Cánh chim không mửi

Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 14:04, 27/04/2012

(NHN) Chu Thúy Quử³nh sinh ngà y 10/10/1941 ở Thịnh Liệt, Thanh Trì, Hà  Nội. Những ngà y giải phóng Thủ đô, Thúy Quử³nh chạy theo đón chà o các chú bộ đội Аiện Biên thắng trận trở vử, đêm thì đi xem các chương trình nghệ thuật tham gia Аại hội văn công toà n quốc lần thứ nhất, có tới chục đoà n biểu diễn. Bộ môn nghệ thuật nà o Quử³nh cũng thích, nhưng hơn cả vẫn là  nghệ thuật múa.

Quử³nh được người cha là  cán bộ Ty văn hóa Vĩnh Phúc. à”ng Chu Lâm. động viên con gái  thi tuyển và o Аoà n ca múa Trung ương.

Sau luyện tập ít ngà y múa Аốt pháo của thiếu nhi Liên Xô, điệu múa đầu tay được biểu diễn thà nh công trong chuyến phục vụ ở ga Phạm Xá, Hải Dương để tuyên truyửn cho đồng bà o không di cư và o Nam, sau đó đoà n và o tiếp quản khu 300 ngà y ở Hồng Quảng, Hải Phòng.

Năm 1956, đoà n đón tiếp các đoà n nghệ thuật của Liên Xô, Trung Quốc, CHDC Аức, Anbani, Triửu Tiên. Trong đợt tập huấn nà y, Quử³nh nổi lên và  thà nh công ở múa Hoa sen, Hái chè bắt bướm của Аoà n Trung Quốc, Cô gái thêu hoa, 4 anh chà ng không may của Аoà n Liên Xô; Anh chà ng cắt cử và  cô gái hái rau rừng của Аoà n Triửu Tiên.

Từ những thà nh công nà y, Thúy Quử³nh được chọn và o lớp múa đầu tiên do chuyên gia Triửu Tiên, bà  Chu Huệ Аức huấn luyện. Kết thúc lớp học Quử³nh được chọn và o Аoà n nghệ thuật đại diện cho thanh niên sinh viên Việt Nam đi dự Festival lần thứ VII tại Viên, thủ đô ào và  đi thăm các nước XHCH, Ấn Аộ, Mianma.

Những thà nh công của các chuyến lưu diễn trong nước như khu Việt Bắc, khu Tây Bắc và  đặc khu Vĩnh Linh, cầu Hiửn Lương, sông Bến Hải, Thúy Quử³nh được chuyên gia, giáo sư Kim Tế Hoà ng chọn sắm vai Cám trong kịch múa đầu tiên của Việt Nam để chà o mừng đại hội đại biểu Аảng toà n quốc lần thứ III tháng 9 - 1960 (tác phẩm nà y được giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2000).

Mặc dù Quử³nh được phân vai Cám song lúc giải lao Quử³nh theo dõi và  là m quen với vai Tấm. Khi vai Tấm do Phùng Nhạn bị tan nạn nghử nghiệp thì Thúy Quử³nh đảm nhận ngay cả vai Tấm cho dù vử động tác, âm nhạc, tính cách cô Cám đanh đá, giảo quyệt, lười biếng và  đửng đảnh còn vai Tấm lại duyên dáng đoan trang thùy mị hay lam hay là m. Hai cá tính hoà n toà n trái ngược nhau, song với sự cố gắng đam mê và  có năng khiếu cho nên Thúy Quử³nh đã thà nh công xuất sắc cả 2 vai Tấm và  Cám.

Những ngà y giặc Mử¹ leo thang ra miửn Bắc 5-8-1964 thì chỉ sau 3 ngà y (ngà y 8-8-1964) Thúy Quử³nh đã có mặt trong đoà n nghệ sĩ xung kích của Nhà  hát ca múa nhạc và o Vĩnh Linh - Quảng Bình phục vụ các chiến sĩ bảo vệ bầu trời, mặt biển của Tổ quốc. Từ thực tiễn của cuộc chiến đấu gay go ác liệt, mặt giáp mặt với "thần sấm", "con ma" cho nên đã xúc cảm tạo cho Quử³nh cùng Mạnh Hùng, anh Nghiêm thà nh công trong tác phẩm đầu tay: "Gặp nhau bên mâm pháo" diễn tả anh pháo thủ cao xạ phối hợp với anh lính Hải quân và  cô dân quân hợp đồng tác chiến đã bắn rơi phản lực Hoa Kử³.

Cùng với "Gặp nhau bên mâm pháo", Thúy Quử³nh còn thà nh công biểu diễn chú bé đánh giầy "Múa lựu đạn gỗ", và  vai Bà  má miửn Nam với tính cách nhân vật bà  má thông minh, kiên cường, anh dũng.

Nói đến NSND Chu Thúy Quử³nh mà  chỉ nói đến tà i năng biểu diễn là  chưa đủ mà  cần phải nói đến vai trò biên đạo múa.

Năm 1986, Bộ Văn hóa quyết định thà nh lập Ban Giám đốc trẻ, sung sức, nhiệt huyết để đưa Nhà  hát bước tiếp chặng đường vẻ vang trong 2 cuộc kháng chiến già nh thống nhất non sông. Thúy Quử³nh được vinh dự đảm nhận trách nhiệm Giám đốc Nhà  hát đúng lúc chị vừa tốt nghiệp tại 3 học viện nghệ thuật múa ở Ấn Аộ: Trivani Klasengan; Shiram Bharatiya; Kandra New Delli.

NSND Chu Thúy Quử³nh (bên trái)

Sau buổi biểu diễn báo cáo, chị vinh dự nhận tấm bằng đử và  sáng hôm sau nhiửu báo lớn ở Ấn Аộ đã dà nh những lời ưu ái, và ng ngọc ngợi ca "Thúy Quử³nh ngôi sao múa đến từ bầu trời Phương Аông". Thúy Quử³nh khẩn trương cùng tập thể Ban giám đốc bắt tay ngay và o công việc củng cố tổ chức, nâng cao đồng bộ chất lượng nghệ thuật để đầu tư cho Hội diễn toà n quốc tại Cần Thơ năm 1995.

Thúy Quử³nh cùng tập thể lãnh đạo đã quyết tâm thay áo mới, cải tiến kĩ thuật để hội diễn năm 1995 (sau mười năm) tại Cần Thơ, chương trình của Nhà  hát có 15 tiết mục thì đoạt 13 huy chương và ng, 2 huy chương bạc, ngoà i ra còn được tặng 1 huy chương và ng cho chương trình xuất sắc, 1 huy chương và ng cho tổng đạo diễn Thúy Quử³nh. Những tác phẩm múa đạt tới đỉnh cao đậm đà   tính dân tộc của hơi thở nhịp sống thời đại phải nhắc đến: Suối đà n Tơ rưng, Mùa xuân trên bản H'mông, Hương xuân, Hoa đất nước.

Cả 4 tác phẩm múa của NSND Thúy Quử³nh đửu đoạt giải và ng.

Nghệ sĩ nhân dân Chu Thúy Quử³nh còn là  nhà  tổ chức xuất sắc, sau thà nh công của Аại hội Phụ nữ Châu à năm 1995 ở Bắc Kinh, NSND Thúy Quử³nh với cương vị Chủ tịch Hội nghệ sĩ múa Việt Nam nhiệm kử³ II, đã quyết định tổ chức liên hoan nghệ thuật múa toà n quốc lần thứ nhất, do nhu cầu và  cũng là  tâm huyết của các nghệ sĩ múa. Tại Liên hoan lần nà y thu hút 50 đoà n nghệ thuật của cả nước với 1235 nghệ sĩ, tổ chức 7 ngà y diễn trên 15 sân khấu nội, ngoại thà nh Hà  Nội.

Suốt chặng đường 58 năm theo nghiệp múa, Chu Thúy Quử³nh trưởng thà nh từ cô bé quà ng khăn đử cuối năm 1954, người phát hiện tà i năng để tuyển chọn và o Аoà n ca múa Trung ương là  NSƯT Mạnh Hùng. Sau nà y Mạnh Hùng không những là  người bạn đồng nghiệp mà  còn là  người bạn đời trăm năm - đôi uyên ương luôn bên nhau rèn luyện đi phục vụ ở các chiến trường, biên giới, hải đảo đầy gian nan vất vả cũng như được biểu diễn trên những sân khấu tráng lệ hoà nh tráng ở Mát-xcơ-va, Bắc Kinh, Cahabana, Pari, Roma, Tokyo, New Delli.

Có tình yêu khích lệ, tiếp sức Thúy Quử³nh đã trở thà nh nghệ sĩ: Biểu diễn tuyệt vời,  Biên đạo tà i năng, Nhà  quản lý xuất sắc.

Thúy Quử³nh không chỉ có lòng đam mê sáng tạo nghệ thuật đạt tới đỉnh cao mà  còn là  người đảng viên đầu tiên của nghệ sĩ biểu diễn Nhà  hát ca múa nhạc Việt Nam. Quử³nh luôn gương mẫu và  hoà n thà nh xuất sắc được sự tín nhiệm của Аảng và  Nhà  nước, vinh dự đến với Thúy Quử³nh được tham gia 4 khóa Quốc hội IV, XIII, IX, X; các nghệ sĩ múa Việt Nam yêu quý, tín nhiệm đã gử­i gắm và o chị giữ cương vị Chủ tịch Hội nghệ sĩ múa Việt Nam 4 nhiệm kử³ từ 1995 - 2015.

Аảng và  Nhà  nước ghi nhận thà nh tích của Thúy Quử³nh đã tặng thưởng NSND Chu Thúy Quử³nh giải thưởng Nhà  nước, Huân chương Lao động I, II, III, Huân chương kháng chiến chống Mử¹ hạng Nhất, Huân chương mặt trời mọc của Nhật Hoà ng và  nhiửu Huân huy chương khác.

Chu Thúy Quử³nh cả cuộc đời cống hiến, gây dựng cho sự nghiệp múa Việt Nam ngà y một phát triển, chính vì lẽ đó nhiửu báo chí, bạn bè đồng nghiệp dà nh những lời thân thiết trìu mến cho chị.

Chu Thúy Quử³nh -  mãi mãi là  cánh chim không mửi.

PhÆ°Æ¡ng Nam