Sao lại "cải tạo" di sản?
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 11:19, 08/03/2010
Cứ theo phương án nà y thì động Phong Nha sẽ bị tan vụn và mất đi vô và n giá trị.
Những hạng mục cải tạo có thể phá vỡ cảnh quan di sản?
Nội dung phương án đử cập đến rất nhiửu hạng mục cần phải cải tạo. Đó là là m cầu treo từ hang Tiên đến hang Bi Ký (cuối động) trong động Phong Nha. Dự kiến cần được là m bằng chất liệu gỗ hoặc nhựa theo dạng công son, gắn và o vách động phía bên trái.
Đại diện Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bà ng cho rằng, là m cầu là để giải quyết ùn tắc, chen lấn tại hang Bi Ký trong mùa cao điểm, tạo sự an toà n và cảm giác hứng khởi cho du khách, giảm nạn ô nhiễm xăng dầu trong động do thuyửn máy gây ra...
Du khách sau khi đi thuyửn và o đến hang Bi Ký, thay vì đi thuyửn trở ngược ra để tới hang Tiên như hiện nay thì đi ra bằng cầu treo. Còn thuyửn sẽ quay trở ra cửa động, không còn đậu chử khách trước hang như trước đây.
Tiếp đó là cải tạo lối đi lại trong hang động theo cách là m sà n gỗ hoặc nhựa tổng hợp, lắp đặt hệ thống lan can bằng sợi dây thừng với cọc gỗ hoặc dây bạt với cọc inox. Mục đích của việc nà y là nhằm giới hạn các điểm dừng chân ngắm cảnh, chụp hình lưu niệm, nghe thuyết minh tại một và i điểm thay vì tự do thoải mái như hiện nay và hạn chế du khách xâm hại thạch nhũ, phá hửng nửn động.
Một hạng mục khác được trình trong phương án là bảo dườ¡ng, là m vệ sinh hang động, chú trọng xử lý các loại vi khuẩn gây bệnh trong hang động, là m sạch thạch nhũ, vách động...
Theo đó, các loại hóa chất phù hợp sẽ được dùng để chùi rửa các vết bẩn do du khách để lại và các loại địa y, rêu tảo bám trên bử mặt thạch nhũ, vách đá. Cuối cùng là dựng, là đặt bia, biển chỉ dẫn, quy định trong khu vực động Phong Nha và động Tiên Sơn.
Kế hoạch thực hiện là trong tháng 3.2010 sẽ lắp đặt các lối đi có rà o chắn bằng dây thừng, xây dựng hệ thống lối đi mới trong hai động. Từ đó tiếp tục thực hiện các hạng mục khác trong năm 2010.
à”ng Văn Lợi, Chủ tịch Hội Di sản văn hoá tỉnh Quảng Bình cho biết, dùng thuật ngữ cải tạo di sản như phương án nà y là không chính xác vì đã là di tích, di sản thì không thể cải tạo mà phải là tôn tạo hoặc trùng tu.
Khi đử cập đến phương án là m cầu treo nối từ hang Tiên đến hang Bi Ký dà i khoảng 500 mét, ông Văn Lợi cho rằng, việc là m cầu treo là sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các giá trị của di sản, đồng thời sẽ cắt vụn cảnh quan, tầm nhìn của động.
Đây là hạng mục không cần thiết vì là m cho không gian động Phong Nha bị chặn lại. Hơn nữa nếu là m cầu treo sẽ dùng các thiết bị khác tác động và o vách động gây chấn động mạnh dẫn đến kết cấu các khối thạch nhũ, rạn nứt hệ thống thạch nhũ. Mặc khác dùng thuyửn và o động, ra động du khách sẽ có cảm giác như lạc và o chốn sơn thuỷ hữu tình.
Nhiửu ý kiến khác cũng lo ngại rằng việc cắm nhiửu bia, biển báo chỉ dẫn, hướng dẫn quy định sẽ phá vỡ giá trị cảnh quan trong động. Đặc biệt quan ngại hơn là phương án đử cập đến việc dùng hoá chất để chùi rửa thạch nhũ trong động. Theo nhiửu nhà khoa học, việc đó không khoa học vì không khéo sẽ gây ô nhiễm cả hệ thống hang động.
Việc xử lý, cải tạo tác động và o di sản thiên nhiên thế giới PN-KB mà trực tiếp là động Phong Nha là một việc là m cần thận trọng, và phải có đầy đủ các luận chứng khoa học rõ rà ng, chứ không thể là m lấy được, tránh tình trạng lợi bất cập hại, yếu tố di tích di sản ngà y cà ng bị hạn chế.
Tất cả mới chỉ là ý tưởng (?!)
Để tìm hiểu rõ hơn vử phương án cải tạo, nâng cấp một số hạng mục ở động Phong Nha và động Tiên Sơn, chúng tôi đã trao đổi với ông Lưu Minh Thà nh, Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia PN-KB và được ông cho biết, phương án trên mới là ý tưởng (?) mà chúng tôi trình cho UBND tỉnh Quảng Bình. Còn nếu để thực hiện chúng tôi phải xin ý kiến của cơ quan chức năng mà cụ thể là Bộ VHTTDL, bởi vì đây là một trong 10 di tích quốc gia đặc biệt.
Tuy nhiên, sau khi có tử trình của Ban quản lý vườn, Sở Kế hoạch- Đầu tư Quảng Bình đã có công văn số 231/KHDT-KTĐN ngà y 24.2.2010 gửi UBND tỉnh vử việc hỗ trợ kinh phí cải thiện động Phong Nha và Tiên Sơn.
Trong công văn nêu rõ, đử nghị UBND tỉnh cho phép hỗ trợ kinh phí cải thiện động Phong Nha và Tiên Sơn từ nguồn vốn hợp phần Tổ chức hợp tác kử¹ thuật của Chính phủ Đức (GTZ). Bao gồm hỗ trợ kinh phí xây dựng đử án cải thiện tình trạng động Phong Nha và Tiên Sơn, thiết kế hệ thống lối đi và chiếu sáng; hỗ trợ kinh phí lắp đặt lối đi trong hang Bi Ký; hỗ trợ kinh phí phục hồi bử mặt hang động bằng phương pháp chùi rửa và diệt trừ rêu tảo, dương xỉ bằng hoá chất Sodium Hyperchlorite.
Sau khi nghiên cứu kử¹ phương án cải tạo động Phong Nha, nhiửu chuyên gia đã nói thẳng rằng, những đử xuất mà phương án nêu ra không những không bảo tồn được di sản mà còn tiếp tay là m biến dạng những giá trị độc nhất vô nhị nơi đây.
Được biết, trước Tết, Vườn cũng đã thực hiện thí điểm dự án giới hạn lối đi dà nh cho khách du lịch tại khu vực hang Bi Ký, động Phong Nha. Hai hà ng rà o bằng cọc inox sáng loáng cao đến gần vai người lớn, giăng những đoạn dây thừng sơn xanh trắng buộc người tham quan phải đi trong khuôn khổ. Thí điểm nà y bị du khách phản ứng kịch liệt vì đã là m cảnh quan của động Phong Nha bị phá vỡ, người tham quan bị gò bó và khi chụp ảnh lưu niệm thì luôn hiện phía sau một dãy hà ng rà o trông phản cảm. Trước phản ứng của nhiửu người, hà ng rà o thí điểm đã được tháo dỡ.