Nhà  văn Di Li: ˜Hãy sống như bạn đang... hấp hối™

Không muốn tạo scandal

- Cơ hội dà nh cho các tác giả trẻ và o Hội Nhà  văn không nhiửu, thế mà  khi có tên trong bảng và ng hội viên mới đầu năm nay chị đã không đến dự lễ kết nạp. Tại sao vậy?

- Hôm đó cha mẹ chồng tôi kỷ niệm 40 năm ngà y cưới. Cùng ngà y tôi cũng có một lời mời giao lưu, nhưng đã phải bử tất cả để lo việc nhà . Dù ngại nhưng đôi khi tôi cũng đà nh hy sinh vậy. Tôi nghe nói hôm đó cũng nhiửu người có việc đột xuất không đến được, chứ nà o có phải tôi muốn gây scandal gì đâu.

- Việc trở thà nh hội viên Hội Nhà  văn Việt Nam với những người viết trẻ khá chật vật. Theo chị họ phải là m gì để mở cánh cử­a dường như không tưởng ấy?

- Tôi mới biết thông tin rằng những người trẻ như tôi trong Hội thực ra rất ít. Nhưng để là m hồ sơ thì có mất nhiửu công sức gì đâu. Trên thực tế người ta cảm thấy mình có đủ điửu kiện thì đâm đơn chứ không mấy ai nỗ lực viết, in sách, lĩnh giải thưởng chỉ nhằm mục đích để... được và o Hội nhà  văn. Cứ nộp hồ sơ đấy rồi tạm quên nó đi, lúc nà o và o được thì và o. Mà  sau 3 năm tôi cũng quên đi thật, đến lúc không còn nhớ đến lá đơn ấy nữa thì lại được kết nạp.

Nhà  văn Di Li.

- Sáng tác, dịch thuật, viết sách dạy PR, cộng tác với báo chí, nghử chính là  giảng viên đại học, tốc độ là m việc chóng mặt của chị khiến nhiửu đồng nghiệp cũng... chóng mặt theo?

- Không, tôi vốn dĩ vẫn thế mà . Hồi đại học, tôi học song song hai bằng một lúc. Lại học thêm ngoại ngữ thứ ba, đi là m thêm đủ mọi nghử để cố gắng tự trang trải phần nà o chi phí cho cuộc sống. Nuôi con nhử thì cũng kịp có luôn bằng cao học. Một phần vì tôi là  người ham hoạt động, thích sự đa dạng của kiến thức và  công việc, nhưng điửu quan trọng nhất là  tôi luôn thích câu nói Hãy sống như ngà y mai ta phải chết. Từ nhử tôi đã ý thức được điửu nà y. Nhà  văn Anne Enright nói rằng Hãy tưởng tượng rằng bạn đang hấp hối. Nếu bạn mắc một căn bệnh nà o đó ở giai đoạn cuối, bạn có muốn hoà n thà nh cuốn sách không?. Không hiểu sao tôi luôn bị ám ảnh bởi ý nghĩ rằng đời người là  hữu hạn và  ngắn ngủi lắm, và  thiên đường thì ở ngay mặt đất nà y. Tôi không thích thời gian trôi đi vô ích. Ngoà i công việc, tôi cũng cố gắng tận hưởng hết cuộc sống bằng những niửm đam mê khác của mình.

Chẳng lẽ nhà  văn cứ phải úi xùi?

- Chị thích khám phá các vùng đất mới và  có điửu kiện để thực hiện sở thích đó, có vẻ như chị đang xây dựng một hình ảnh Di Li - công dân thế giới?

- Аi cũng là  sự tận hưởng cuộc sống. So với thiên hạ tôi đi cũng không nhiửu nhưng hễ đi vử là  viết liến láu đủ mọi chuyện nên có vẻ được tiếng vậy thôi. Một trong những mục tiêu lớn nhất của cuộc đời là  tôi sẽ cố gắng đến những nơi mà  tôi được đọc trong sách. Trong đầu tôi lúc nà o cũng đầy ắp hình ảnh của những vùng đất tưởng tượng ấy.

- Khi có dịp đến một vùng đất nà o đó, chị có thấy nó khác so với mình tưởng tượng không?

- Khác nhiửu. Chẳng mấy khi giống những gì tôi hình dung cả. Tôi có thất vọng ở một số nơi, chẳng hạn Paris và  Saint Peterburg. Khi chưa đến, tôi cứ hình dung nó như thiên đường. Tôi ngỡ như Puskin còn đứng trên cầu sông Neva giữa đêm trắng và  Nhà  thử Аức Bà  lộng lẫy như trong phim. Thế rồi khi thấy những cỗ xe xập xệ chạy trên đường phố khấp khểnh ở nơi trước đây từng là  Leningrad và  rác thải ngập đầy những bến xe điện ngầm ở Paris, tôi lại chán chường một cách vô lý. Chuyện đó xảy ra cách đây 10 năm. Giử thì tôi cho rằng chính những cái khác đó mới hấp dẫn, còn nếu đã giống thì chẳng cần phải khám phá nữa.

Nhà  văn nữ tự nhận mình đang có những sản phẩm chất lượng, nhưng chưa có đỉnh cao.

- Nghe nói mỗi năm chị lại ăn Tết ở một vùng đất mới?

- Hai năm nay tôi bắt đầu thực hiện điửu đó. Tôi tự tạo ra kiểu ăn Tết cho riêng mình. Năm kia ở Sapa còn năm ngoái ở Myanmar. Hy vọng năm sau tôi sẽ đón giao thừa trên một bãi biển nhiệt đới nà o đó. Tôi luôn cảm thấy hạnh phúc với những tưởng tượng như vậy.

- Chị từng nói không phải cứ lên báo nhiửu là  tốt, nhưng tại sao chị vẫn lên báo rất nhiửu?

- Chính xác thì tôi nói rằng không phải cứ lên báo nhiửu là  PR tốt, mà  nội dung của nó mới là  quan trọng, nội dung gây scandal thì thậm chí còn gây phản cảm. Thực ra tôi từ chối báo chí cũng nhiửu, nếu thấy không phù hợp. Hơn nữa mỗi báo đửu có độc giả riêng của nó, không mấy ai đọc hết các loại báo trên đời đâu. Còn nếu rủi mình gặp đúng người như vậy, họ chăm đọc hết các loại báo, mở báo nà o ra cũng thấy mặt mình trên ấy thì đúng là  cũng ngại thật. Riêng điửu nà y tôi cũng rất cẩn thận. Tôi không hử muốn là m độc giả phải phát chán chỉ vì nhìn thấy mình nhiửu quá.

- Аể ý cách chị xuất hiện trước công chúng, người ta dễ liên tưởng đến một nhân vật của giới giải trí nhiửu hơn là  giới văn chương?

- Có bận một MC buột miệng bảo tôi Em hình dung nhà  văn khác cơ. Tôi hửi khác thế nà o. Cô ấy nói cứ nghĩ nhà  văn trông phải lụi cụi khổ khổ thế nà o cơ. Rồi thì vừa ngà y hôm qua, có chị giám đốc công ty sách nhử tôi tìm gia sư cho con, mới tâm sự rằng Chị nói thật em đừng giận, con gái chị muốn thi chuyên văn nhưng chị sợ nó lại thà nh hâm hấp nên bảo nó học chuyên ngữ thôi. Chẳng nhẽ tôi lại cứ phải giữ đúng hình ảnh như trong đầu thiên hạ thì mới ra là  nhà  văn.

- Tại sao chị luôn chăm chút và  kiểm soát hình ảnh của mình chặt chẽ đến từng... centimet khi đưa ra trước công chúng?

- Tôi là  người duy mử¹. Tôi thích sự hoà n hảo. Không phải bây giử mà  tôi vốn đã là  người cẩn trọng với hà nh vi, lời nói và  cách phục sức. Аối với người khác cũng vậy. Nếu tôi phửng vấn nhân vật, họ đưa cho tôi một cái ảnh không đẹp lắm, tôi sẽ đử nghị họ phải gử­i lại ảnh khác, nếu không tôi sẽ tự đến chụp. Ngay cả ảnh của các nhân vật mà  tôi đưa lên website riêng cũng rất cầu kử³. Còn nhớ có hôm trước khi tôi ra mắt sách, nhà  phê bình Phạm Xuân Nguyên dẫn chương trình, tôi bảo anh mặc áo ấy không được, mai phải thay áo khác. Anh Nguyên đáp Thôi cô đến nhà  tôi tự mở tủ quần áo ra mà  chọn, tôi chẳng biết mặc thế nà o cho vừa ý cô đâu. Nhưng hôm sau thấy MC ăn mặc rất trịnh trọng, lại còn cẩn thận hửi thêm Thế đôi già y nà y đã được chưa?.

Trong công việc, tôi yêu cầu văn bản không được sai một lỗi chính tả, một dấu chấm, dấu phẩy. Cách trình bà y in ấn và  thiết kế đửu phải đạt thẩm mử¹. Lẵng hoa đặt tại sự kiện cũng phải phù hợp với mà u sắc tổng thể. Cũng may đó là  một trong những yêu cầu vô cùng khắt khe của nghử PR và  quảng cáo. Khi dạy học trò chuyên ngà nh PR, ngà y nà o lên lớp tôi cũng nhắc Các em phải nhớ một điửu nằm lòng rằng nghử của chúng ta cái gì cũng phải là m cho đẹp, đẹp từ tử giấy in trở đi. Ai cũng yêu cái đẹp mà , chẳng lẽ nhà  văn là  cứ phải úi xùi, xấu xí thì mới viết văn hay.

Di Li luôn xuất hiện với hình ảnh đẹp, lên báo một cách chuyên nghiệp và  bà i bản nhưng không phải là  giả tạo.

Nhà  văn chuyên nghiệp là  phải sáng tác nhiửu và  có tác phẩm đỉnh cao

- Theo chị, thế nà o là  hình ảnh hiện đại của nữ nhà  văn Việt Nam?

- Các nhà  văn, nhà  thơ nữ bây giử rất đẹp và  hiện đại. Tôi rất ngườ¡ng mộ hình ảnh lịch lãm của các nhà  thơ Dạ Thảo Phương và  Nguyễn Phan Quế Mai. Tôi chỉ là  một phụ nữ bình thường có óc thẩm mử¹ và  biết là m đẹp thôi. Tôi mong người ta nhìn và o những gì tôi viết hơn.

- Có thế mạnh dịch thuật và  quan hệ với các đối tác ngoại, chị có nghĩ đến việc dịch các tác phẩm của mình ra tiếng nước ngoà i?

- Tôi có 15 truyện được dịch ra tiếng Anh rồi, vẫn cứ tiếp thị ra nước ngoà i đấy, nhưng công việc lu bu nên tôi là m cũng chưa bà i bản. Nhiửu khi bận đến nỗi không có thời gian sử­a bản thảo tiếng Anh nữa. Thôi thì công việc ấy là  của nhà  xuất bản, mình là  người viết, dịch, giử lại kiêm luôn cả tiếp thị nữa thì cực thân quá.

- Chị từng nói vử cuốn tiểu thuyết thứ hai Câu lạc bộ số 7, khá lâu rồi vẫn chưa thấy ra mắt, kế hoạch ấy đang ở công đoạn nà o rồi?

- Bản thảo của tôi vẫn còn rất nhiửu trong máy nên tôi cứ cho xuất bản dần dần. Câu lạc bộ số 7 vẫn đang ở chương thứ 6, nghĩa là  mới được một phần ba câu chuyện. Tôi sẽ hoà n thà nh nó và o cuối năm nay.

- Chị và  Phương Аông Books chuẩn bị phát hà nh tập Hồi ký học đường gắn với một cuộc thi dà nh cho sinh viên, phải chăng Di Li muốn chinh phục bạn đọc trẻ?

- Phía công ty Phương Аông muốn nhân ngà y ra mắt tập sách của tôi phát động cuộc thi Hồi ức học đường. Tôi cũng muốn là m điửu gì đó có ý nghĩa hơn là  chỉ đơn thuần viết sách. Hà ng ngà y các em vẫn viết blog, tại sao không chăm chút chính những mẩu văn sống động đó để trở thà nh bà i dự thi? Tôi muốn góp phần phát triển văn hóa đọc và  kử¹ năng viết của các em. Аừng nghĩ rằng chỉ những người chuyên nghiệp mới viết văn.

- Theo chị thế nà o là  một người viết chuyên nghiệp?

- Jack London nói rằng Bạn cứ việc chử cảm hứng. Rồi sẽ đến lúc bạn phải chống gậy mà  đi. Nhà  văn chuyên nghiệp trước hết phải là  người có những tác phẩm chất lượng, điửu thứ hai là  phải viết đửu đặn, dù chưa công bố thì vẫn cứ viết, không cần chử cảm hứng. Tôi thấy các nhà  văn lớn thường sáng tác rất đửu, khối lượng tác phẩm đồ sộ. Tuy nhiên, sáng tác ít mà  có những đỉnh cao thì vẫn cứ là  chuyên nghiệp. Chỉ sợ không có cả hai mà  thôi.

Nhưng đấy mới chỉ là  quan niệm của riêng tôi. Còn tôi thấy có người bảo phải là  hội viên Hội Nhà  văn mới được coi là  chuyên nghiệp, có người lại bảo phải có giải thưởng hoặc sách bán chạy mới là  chuyên nghiệp. Có thể mỗi người sẽ tìm ra cho mình một con đường riêng.

- Thế bản thân chị đã đi được bao xa trên con đường chuyên nghiệp của mình?

- Tôi đang có những sản phẩm chất lượng, nhưng chưa có đỉnh cao. Аỉnh cao trong nghệ thuật là  gì ư? Là  khi bạn đọc một điửu gì đó rồi phải lắc đầu nghĩ Mình chịu không là m được thế nà y. Tôi thì cứ treo cái đỉnh núi ấy ở trước mặt để còn nỗ lực leo lên.

VnE