Vợ nhà văn Nguyễn Minh Châu kể chuyện một thời yêu
Truyện - Ngày đăng : 10:09, 18/07/2011
à”ng bà kết hôn năm 1958, khi đó ông 28 tuổi và bà 24 tuổi. Nguyễn Minh Châu từng thổ lộ trong một bức thư gửi người vợ Nguyễn Thị Doanh: Anh thấy hãnh diện có em, một con người biết sống có ý nghĩa cho cuộc đời mình, anh cà ng yêu tha thiết và vui sướng có em cùng bước trên mọi khó khăn của đường đời. Chi tiết nà y đã được Nhà xuất bản Kim Đồng đưa và o cuốn Nguyễn Minh Châu - Từ Dấu chân người lính đến lão Khúng ở quê vừa phát hà nh.
 |
| Đại diện Nhà xuất bản Kim Đồng và tạp chí Văn nghệ Quân đội thăm nhà bà Nguyễn Thị Doanh sáng 15/7 để tặng bà cuốn sách Nguyễn Minh Châu “ Từ Dấu chân người lính đến lão Khúng ở quê mới ra mắt. Sách nằm trong bộ Nhà văn của em. Trong ảnh, bên trái bà Doanh là ông Nguyễn Huy Thắng, con trai nhà văn Nguyễn Huy Tưởng. |
Vử chuyện nhân duyên với người chồng đã gắn bó với bà trong hơn 30 năm của cuộc đời, người vợ 77 tuổi của nhà văn nói: Chuyện dà i lắm. Nhớ lại thời đầu yêu nhau, đôi mắt bà ánh lên niửm vui tươi trẻ. Hai chị em tôi cùng lấy hai anh em ông ấy, chị em ruột vử là m dâu cùng một nhà . Nhưng đó là may nhử ông ấy và tôi cùng ra ngoà i nà y sống nên mới đến được với nhau, chứ ở quê nhà (Nghệ An) thì có thể đã không lấy nhau đâu.
Bà Doanh giải thích: Nhà ông Châu già u còn nhà tôi thì nghèo, hai chị em cùng gả và o một nhà như thế thì người ta lại cho là mình tham của. Anh trai của nhà văn Nguyễn Minh Châu là Nguyễn Huy Trân, còn chị gái bà Nguyễn Thị Doanh là Nguyễn Thị Mão.
Biết nhau từ trước nhử hai gia đình là thông gia, nhưng ông Châu và bà Doanh chỉ để ý đến nhau khi thỉnh thoảng gặp mặt ở Hà Nội. Đó là những ngà y chủ nhật khi cả hai tới thăm nhà anh chị ở Đội Cấn. Lúc đó bà Doanh là văn công của Đoà n Ca Vũ 2, Tổng Cục Chính trị, còn ông Châu đang học trợ lý văn hóa.
 |
| Bức ảnh vợ chồng Nguyễn Minh Châu - Nguyễn Thị Doanh chụp khoảng năm 1961, ba năm sau ngà y cưới của hai người. Nhìn lại bức ảnh nà y, bà Doanh cười bảo: "Ngà y xưa thì thế, bây giử thì trông giống bà già 90". |
Lúc đó tôi đang định yêu một người khác, còn ông ấy thì thỉnh thoảng mới gặp mặt nên tình cảm tôi dà nh cho ông ấy cũng bình thường. Còn ông ấy thấy tôi con gái mà không chăm chút điệu đà gì cả, vử đến nhà chị thì thay ngay bộ quần áo ở nhà , rồi gánh nước, tắm cho các cháu, là m việc lu bù. Nhưng chính vì thế nên ông ấy có cảm tình với tôi, người vợ của nhà văn nhớ lại.
Những năm ở tuổi 20, khi còn là văn công, bà Nguyễn Thị Doanh từng thể hiện giọng hát với Ru con hay Câu hò bên bến Hiửn Lương và còn tham gia nhiửu tiết mục múa. Lấy chồng rồi, bà sớm rời đoà n văn công để chuyển sang là m một cán bộ bình thường. Bà học dược, công tác trong ngà nh dược suốt mười mấy năm để đỡ đần chồng theo nghiệp sáng tác.
Bà Doanh bật cười khi kể lại cách chồng thuyết phục bà từ bử đoà n văn công. à”ng đã sưu tầm rất nhiửu câu chuyện vử các người vợ của những đại văn hà o hay danh nhân nối tiếng thế giới để kể lại cho bà nghe. Dần dần bà cũng xuôi theo. Khi vử chăm chồng, tôi cũng chỉ lo cho ông ấy được chuyện ăn uống, sinh hoạt thôi, còn vử văn chương tôi hoà n toà n không biết chút gì.
 |
| Bà Doanh cùng mọi người xem lại các bức ảnh và kỷ vật bà lưu giữ vử chồng. |
Những ngà y tháng cuối đời của nhà văn là quãng thời gian cảm động khiến bà Doanh luôn rưng rưng nước mắt khi nhớ lại. Bà kể, năm 1988, ông đang viết dở 30 trang Phiên chợ Giát - truyện ngắn để đời của ông, thì phát hiện mắc bệnh ung thư. Lúc đó, bà Doanh đã mang bản thảo của chồng lên gác xép cất kử¹, bà đã nghĩ đó là thời điểm chấm dứt đời văn của ông ấy.
Gia đình đưa Nguyễn Minh Châu và o Sà i Gòn điửu trị 3 tháng, sau đó sức khửe có khá hơn, ông trở vử Hà Nội nhưng vẫn không quên ý tưởng vử truyện ngắn còn dang dở. Nhà văn nói với vợ: Bây giử anh ngồi không lại suy nghĩ đến bệnh tật, vậy nên anh phải viết để quên đi. Bà lại xuôi lòng, lên gác xép lấy bản thảo trả lại cho ông. Nguyễn Minh Châu cũng không quên dặn vợ nhớ giấu bác sĩ chuyện ông viết lách. Nhà văn hoà n thà nh Phiên chợ Giát trong tình trạng bệnh tật hiểm nghèo. Đến tháng 1/1989, ông qua đời, lúc hấp hối vẫn đòi vợ mang giấy bút đến để nắm chặt trong tay rồi mới trút hơi thở cuối cùng.
 |
| Danh sách các anh em, bạn bè ủng hộ tiửn cho Nguyễn Minh Châu khi ông lâm bệnh nặng, được gửi và o ngà y 20/12/1988. Tổng số tiửn là 19.500 đồng cùng với lời nhắn "Kính gửi anh Nguyễn Minh Châu, Hà Nội, tấm lòng từ anh em văn nghệ Bình Trị Thiên". Trong đó các nhà văn, nhà thơ như Nguyễn Trọng Tạo, Lâm Thị Mử¹ Dạ, Hoà ng Phủ Ngọc Tường, Lê Thị Mây... |
Trong ký ức của các đồng nghiệp cũ ở tạp chí Văn Nghệ Quân Đội, Nguyễn Minh Châu là người lặng lẽ và khiêm tốn. à”ng thường ít nói chuyện, chỉ lặng yên nghe mọi người cười đùa. Ở nhà , theo lời kể của bà Nguyễn Thị Doanh, ông luôn kính trọng, ca ngợi các nhà văn lớn như Nam Cao, Nguyễn Huy Tưởng, Nguyễn Khải. Bà nhớ chồng từng nói: Anh Khải viết giửi hơn anh nhiửu.
Những ghi chép, hồi ức của Nguyễn Minh Châu cũng là các tư liệu quý mà một số nhà xuất bản, trong đó mặn mà nhất là Nhà xuất bản Phụ nữ, đử nghị gia đình cho phép tổng hợp và xuất bản. Bà Doanh nói, bà rất cảm động với tấm lòng của nhà xuất bản, nhưng ghi chép hay nhật ký của Nguyễn Minh Châu là những gì riêng tư nhất của ông, bà đã hứa với các nhà xuất bản rằng: Hãy để đến sau nà y khi tôi mất đi hãy in. Bởi khi đó những tư liệu nà y mới không còn là của riêng tôi nữa.