Khủng hoảng nợ công: Độc nhất vô nhị California
Danh thắng & Di tích Hà Nội - Ngày đăng : 17:02, 23/06/2009
Trước đây, hai vợ chồng anh vẫn kiếm được 3.000 USD mỗi tháng, nhưng giử đây, cả gia đình sống dựa và o khoản tiửn vửn vẹn 800 USD mà chị vợ kiếm được từ công việc phục vụ ở quán cà phê Starbucks và 250 USD từ CalWORKs (một chương trình phúc lợi ở Mử¹ dà nh cho các gia đình có con nhử, để cha mẹ có thể đi học, đi là m và tiến tới tự túc).
Gia đình chỉ đủ tiửn thuê nhà và trả các hóa đơn. Không biết chúng tôi còn trụ nổi với tình hình nà y được bao lâu nữa, anh Sandoval nói.
Thống đốc bang California, ông Arnold Schwarzenegger.
Bang hiếm có khó tìm
Giống như nhiửu người khác trong dân số 39 triệu người của bang California, anh Sandoval và gia đình đang gánh chịu những tác động tiêu cực của suy thoái kinh tế và cuộc khủng hoảng ngân sách của tiểu bang nà y. Nhà Sandoval là một trong 154.000 gia đình được hưởng phúc lợi tại hạt Los Angeles. Tuy nhiên, Thống đốc bang California, ông Arnold Schwarzenegger, mới đây cho biết, bang nà y sẽ ngừng thực hiện các chương trình phúc lợi xã hội nhằm mục đích cắt giảm khoản thâm hụt ngân sách khổng lồ.
Việc từ bử các chương trình nà y sẽ giúp tiết kiệm cho ngân sách bang California hà ng tỷ USD mỗi năm, nhưng đồng thời cũng sẽ tạo ra một lỗ hổng lớn trong mạng lưới an sinh vốn đang giúp 500.000 gia đình ở đây, trong đó có gia đình anh Sandoval, khửi lâm và o cảnh tới sống trong các homeless shelter (khu nhà ở dà nh cho người vô gia cư).
Các tiểu bang trên khắp nước Mử¹ đang vật lộn với tác động của sự sụt giảm doanh thu thuế do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế. Những khó khăn mà bang California phải đối mặt cũng tương tự như những gì đang xảy ra ở các bang khác, nhưng đồng thời cũng mang những đặc điểm riêng. Sự khác biệt ở đây xuất phát từ chính quy mô nửn kinh tế của bang vốn được xem là lớn thứ 8 trên thế giới, và lại nằm dưới sự lãnh đạo của vị thống đốc là một minh tinh của mà n bạc Hollywood.
Sau khi các cử tri của California từ chối một loạt các biện pháp cân bằng ngân sách phức tạp được đưa ra, Thống đốc Schwarzenegger đã đử xuất cắt giảm một loạt chương trình phúc lợi. Sự cắt giảm như vậy sẽ khiến bang nà y giống một nửn kinh tế thuộc thế giới thứ ba hơn là một bang của nước Mử¹ trong thế kỷ 21, thậm chí bị xem là một bang hiếm có khó tìm.
Các khoản trợ cấp phúc lợi sinh hoạt không còn, 1 triệu trẻ em nghèo không còn được hưởng các chế độ chăm sóc sức khửe miễn phí, hỗ trợ tà i chính cho các sinh viên giửi nhất của bang vử con số 0, tù nhân không liên quan tới các tội bạo lực được phóng thích, hà ng trăm công viên bị đóng cửa trên toà n bang, và hà ng ngà n giáo viên có thể mất việc.
California có thể trở thà nh bang duy nhất thuộc thế giới phát triển không có trợ cấp sinh hoạt cho trẻ em nghèo, ông Frank Mecca, Giám đốc điửu hà nh của Hiệp hội Giám đốc phúc lợi các hạt thuộc bang nà y, cho biết. Nếu California ngừng chương trình phúc lợi CalWORKs, bang nà y sẽ tiết kiệm được 1,3 tỷ USD, nhưng lại không được hưởng số tiửn lớn gấp 3 lần con số nà y từ ngân sách liên bang. (Theo cải cách của Tổng thống Bill Clinton, các chương trình phúc lợi do các tiểu bang tự quản lý. Các bang nhận ngân sách từ Chính phủ liên bang và chi tiêu theo cách của mình).
Theo ông Mecca, ngoà i California, tới thời điểm nà y chưa có bang nà o ở Mử¹ từ chối nhận tiửn liên bang hay đử xuất chấm dứt các chương trình phúc lợi cho các gia đình có trẻ em.
Quá lớn để đổ vỡ
Do đang phải đối mặt với khoản thâm hụt ngân sách lên tới 25 tỷ USD phải được giải quyết trước ngà y 1/7 tới - thời điểm mà năm tà i khóa nà y kết thúc - California đang ở bên bử vực của thảm họa tà i chính. Giới quan sát dự báo, sự sụp đổ của nửn tà i chính công ở bang nà y có thể gây tác động tiêu cực tới sự phục hồi kinh tế của cả nước Mử¹ nói chung, và thậm chí cả xếp hạng tín nhiệm của Chính phủ Liên bang.
Thống đốc Schwarzenegger và các nhà lập pháp cùng trong Đảng Cộng hòa với ông cho biết, họ sẽ không tăng thuế, nhất là sau khi vị thống đốc nà y và 6 nghị sử¹ Cộng hòa đã gia nhập một thửa thuận ngân sách với Đảng Dân chủ và o tháng 2 vừa qua, theo đó kết hợp các biện pháp cắt giảm mạnh chi tiêu và tăng thuế thêm 12,8 tỷ USD. Nay thâm hụt ngân sách của bang đã tăng mạnh trở lại do doanh thu thuế của bang đã giảm 27% so với thời điểm cách đây 1 năm. Các thà nh viên đảng Cộng hòa và những người ủng hộ các chương trình phúc lợi đang bị đem ra cân nhắc cắt giảm sẽ chống lại sự cắt giảm nà y, nhưng cả tiửn bạc và thời gian đửu không đứng vử phía họ.
Ngoà i khoản thâm hụt ngân sách nhiửu tỷ USD, bang California còn đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng dòng tiửn chảy ra. Giám đốc tà i chính bang nà y là John Chiang đã cảnh báo, bang sẽ cạn tiửn và o tháng 7 tới.
Trong số 50 tiểu bang của Mử¹, California đang là bang có xếp hạng tín nhiệm nợ tệ hại hơn cả, do đó, lãnh đạo của bang nà y đã kêu gọi chính quyửn Tổng thống Barack Obama và Quốc hội cùng đứng ra đồng ký kết các khoản vay mượn của bang. Các quan chức của California lập luận rằng, cũng giống như hãng bảo hiểm AIG, bang nà y là quá lớn để đổ vỡ.
Sự sụp đổ tà i chính của bang California nhất định sẽ đẩy thị trường tà i chính Mử¹, nếu không nói là của toà n thế giới, và o trạng thái bất ổn, thủ quử¹ của bang, ông Bill Lockyer, viết trong lá thư gửi Bộ trưởng Bộ Tà i chính Mử¹ Timothy Geithner, hôm 13/5.
Chính phủ Mử¹ nói không
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, nếu Chính phủ Mử¹ đồng ký kết các khoản vay của California, dù đây không phải là hà nh động giải cứu, điửu nà y vẫn có thể khiến xếp hạng tín nhiệm nợ AAA của nước nà y bị đặt và o thế nguy hiểm. Với sự hỗ trợ ngắn hạn của Chính phủ, California có thể chìm sâu hơn và o sự rối loạn và trở thà nh một vật cản đối với sự phục hồi của kinh tế Mử¹.
Tuần trước, Chính phủ Mử¹ đã tuyên bố sẽ không hỗ trợ bang California ở thời điểm hiện nay và cho rằng, bang nà y trước hết cần tự nỗ lực để giải quyết đống đổ nát ngân sách của họ. Như đã nói ở trên, Bộ Tà i chính Mử¹ có lý do hợp lý để không giúp California.
Thứ nhất, nếu bang nà y được giúp, một tiửn lệ không tốt sẽ được tạo ra cho các tiểu bang khác. Thứ hai, nếu Chính phủ Liên bang bảo lãnh cho các khoản nợ của California, nợ do Bộ Tà i chính Mử¹ phát hà nh sẽ đối mặt nguy cơ bị đánh tụt xếp hạng tín nhiệm, qua đó đe dọa cả thị trường tín dụng toà n cầu. Nếu trở nên quá lo sợ, Chính phủ Trung Quốc - nước hiện nắm giữ nhiửu trái phiếu kho bạc Mử¹ nhất - có thể sẽ chuyển vốn sang các kênh đầu tư khác.
Mà như thế, cuộc khủng hoảng ngân sách của California sẽ không chỉ dừng lại trong biên giới của tiểu bang nà y.