Bí ẩn ông chủ sự Bái Đính
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 14:37, 21/07/2011
Thông tin trong cộng đồng người Việt ở Canada vử công trình độc đáo nà y do công của vợ chồng Giáo sư Nguyễn Ngọc Định và Hồ Đắc Diệu Phương. à”ng là GS Trường Đại học Laval danh tiếng ở Québec.
Đặt tượng Nguyễn Trãi, dẫu đó là danh nhân của UNESCO tại Công viên quốc gia Canada quả không dễ. Nhưng GS Nguyễn Ngọc Định đã thuyết phục được thị trưởng thà nh phố Québec bằng chính tâm hồn Nguyễn Trãi qua ử¨c Trai thi tập do ông chuyển ngữ. Nhà điêu khắc Trương Chánh Trung đã tạc tượng cụ ử¨c Trai theo mẫu từ quê nhà mang sang...
Đại gia tự nhặt rác. Ảnh: X.B.
Tôi chỉ biết loáng thoáng có vậy. Nhưng đến Québec, người tính không bằng... tình huống tính! Người tôi nhử đưa đi đã không có mặt do việc đột xuất. Thời gian lưu lại ở Québec chỉ có một ngà y. Đêm đã sập xuống. Là m sao bây giử? Đà nh để một dịp khác... Nghe người ta an ủi vậy thì cũng đà nh. Nhưng dịp khác chắc có lẽ chả bao giử?
Đang lủi thủi xách vali lên phòng, tôi bị chặn lại. Một người Việt dáng manh mảnh thở hổn hển (chắc vừa phải chạy vội) nói với tôi, anh trong đoà n doanh nghiệp cùng chuyến bay (tôi sơ ý nên không nhận ra) gần đây đã từng đến Công viên quốc gia Parc de L'Arti Lerie, nơi đặt tượng Nguyễn Trãi rồi. Đây là địa chỉ. Cũng dễ tìm. Tôi chỉ việc nhảy lên bất kử³ chiếc taxi nà o trước khách sạn, đưa địa chỉ nà y người ta sẽ đưa đến. Rồi anh vội móc ra mấy đồng đôla Canada dúi và o túi áo tôi - tiửn để đi taxi - rồi anh chạy vụt đi...
Chuyến taxi ấy đã thà nh công mử¹ mãn. Ngay trong đêm, tôi đã tìm đến được Công viên quốc gia Parc de L'Arti Lerie của Québec từng được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa nhân loại và gặp được ử¨c Trai tiên sinh trên quê người đất khách.
... Sau nà y gặp lại, Nguyễn Văn Trường, ông chủ doanh nghiệp Xuân Trường được bộc bạch rằng lúc ấy, Trường đứng ở quầy lễ tân đã nghe hết nhưng Trường đang có việc gấp. Trường cười, thông thường, chân ướt chân ráo đến xứ người, anh chỉ gặp những ca nhử vả thăm thân hoặc mua bán gì chứ việc tốc tả tìm đến một địa danh văn hóa là hơi bị lạ nên anh đâm... tò mò! Bởi tò mò nên được việc cho tôi!
 |
| Một góc Bái Đính. |
2. Thử gõ Google, thông tin vử ông chủ Công ty Xuân Trường chủ trương xây dựng chùa Bái Đính hầu như chỉ lác đác nhưng thiên hạ dưới gầm giời Nam nà y khối người biết đến Bái Đính mới đang được xây cất hoà nh tráng bên cạnh Bái Đính cổ tự. Khi hoà n thà nh, đây có thể là khu chùa có quy mô lớn nhất Việt Nam.
Tương lai, nó sẽ trở thà nh trung tâm của Phật giáo Việt Nam. Danh ấy, phận ấy nhưng ông chủ Xuân Trường chủ trương xây chùa Bái Đính mới không mấy khi chịu ló mặt ra cho giới truyửn thông. Tọa lạc trên một đường đẹp và hiện đại của thà nh phố Ninh Bình nhưng Công ty Xuân Trường không trưng các biển hiệu sặc sỡ bắt mắt.
Bặt vắng các thứ quảng cáo nà y khác trên mặt tiửn công ty lẫn trên các phương tiện truyửn thông. Nhưng Xuân Trường thời gian gần đây dường như đã là m xô lệch bản đồ du lịch của Ninh Bình. Nơi hút nhiửu du khách những là chùa Bái Đính mới, hệ thống hang động Trà ng An. Hình ảnh ông chủ xây cất chùa Bái Đính trên chuyến bay đặc biệt sang Ấn Độ rước xá lợi do Phật giáo Ấn Độ gửi tặng.
Chặng vử là đoà n xe Limousine, Hummer, Lincoln chở xá lợi và cao tăng trực chỉ Bái Đính Ninh Bình. Rồi lần người dân núi Thúy sông Vân hoan hỉ đón đoà n đại biểu các nước vử chiêm bái chùa Bái Đính trong chương trình Đại lễ Phật đản thế giới (Visak) lần đầu tiên diễn ra tại Việt Nam.
Đang sải những bước dà i trên lối đi song hà nh với các vị La Hán, Trường xoa xuýt rên lên như bị đánh khi thoáng thấy những mảnh giấy kẹo vử bánh vất vương vãi trên lối đi.
Ngó thấy ông chủ của mình chốc chốc lại phải cúi xuống nhặt, người thơ ký bèn rút máy điện cho một bộ phận nà o đó gấp rút nhắc khách thập phương bử rác và o thùng và điửu nhân viên lên khu vực nà y gom rác. Chưa hết, Trường quay sang nói thêm việc thông báo nhắc khách thay vì nhét tiửn giấy và o tay Phật và các vị La Hán thì bử và o hòm công đức.
Coi sóc điửu hà nh một công trình hà ng ngà n tỷ mà phải để mắt đến những việc mọn ấy thì cũng chả phải là người sung sướng lắm lắm như thiên hạ đồn thổi? Lại nữa, Trường ăn chay trường. Mấy người thân tín ở Xuân Trường nói lại. Nhiửu năm rồi. Tôi ngó kử¹ Trường lần gặp nà y thấy sắc diện không được vượng. Mà u mai mái đã thay cho vẻ trắng trẻo mượt mà những năm xa.
Người thơ ký nói nhiửu lúc mải việc, gắng việc Trường đã phải truyửn nước, thúc giục Trường ngừng ăn chay nhưng Trường vẫn không đổi ý! Vợ con nà i nỉ cũng không được... Trường nói thấy mình hợp với các thức chay. Đằng sau điện thử Tam thế có một khu nhà bán cơm chay rộng thênh có sức chứa ngà n người, mỗi suất 10 ngà n đồng thời bão giá.
Nhân ngà y hội Bái Đính, ngồi nhâm nhi thọ trai mấy thức chay với Trường, tôi chợt nhận ra, từng quen người chủ trương xây cất Bái Đính nà y nhưng biết quá ít? Bí ẩn đại gia Trường Bái Đính... như lời đồn thổi nà y khác của giới truyửn thông không phải là không có cớ? "Là m chùa, tô tượng, đúc chuông/ Trong ba việc ấy thập phương nên là m".
Nhưng nên xây cỡ nà o? Cả chuông lẫn tượng kích cỡ bao nhiêu thì vừa? Bái Đính mới có diện tích là chùa rộng nhất Việt Nam (107ha). Điện thử Tam Thế và Pháp Chủ có diện tích lên tới 1.000m2. Tượng Phật bằng đồng lớn nhất Đông Nam à: Tượng Phật Tổ Như Lai nặng 100 tấn. Ba pho Tam Thế mỗi pho nặng 50 tấn. Hai quả chuông lớn nhất Đông Nam à: 36 và 27 tấn. Chùa có nhiửu tượng La Hán nhất Việt Nam với 500 vị bằng đá cao khoảng 2m. Kỷ lục vử số cây bồ đử nhiửu nhất Việt Nam với 100 cây bồ đử được chiết từ cây bồ đử Ấn Độ v.v và v.v...
ử¨ng với những la liệt các thứ to cùng nhớn ấy, tiửn đâu? Đã đà nh doanh nghiệp Xuân Trường với các phương thức kinh doanh đa dạng hiệu quả nà y khác nhưng thử nhẩm những lợi nhuận, những lãi ròng rồi quy ra thóc để ứng để chi cho những phương tiện nà y khác của chùa Bái Đính thì quả chưa thấm tháp và o đâu nếu chả nói là muối bử biển? Nhưng Trường - Xuân Trường đã là m đang là m và sẽ tiếp tục thực thi những thứ phương tiện to nhớn ấy! Đã đà nh lời răn lời khuyên tô tượng đúc chuông... kia là phải.
Nhưng với Bái Đính phải là tiửn tỷ. Nhiửu ngà n tỷ! Xã hội hóa là cách nói, là khái niệm nhưng là sáng tạo là uyển chuyển, thậm chí là bí ẩn trong chi tiết, trong cách là m của việc huy động vốn. Có một lần ngồi với ông chủ xây Bái Đính, nhân lúc chan hòa, tôi đã tò mò, thôi thì không nhiửu, chỉ một và i kênh, hoặc một kênh cái dòng vốn từ thiện ấy đã từng tìm vử Bái Đính như thế nà o...
à”ng chủ Trường không lảng nhưng câu chuyện cổ kim của ông vử những người là m từ thiện, trong đó có việc tô tượng đúc chuông thường được phép lặng tiếng thay cho việc trả lời một câu hửi khó kiêm tọc mạch, dớ dẩn! Vậy đó, loanh quanh những lần chuyện trò nà y khác, đại gia Trường Bái Đính vẫn là thứ chả dễ giải mã?
Cữ tháng Giêng Hai âm lịch bình quân hơn nửa triệu du khách đổ vử Bái Đính. Nhu cầu tín ngườ¡ng? Nhu cầu tò mò? Du lịch? Thôi thì thập loại chúng sinh tất có lẫn mấy thứ ấy...
Vậy chả thể tùy tiện đại diện cho tỷ lệ lẫn phe phái nà o thích hoặc dị ứng với tân Bái Đính lẫn cái người đang ngà y đêm lao tâm khổ tứ với sự bà y biện một Bái Đính mới. Bán vé (thôi thì không mấy chục chỉ năm hoặc mười ngà n một người) thì Xuân Trường hốt khá bộn bạc.
Nhưng Trường không là m! Cửa, cổng Bái Đính cứ là thông thống và miễn phí như thế thì kể cũng khá những sự lạ? Lên trong dòng người ken đặc chùa Bái Đính mới, thấy bớt đi nhiửu cảm giác dị ứng trước đây với những sự xây cất thênh thang, thậm chí là cồng kửnh rằng, có nên xây Bái Đính hoà nh tráng đến dường ấy?
3. Những thức thời trân chay ngon là nh kia sẽ thoắt bã bượi trong miệng kẻ phà m trần như tôi nếu ông chủ việc xây cất Bái Đính cứ hồn nhiên lặp lại những cụm từ mà không hiểu sao thiên hạ (kể cả trên các phương tiện thông tin đại chúng) cứ kháo rầm lên lâu nay vử Bái Đính: nà o là to nhất, nà o là lớn nhất ở Việt Nam từ trước đến nay?
Mà trong câu chuyện với ông chủ sự Bái Đính, tôi loáng thoáng đọc được thông điệp rằng, hình như trong muôn đời tâm thế Việt lạ thay và kử³ diệu thay luôn hòa quyện với giáo lý nhà Phật! Rằng dẫu chùa to hay nhử, Tam bảo, chuông khánh kích cỡ nà o thì những thứ vật thể hữu hình ấy cũng chỉ là phương tiện để người đời tìm đến chân giá trị của Phật! Gẫm những lời rủ rỉ của Trường, tôi bất giác nhớ đến ý nghĩa cao thâm của bức đại tự ngay cổng chùa Quán Sứ Tùy Duyên Phương Tiện chứa bao thông điệp uẩn súc nhưng thật giản dị, giản tiện để dẫn dắt chúng sinh!
Chiêm bái tại Bái Đính cổ tự xửa xưa khiêm cung tựa và o núi đá hay thà nh kính dâng hương ở Bái Đính tân tạo nguy nga của Công ty Xuân Thà nh bây giử thì cũng là chung một phương tiện để chuyên chở ân đức của chúng sinh đối với Phật tổ với Thần núi cùng Chúa Thượng Ngà n. Với Đức Thánh Nguyễn Minh Không (1065-1141) từng đến đây lập chùa để tìm cây thuốc chữa bệnh cho vua Lý Thần Tông.
Và gần hơn, với Bái Đính là cứ địa trọng yếu trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông Thế kỷ XIII của các Vua Trần. Gần nữa, với công lao người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ Quang Trung từng tổ chức lễ tế cử tại Bái Đính khi kéo quân ra Thăng Long đại phá quân xâm lược mãn Thanh.
Ngồi thuyửn du ngoạn Trà ng An cùng ông bạn từng sống lâu ở à‚u Mử¹, thi thoảng lại thấy bạn rên lên xuýt xoa rằng hệ thống hang động sông nước Trà ng An của Bái Đính (do Xuân Thà nh đưa và o khai thác mấy năm nay) ấn tượng hơn cả Tam Cốc Bích Động lẫn suối Yến của Hương Sơn thì thấy là m nghi hoặc lắm? Thôi thì mỗi người mỗi ý, mỗi thích...
Lẩn mẩn nhẩm lại bà i thơ Minh Đính danh lam (Cảnh đẹp Bái Đính) của ông vua thi sĩ Lê Thánh Tông: "Đính Sơn danh tiếng cao xa/ Giậu phên che chở bao la kinh thà nh/ Địa linh nhân kiệt khí là nh/ Núi xanh sông biếc dựng tranh sơn hà ". ( X.B tạm dịch) rồi gẫm tiếp mấy câu ca dao tuyửn tụng ở vùng nà y: "Dập dìu cánh hạc chơi vơi / Tiễn thuyửn vua Lý đang rời kinh đô/ Khi đi nhớ cậu cùng cô/ khi vử lại nhớ cá rô Tổng Trường", tôi đồ rằng khẩu khí hơi hướng ca dao ấy dường như có na ná cái hơi hướng thi mạch minh triết lẫn dân dã của thi sĩ Lê Thánh Tông?
Thời ấy ngộ nhỡ có tân Bái Đính hoà nh tráng, thi sĩ Lê Thánh Tông viết gì?
Tiết Khai hạ, năm Mão
