'Gói kích cầu vừa qua chưa thực sự đến tay nông dân'

Mặc dù chỉ số vử xuất khẩu gạo liên tục tăng trưởng, nông dân vẫn chưa được quan tâm đúng mức, cả từ phía doanh nghiệp và  các cơ quan Nhà  nước.

"Doanh nghiệp xuất khẩu gạo chỉ vun vén lợi ích của họ"

Giá bán lúa gạo của ta luôn thấp hơn nhiửu so với Thái Lan, ông nhận  định thế nà o vử vấn đử nà y?

Diện tích canh tác lúa của mỗi nông dân Thái Lan cao gấp gần 6 lần so với nông dân Việt Nam. Bà i toán sản xuất và  tiêu thụ lúa gạo của nước ta cũng khác với Thái Lan. Chúng ta phải thâm canh tăng năng suất để có sản lượng cao vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa đảm bảo xuất khẩu. Bởi vậy, trong khi ta chú trọng giải pháp canh tác những giống thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng khá và  trung bình, thì Thái Lan sử­ dụng những giống truyửn thống thời gian sinh trưởng dà i, năng suất thấp và  chất lượng gạo thơm ngon.

Thị trường xuất khẩu của 2 nước cũng khác nhau. Gạo Thái Lan hướng đến thị trường châu à‚u đòi hửi chất lượng cao, giá bán cao. Thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam chủ yếu là  Philippines và  các nước châu Phi. Riêng Philippines mỗi năm nhập từ Việt Nam 2 triệu tấn gạo. Theo tôi, không nên so sánh một cách đơn thuần vử giá lúa gạo giữa Việt Nam và  Thái Lan, bởi so sánh sẽ khập khiễng.

à”ng bằng lòng với giá mua lúa gạo cho nông dân ở đồng bằng sông Cử­u Long hiện nay?

Nói là  bằng lòng thì chưa hẳn. Chính phủ đử ra giá thu mua phải đảm bảo nông dân có lãi 30%. Mức lãi nà y, đối với các ngà nh khác là  cao nhưng giá sà n mà  Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đặt ra chỉ là  lý thuyết.

Thực tế các doanh nghiệp không mua lúa trực tiếp từ nông dân, mà  mua từ thương lái. Giá sà n thương lái hưởng và  thương lái thu mua lúa từ nông dân với giá thấp hơn nhiửu. Ngay cả khi nông dân bán được lúa với giá sà n thì thu nhập cũng vẫn thấp. Bình quân mỗi lao động chỉ trồng chưa tới 0,1 ha lúa, mỗi năm 3 vụ, cho sản lượng khoảng 1,5 tấn thóc, bán với giá 4.100 đồng/kg hiện nay thì cũng chỉ được khoảng 6 triệu đồng. Lợi nhuận 30% thì cũng chỉ đạt thu nhập 2 triệu đồng/người/năm.

Không nên căn cứ  và o giá thà nh sản xuất để ấn định giá bán lúa mà  phải căn cứ và o thị trường và  cố gắng để gia tăng giá trị cho sản phẩm. Các doanh nghiệp nên tìm mọi cách xuất khẩu gạo với giá cao nhất có thể, vừa tăng thêm lợi nhuận cho doanh nghiệp, đồng thời chia sẻ lợi nhuận tăng thêm đó với nông dân.

Nhưng hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo chỉ vun vén lợi ích của họ. Nông dân chưa được quan tâm thửa đáng, kể cả từ phía các doanh nghiệp và  từ phía Nhà  nước.

"Nông dân khó tiếp cận vốn vay"

Trên cơ sở  nà o để khẳng định rằng nông dân chưa được quan tâm thửa đáng, thưa ông?

Chúng tôi đang rất trăn trở với gói kích cầu của Chính phủ  hỗ trợ nông dân. Nông dân Việt Nam còn rất nghèo, vì  vậy những chính sách hỗ trợ là  đáng quý. Tuy nhiên, tôi xin thẳng thắn nói rằng, gói kích cầu vừa qua chưa thực sự đến tay người nông dân.

Các gói kích cầu đửu thông qua hệ thống ngân hà ng và  rất nhiửu rà o cản, khiến nông dân khó tiếp cận được với vốn vay. Tỷ lệ nông dân đồng bằng sông Cử­u Long được vay vốn đã ít, với nông dân ở Bắc Bộ, việc vay vốn kích cầu cà ng hãn hữu.

Bởi diện tích canh tác thấp, nông dân ít có nhu cầu mua máy nông nghiệp, trong khi rất cần vốn để mua vật tư. Quyết định 497 quy định, mỗi ha được hỗ trợ vay tối đa 7 triệu đồng để mua vật tư. Thông thường mỗi hộ chỉ trồng 3-10 sà o, như vậy họ sẽ chỉ được vay và i trăm nghìn đến 2 triệu đồng.

Với số tiửn quá ít ửi, mà  bắt họ phải là m những thủ tục phức tạp, nên hầu hết nông dân đửu bử cuộc, không dám vay vốn.

Theo tôi, nên hỗ trợ trực tiếp bằng giống và  vật tư nông nghiệp thì mới có hiệu quả. Như vậy, nông dân sẽ mạnh dạn áp dụng những giống chất lượng, năng suất cao, có ưu thế và o sản xuất. Аồng thời, họ sẽ có điửu kiện đầu tư thâm canh, gia tăng giá trị sản phẩm đầu ra.

Năm 2009 nà y, Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và  Phát triển nông thôn đã rất nhiửu lần đử xuất với Chính phủ rằng, vụ thu đông là  vụ sản xuất chính, nên hỗ trợ giống cho nông dân đưa diện tích lúa thu đông ở đồng bằng sông Cử­u Long đạt 500 nghìn ha. Nhưng đử xuất của chúng tôi chưa được sự đồng tình của các bộ, các ngà nh, nên diện tích lúa thu đông ở đồng bằng sông Cử­u Long chỉ được 400 nghìn ha.

Trong bối cảnh giá  thóc đang thu hoạch khá cao, 4.100-4.200 đồng/kg, nông dân đang được lợi. Thiếu đi 100 nghìn ha lúa, cũng là  giảm đi gần 2.000 tỷ đồng tiửn bán lúa, giảm 650 tỷ đồng lợi nhuận của nông dân, điửu nà y thật đáng tiếc.

Ở khu vực phía Bắc, vụ đông đang trở thà nh vụ sản xuất hà ng hóa chính. Và o thời điểm nà y năm 2008, trận mưa lịch sử­ cuối tháng 10 khiến vụ đông bị mất đến 78%, nên năm nay, nông dân thiếu giống trầm trọng cho gieo trồng vụ đông. Vì vậy vụ thu đông năm nay rất cần sự hỗ trợ của Nhà  nước. Nếu Nhà  nước hỗ trợ cho các địa phương 300-500 tỷ đồng mua giống, sẽ tạo ra giá trị hà ng hóa vụ đông ở miửn Bắc đạt 8-10 nghìn tỷ đồng.

Bộ Nông nghiệp và  Phát triển nông thôn đã kiến nghị lên Chính phủ từ tháng 4/2009, rồi đến tháng 6, tháng 9 đửu tiếp tục kiến nghị. Nhưng cho đến thời điểm nà y, vẫn chưa có một chính sách cụ thể nà o hỗ trợ sản xuất vụ đông. Cũng mừng là , nhiửu địa phương đã ý thức được vấn đử nà y, nên đã tự trích kinh phí ra hỗ trợ vụ đông, những tỉnh là m tốt như: Ninh Bình, Thái Bình, Hải Dương, Thanh Hoá, Nghệ An. Tuy vậy vẫn là  chưa đủ khi gieo trồng vụ đông năm nay chỉ đạt 65% diện tích.

VnEconomy