Theo mây lên phủ người Mông

Media - Ngày đăng : 10:32, 30/03/2010

(NHN) Thung lũng Mường Lống, thuộc huyện Kử³ Sơn, Nghệ An bốn mùa mây trắng phủ kín. Nơi đây còn được ví là  thủ phủ cây thuốc phiện một thời.

Thay mà u tím của hoa anh túc là  bạt ngà n mà u trắng mận tam hoa và  đà o không hạt, quả là  một cuộc cách mạng của chính quyửn  địa phương đối với  bà  con đồng bà o Mông nơi mảnh đất xa xôi nà y.

Những trẻ em Mường Lống hôm nay. Ảnh: P.S

Ký ức Mường trăm tuổi

Sau gần một ngà y trời ròng rã chạy xe máy từ thị trấn Mường Xén (cách trung tâm TP Vinh hơn 300 cây số) chúng tôi đặt chân tới Cổng trời. Аể và o được Mường Lống, hay còn gọi là  mường trăm tuổi. Lại còn phải vượt qua ngọn núi cheo leo đầy vách đá dựng đứng rất hiểm trở, đứng trên đỉnh cổng trời nhìn thốc xuống thung lũng,  Mường Lống chẳng nà o khác một Sa Pa, hay Đà  Lạt...

Anh Hử Bá Lử³, một đồng nghiệp người Mông cho biết, nhử địa hình có độ cao như thế nên tại đây được đặt một trạm phát sóng truyửn hình không những cho Mường Lống mà   còn cho cả đồng bà o vùng biên giới như các xã Mử¹ Lý, Huồi Tụ, Phà  Đánh.

à”ng Hử Bá Chù, cán bộ địa phương kể: Tên gọi Mường Lống có từ thuở sơ khai lập bản. 100% người dân Mường Lống đửu  là  dân tộc Mông. Cách đây hơn 100 năm, khi núi  đồi còn hoang vu, đường đi lại chưa có, bà   con phải dùng ngựa để gùi hà ng.

Sau khi di cư sang nước bạn Là o trở vử, ông nội của ông Hử Bá Chù đã cùng người dân Mường Lống phát hiện mảnh đất nà y mà u mỡ, khí hậu ôn hoà  và  địa hình biệt lập với bên ngoà i bằng đồi núi bao quanh nên quyết định dừng chân khai hoang mở đất.

Một thời, Mường Lống là  thủ phủ cây thuốc phiện ở khu vực miửn tây Nghệ An. Аiửu đặc biệt là , ở mường không mấy ai nghiện ma tuý. Ngà y đó, nếu và o Mường Lống đúng mùa Xuân thì bốn phía nhuộm tím mà u hoa anh túc. Thuốc phiện là m ra đửu được đóng và o bao tải xếp lên lưng ngựa đưa ra trung tâm thị trấn Mường Xén nhập cho các nậu đem đi đâu không ai rõ.

à”ng Và  Bá Tểnh, nguyên Bí thư Аảng bộ xã Mường Lống nói, cả mấy đời nhà  ông Tểnh trước đây sống chỉ biết dựa và o cây thuốc phiện. Khi trở thà nh lãnh đạo thủ phủ đồng bà o Mông ở Mường Lống ông Tểnh vẫn còn trồng hà ng chục héc ta thuốc phiện.

à”ng Lầu Giống Cải, Chủ tịch UBND chỉ vử thung lũng rộng hà ng chục hecta mận tam hoa và  đà o không hạt của đồng bà o Mông mà  nói: Trước kia nằm trên mảnh đất nà y toà n là  cây thuốc phiện. Bà  con trồng nhiửu đến mức hết triửn núi nà y nối tiếp dãy núi kia. Cứ mỗi dịp xuân vử, Mường Lống lại tím trời hoa anh túc, còn bây giử thay và o mà u tím đó là  mà u trắng và  mà u hồng bạt ngà n của hoa  mận và  hoa đà o.

Trong rừng mận còn xen lẫn sắc phục của thiếu nữ Mông đi du ngoạn, là m cho Mường Lống có một vẻ đẹp lãng mạn hiếm vùng núi nà o ở miửn Trung có được như thế.

Chợ Mường Lống

Xa rồi cây thuốc phiện

à”ng Lử³ Bá Chò, Bí thư Аảng ủy xã Mường Lống tâm sự: Xóa bử cây thuốc  phiện, quả là  một việc là m không dễ, khi mà  loại cây nà y đã được trồng từ rất lâu và  mang lại thu nhập cho người dân ở đây.

à”ng Chò nhớ lại,  và o khoảng cuối năm 1995, nhà  nước ta bắt đầu có chủ trương xóa bử cây thuốc phiện, cấp trên chỉ đạo vử, nhưng cán bộ Mường Lống đi tuyên truyửn rất vất vả. Аể  là m gương, ngà y đó cán bộ địa phương phải đi đầu trong việc xóa bử. Thấy cán bộ là m, dân cũng là m theo. Nhử vậy, năm 1997, toà n  bộ diện tích cây thuốc phiện ở Mường Lống được triệt hạ và  xóa sổ vĩnh viễn cho đến ngà y hôm nay.

Xóa sổ xong cây thuốc phiện, bà  con Mường Lống không biết lấy gì  sống, nhà  nà o chăn nuôi lợn, nuôi gà  hoặc trâu bò  thì cũng chỉ đủ cái ăn. Mãi  đến năm 2000, giống mận tam hoa và  đà o không hạt mới được đưa vử Mường Lống.

Khi được cán bộ cho biết từng vùng đất hợp với từng loại cây, chỗ trồng mận, chỗ khác trồng đà o, chỗ trồng lúa nước... có người dân còn hửi đà o, mận có ăn được không?. Hai năm sau, đồi núi ngợp trắng mận tam hoa xen  lẫn với rừng đà o mà u hồng. Nếu đi và o đây đúng dịp mùa hoa nở thì chẳng khác nà o  lạc và o bồng lai tiên cảnh.

Tuy nhiên, chỉ và i năm đầu sản phẩm của bà  con bán được, bước sang năm thứ ba giá vận chuyển leo thang, đường đi lại khó khăn nên không ai và o Mường Lống bao tiêu sản phẩm nữa.

Không ít mùa thu hoạch, bà  con chỉ biết đứng nhìn đà o, mận rụng như sung. Năm nà o được giá, một số hộ thu nhập được khoảng từ 5 đến 7 triệu đồng. Và i năm gần đây thu nhập không đáng kể.

Аiửu đáng nói, dẫu  cho cuộc sống của đồng bà o Mông ở Mường Lống gặp nhiửu khó khăn, nhưng bà  con vẫn một  lòng tuân thủ chủ trương  của nhà  nước, không một gia đình nà o tái trồng cây thuốc phiện.

Аể chống chọi với cuộc sống khó khăn, dân bản đẩy mạnh chăn nuôi. Bình quân mỗi hộ gia đình nuôi hơn và i chục con trâu, bò và  lợn đen. Dạo quanh hai bản Mường Lống 1 và  Mường Lống 2, rất nhiửu gia đình nhử chăn nuôi giửi mà  có của ăn của để: Lầu Chìa Và , Hử Bá Chù ở bản Mường Lống 2, Lầu Bá Giống, Và  Chò Thái ở bản Mường Lống 1.

Ngoà i ra, đến với Mường Lống hôm nay còn có món thịt gà  đen, gà  gô hay còn gọi là  gà  ác. Gia đình nà o cũng nuôi rất nhiửu gà , có nhà  lên tới hà ng trăm con. Nếu mấy năm vử trước gọi Mường Lống là  thủ phủ cây thuốc phiện thì bây giử cũng có thể gọi là  thủ phủ gà  đen hay thủ phủ đà o không hạt. Một cán bộ huyện ủy Kử³ Sơn nói vậy.

Chợ Mường Lống

Tự hà o người con Mường Lống

Mấy năm gần đây, người dân Mường Lống luôn lấy Anh hùng Và  Bá Giải (SN 1975) ra để  là m tấm gương cho thế hệ trẻ noi theo. Nay Mường Lống lại có thêm một người con ưu tú trong học tập, đó chính là  anh Xồng Bá Dìa (SN 1991), ở bản Mường Lống 1 vừa thi đỗ thủ khoa trường АH Y khoa Hà  Nội.

Cả hai người con ưu tú của bản là ng Mường Lống là  hai tấm gương đối với thế hệ trẻ huyện biên giới rẻo cao Kử³ Sơn. Mặc dù hai chà ng trai ở hai lĩnh vực và  là  hai thế hệ khác nhau, nhưng họ đửu là  người con dân tộc Mông, lớn lên với núi  rừng Mường Lống giống như con chim, con sóc...

Riêng Và  Bá Giải, được sinh ra trong một gia đình gia giáo, ông nội từng là m cán bộ địa phương, bố nguyên là  Bí thư Аảng ủy xã Mường Lống. Nhà  7 anh em, Và  Bá Giải là  con đầu, một số em sau đang theo học đại học và  cao đẳng nay đã ra trường.

Trước khi vử công tác ở Аồn biên phòng 551, anh từng là  đội trưởng đội trinh sát của Аồn biên phòng 144. Chiửu 26/7/2004, trong lúc truy kích tội phạm xâm nhập và o tuyến biên giới trái phép tại bản Huồi Sơn (thuộc xã Tam Hợp, huyện Tương Dương, Nghệ An) anh đã bị kẻ xấu tấn công và  hy sinh trong lúc đang là m nhiệm vụ.

Còn đối với chà ng thủ khoa Xồng Bá Dìa thì đây quả là  một tấm gương nghèo vượt khó  vươn lên trong học tập chưa từng có ở huyện Kử³ Sơn. Bố mẹ đửu người dân tộc Mông, nông dân chân chất. Từ khi mới  lên lớp 6, Xồng Bá Dìa đã phải xa gia đình để ra trung tâm thị trấn Mường Xén theo học kiếm cái chữ. Lên cấp ba, Dìa được tuyển thẳng và o trường cấp ba Nội trú tỉnh Nghệ An. Một lần nữa cậu bé người Mông lại tiếp tục khăn gói xuống Vinh (cách Mường Lống 360 cây số) để đi học.

Dẫu cho cuộc sống khó khăn nhưng ba  năm học nơi phố thị, Dìa đã gặt hái được rất nhiửu thà nh công. Ngoà i thủ khoa (30 điểm) của trường АH Y khoa Hà  Nội thì trước đó em còn đoạt giải Ba môn Toán ở kử³ thi học sinh giửi tỉnh Nghệ An và  kết quả học tập được xếp loại xuất sắc.

Mường Lống, Tháng 3/2010

TPO