Phố hoa lụa Hàm Long

Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 10:49, 02/11/2011

(NHN) Tên phố Hà m Long ngà y nay vốn bắt nguồn từ tên ngôi chùa cổ trong ngõ số nhà  18 phố Hà m Long, quận Hoà n Kiếm, Hà  Nội.

Chùa Hà m Long tương truyửn có từ thời Lý, là  một ngôi chùa cổ nổi tiếng của vùng đất Thăng Long xưa. Niên đại xuất hiện của chùa chỉ đứng sau chùa Khai Quốc (nay gọi là  chùa Trấn Quốc) được xây dựng từ thời Lý Nam Аế.

Phố hoa lụa Hàm Long

Phố Hà m Long dà i 564m, nối từ ngã năm Lò Аúc đến đầu dốc Bà  Triệu. Con phố trước đây thuộc địa phận thôn Hà m Châu, tổng Hậu Nghiêm, sau đổi thà nh thôn Hà m Khánh, tổng Thanh Nhà n, huyện Thọ Xương. Hiếm có con phố nà o ở Hà  Nội lại vừa có chùa thử Phật, vừa có nhà  thử Thiên chúa giáo, lại là  nơi lưu giữ di tích cách mạng, ẩn chứa nhiửu giá trị lịch sử­ như phố Hà m Long.

Thời Pháp thuộc, phố Hà m Long có tên là  Dourdart de Lagrée.

Chùa Hà m Long ban đầu là  ngôi đửn thử Long Thần (vốn tên là  Ngô Long, sống dưới thời Hùng Vương thứ 18). Theo truyửn thuyết thần Ngô Long là  vị phụ đạo chính quốc thời Hùng Duệ Vương, có công dẹp giặc Hồ Lư ở Châu Hoan. Ngô Long từng sống ở quán Long Аầu. Sau khi ông mất, dân trong vùng sử­a quán Long Аầu thà nh đửn Hội Khánh để thử phụng. Khi vua Lý Thái Tổ dời đô vử Thăng Long đã chính thức phong cho Ngô Long danh hiệu Long thần, nhìn thế đất đửn Hội Khánh tựa như rồng ngậm ngọc (Hà m Châu Long) nên vua cho đổi đửn thà nh chùa Hà m Long. Từ đó trở đi, chùa Hà m Long tuy là  chùa thử Phật nhưng cũng thử cả vị Long Thần có nhiệm vụ bảo vệ chùa, hộ trì Phật pháp. Chùa cũng nổi tiếng linh ứng qua nhiửu sự tích của thần Ngô Long trong việc âm phù vua Trần Nhân Tông dẹp giặc Mông Nguyên, giúp Lê Lợi đánh đuổi quân Minh.

Аến cuối thế kỷ XVII, chùa bị hư hửng nhiửu. Nhử bà  Thái phi Trương Ngọc Chử­, mẹ của chúa Trịnh Cương cùng một số người trong dòng tộc chúa Trịnh xuất tiửn tu sử­a, sau hơn chục năm trời trùng tu, chùa Hà m Long được mở rộng quy mô và  tăng thêm phần tráng lệ.

Trong giai đoạn toà n quốc kháng chiến, do bom đạn của quân đội thực dân, chùa Hà m Long bị tà n phá nặng nử, chỉ có lại hai tấm bia đá dựng năm 1714, hai giếng ngọc và  hai ngôi tháp cổ. Sau nà y, chùa đã được các tín đồ Phật tử­ góp công xây dựng hai dãy nhà  hai tầng để vừa thử Phật, vừa giảng pháp cho tăng ni tử­... Hai tấm bia đá cổ mang tên Hà m Long tự bi ký dựng năm 1714 do tả đô đốc, ử¨ng Quận Công Аặng Аình Tướng và  tiến sĩ Nguyễn Quý Аức biên soạn đã được Viện Viễn Аông bác cổ xếp hạng, coi là  những di vật cổ vô giá.

Không chỉ có chùa, tại số 21 phố Hà m Long còn có một ngôi nhà  thử nổi tiếng, đó là  nhà  thử của giáo xứ Hà m Long, nơi diễn ra các sinh hoạt tín ngườ¡ng của giáo dân Hà  Nội. Nhà  thử Hà m Long là  công trình do kiến trúc sư người Việt, Doctor Thân (quê ở Hạ Hồi, Thường Tín, Hà  Nội) du học ở Pháp thiết kế. Nhà  thử được hoà n thà nh và o tháng 12/1934, cao 17m, đặc biệt trong xây dựng đã sử­ dụng nhiửu chất liệu dân gian như: rơm hồ vôi, nứa, giấy bản... để tạo các vòm cuốn, gây hiệu quả phản âm khi hà nh lễ mà  không cần đến những thiết bị âm thanh hiện đại, trên các cột và  bà n thử được trang trí bằng các họa tiết dây thừng như kiểu dây áo dòng Phanxicô. Nhà  thử Hà m Long được coi là  một trong những nhà  thử đẹp nhất của Hà  Nội.

Ngay đầu phố Hà m Long, có một ngôi nhà  một tầng, mái lợp ngói ta, gắn biển số 5D đã được công nhận là  Di tích lịch sử­ văn hóa từ năm 1964. Tại ngôi nhà  nà y, và o cuối tháng 3/1929, những thà nh viên tiên tiến trong Kử³ bộ Bắc Kử³ và  Tỉnh bộ Hà  Nội gồm: Trần Văn Cung, Ngô Gia Tự, Nguyễn Аức Cảnh, Trịnh Аình Cử­u, Аỗ Ngọc Du cùng Kim Tôn và  Dương Hạc Аĩnh (sau nà y, Kim Tôn và  Dương Hạc Аĩnh bị chi bộ khai trừ vì phản bội) đã thà nh lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên của Việt Nam. Ngà y 25-11-1959, nhà  số 5D Hà m Long được khôi phục là m nhà  lưu niệm, đồ đạc trong nhà  còn lại gần như nguyên vẹn gồm có: bộ trà ng kỉ, một cái hòm hai đáy dùng để cất giấu tà i liệu, bộ ấm chén, đèn dầu... cùng chiếc cặp đựng tà i liệu của đồng chí Nguyễn Phong Sắc; chiếc ấm, giử đựng cơm của đồng chí Ngô Gia Tự... Hiện nay, diện tích và  mặt bằng ngôi nhà  vẫn được giữ nguyên với một phòng nhử 24m2 quay ra mặt phố Hà m Long.

Giữa phố Hà m Long có một ngôi trường cấp II mang lịch sử­ lâu đời: đó là  trường THCS Ngô Sĩ Liên, được xây từ cuối thế kỷ XIX. Trước đây trường có tên gọi là  trường Hậu Bổ, vốn là  nơi dạy chữ Pháp và  pháp chế cho các cử­ nhân, tú tà i Hán học chuẩn bị được bổ đi là m quan. Sau năm 1915, bử thi chữ Hán, trường giải thể, chuyển thà nh trường tiểu học song được lấy là m nơi thực tập cho các giáo sinh sư phạm nên gọi là  trường Quy Thức. Trong giai đoạn Pháp thuộc, trường trở thà nh trường tiểu học bình thường và  mang tên gọi của phố là  trường Doudart de Lagrée.

Trong những năm gần đây, đoạn phố Hà m Long nằm giữa phố Huế và  Bà  Triệu luôn được người dân Thủ đô biết đến như con phố chuyên bán hoa, cây cảnh giả và  hà ng thủy tinh, gốm sứ. Những cà nh cây, bông hoa giả có xuất xứ từ Trung Quốc nhưng qua bà n tay khéo léo của những người bán hà ng nơi đây đã trở thà nh những bình hoa nghệ thuật được cắm hết sức tinh tế, lung linh sắc mà u rực rỡ, những chậu cây xanh mướt, mửm mại. Trên con phố bà y bán đủ loại mặt hà ng, từ thông dụng như: cốc, chén thủy tinh... đến cao cấp như: bình, lọ pha lê... Cứ và o các dịp lễ tết, cả đoạn phố lại tấp nập người mua bán.

Phố Hà m Long còn có ngõ Hà m Long đối diện nhà  thử nổi tiếng với món nộm bò khô mà  bất cứ cô cậu học sinh đất Hà  thà nh nà o cũng đửu biết tiếng. Nộm ở đây có nhiửu loại, ngoà i món chủ đạo là  đu đủ nạo, mỗi đĩa nộm còn được thêm bớt các loại phù hợp với sở thích của người dùng.

Có thể chỉ là  đĩa nộm truyửn thống gồm đu đủ nạo và  thịt bò dà y (thịt bò rán khô) hay cho thêm thịt bò mửng, bã trầu (lá lách), gân (gồm sách bò, tổ ong, dạ dà y), gân bò... rồi thêm lạc giã, xốt ớt, giấm chua ngọt. Khi ăn, nộm ở đây có cái ngon sậm sựt của gân bò, vị ngọt của thịt, vị giòn của đu đủ xanh nạo, vị bùi béo của lạc, đặc biệt được gia giảm đường, dấm, ớt rất vừa miệng, đậm vừa phải mà  không gắt nên luôn luôn đông khách.

Аến Hà m Long và o một buổi chiửu thứ 7, đi thăm ngôi chùa cổ, ngồi ăn món nộm bò khô, lắng nghe tiếng chuông nhà  thử giục giã người đi đạo, hẳn bất cứ ai cũng không thể quên được con phố ấy, con phố mang trong mình sự hòa quyện giao thoa tôn giáo và  lịch sử­, luôn bình yên và  tĩnh tại.

BĐVN