi sinh trưởng mới có dịp trở lại, Bác vẫn nhớ cặn kẽ tửng người, từng cảnh, tường nếp sống sinh hoạt, và Người không quên hà ng râm bụt dẫn lối và o nhà , nhất là nơi góc vườn sau nhà , ngay bên hà ng râm bụt, là nơi chôn nhau của cả 3 chị em Bác. Rặng râm bụt ở quê Bác đã được trồng lại theo ý nguyện của Người.
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, Bác Hồ cùng chính phủ vử Thủ đô Hà Nội, người từ chối ở nơi cao sang. Người mong được sống trong nếp nhà giản dị, giữa vườn cây, có ao cá. Nếp nhà sà n đã gắn bó với nếp sinh hoạt của Bác từ ngà y Bác vử nước và trong suốt cuộc kháng chiến trường kử³ chín năm gian khổ, điửu mà Bác đã viết thà nh thơ:
"Ở rừng thú vị thật là hay/Vượn hót chim kêu suốt cả ngà y/Khách đến thì mời ngô nếp nướng/Săn vử thường chén thịt rừng quay/Non xanh nước biếc tha hồ dạo/Rượu ngọt chè tươi mặc sức say/Kháng chiến thà nh công ta trở lại/Trăng xưa, Hạc cũ với xuân nà y".
Là ng Sen - quê nội Bác Hồ
Và quanh nếp nhà sà n giữa Thủ đô Hà Nội, rặng râm bụt Bác trồng cà ng tôn vẻ đẹp của cảnh quan vườn cây ao cá, tạo nên sự yên tĩnh thanh bình hà i hòa với phong thái ung dung tự tại của người. Rặng râm bụt nơi nhà sà n của Bác còn gợi lên bà i thơ của nhà nhân nghĩa Nguyễn Trãi thủa nà o:
"Bóng nước in soi một đóa hồng/Bẩn dơ chẳng bén bụt là lòng/Chiửu mai nở chiửu hôm rụng/Sự lạ cho hay một sắc không".
Nguyễn Trãi viết bà i thơ Mộc cận bằng chữ nôm, toát lên tư tưởng và nhân cách con người. Mộc cận người xưa ví như là loà i sen cạn. Tên loà i hoa nà y gắn với sự tích nhà Phật: Khác với ngà i Lương Nhẫn tu đến ngà y mà không thà nh chính quả, Đức Như Lai đã vượt qua muôn ngà n thách thức, vượt qua cả những nghịch mắt, nghịch tai (tích lục súc tranh công), thậm chí bị kẻ ác đâm chảy máu nhưng vẫn thà nh tâm tĩnh tại, một lòng vươn tới cõi niết bà n. Giọt máu của Như Lai nhử xuống đất, từ chỗ đó đã mọc lên bông hoa sắc đử thắm. Hoa ấy được đặt tên là hoa à”ng bụt (cũng gọi là hoa ông Phật), và o dân gian có tên hoa râm bụt (loà i hoa rất dễ trồng, dâm cà nh xuống là mọc thà nh cây). Thật là : Bẩn dơ chẳng bén bụt là lòng.
Hoa râm bụt giữa đất Thăng Long “ Hà Nội nghìn năm văn hiến do Bác Hồ trồng, mang bao ý nghĩa thâm sâu, lớp tầng triết lý vử cội nguồn, vử truyửn thống, vử nhân cách (nguyên mẫu nhà sà n và rặng râm bụt ở thủ đô Hà Nội đã được dựng lại đúng tỉ lệ trong khuôn viên di tích Cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở thà nh phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp).
Chỉ một sự trồng hoa râm bụt của Bác Hồ đã khắc họa đậm tư tưởng nhân văn nhân đạo sâu sắc của Người. Bác luôn sống gần dân. Suốt đời Bác là m việc vì dân, vì nước. Bác là người nhất quán với truyửn thống dân tộc để từ đó kết tinh những tinh hoa của nhân loại thà nh tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong những sắc hoa là m nên Thăng Long - Hà Nội ngà n năm, bên cạnh những hoa đà o, hoa sen bản sắc, Hà Nội ở nửa cuối thế kỷ 20 có thêm hoa râm bụt “ hoa à”ng bụt do Bác Hồ trồng.