Nhật - Trung sôi sục vì biển đảo

Nhật Bản - Trung Quốc cùng tuyên bố chủ quyửn trên quần đảo Senkaku/Аiếu Ngư, nằm ở phía đông Trung Quốc và  phía tây nam của tỉnh cực nam Nhật Bản Okinawa. Tranh chấp bắt đầu nóng lại từ khoảng tháng 4, khi thị trưởng Tokyo Shintaro Ishihara công khai ý định mua lại chuỗi đảo không người nà y từ chủ sở hữu tư nhân là  một gia đình người Nhật. Sau thủ đô Tokyo, chính phủ Nhật Bản cũng công bố kế hoạch mua đứt chuỗi đảo.

Kể từ khi chính phủ Nhật công bố ý định quốc hữu hóa các đảo trên quần đảo Senkaku/Аiếu Ngư hồi tháng 7, các quan chức và  người dân Trung Quốc lần lượt bà y tử thái độ phản đối với Nhật Bản. Nhật Bản cũng kiên định lập trường của mình bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ Trung Quốc.

Ngà y 9/9, phát biểu trong cuộc họp ngắn với Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda ngay trước cuộc họp của Diễn đà n hợp tác kinh tế khu vực châu à - Thái Bình Dương (APEC) tại Vladivostok, Nga, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Аà o phát biểu "bất kử³ hà nh động nà o của phía Nhật nhằm mua bán lại đảo Senkaku/ Аiếu Ngư đửu là  vô hiệu và  Trung Quốc sẽ không công nhận việc mua bán dưới bất cứ hình thức nà o".

"Nhật Bản cần nhận thức được sự nghiêm trọng của tình hình và  không đưa ra quyết định sai lầm", chủ tịch Trung Quốc nói. Ngoà i cuộc gặp ngắn kể trên, hai bên Trung - Nhật đã hoãn cuộc họp chính thức bên lử hội nghị APEC vì căng thẳng xung quanh chuỗi đảo.

Ngà y 11/9, chính phủ Nhật Bản phê duyệt kế hoạch với khoản tiửn gần 26 triệu USD để mua ba trong số 5 hòn đảo. Chánh văn phòng nội các Nhật Bản, ông Osamu Fujimura, khẳng định chính phủ Nhật Bản quốc hữu hóa các đảo để tạo ra môi trường ổn định và  an toà n, chứ không muốn chọc giận Trung Quốc.
Ngay sau thông báo của chính phủ Nhật Bản, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh sẽ không ngồi nhìn lãnh thổ của họ bị xâm phạm.

"Trung Quốc kêu gọi Nhật Bản dừng ngay lập tức hà nh động xâm phạm chủ quyửn lãnh thổ của Trung Quốc và  quay trở lại bà n đà m phán để giải quyết tranh chấp. Nếu Nhật Bản vẫn tiếp tục hà nh động, họ sẽ phải hứng chịu những hậu quả nghiêm trọng", Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì đã triệu tập đại sứ Nhật để phản đối quyết định mua đảo của nước nà y.

Tiếp theo Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngà y 11/9 cũng tuyên bố theo dõi chặt chẽ các diễn biến của tình hình và  có quyửn đưa ra hà nh động đáp trả". Bắc Kinh đã điửu hai tà u hải giám đến vùng nước gần Senkaku/Аiếu Ngư. Nguồn tin từ Hải giám Trung Quốc cho hay cơ quan nà y đã lên một kế hoạch hà nh động, đồng thời sẽ có những việc là m cụ thể tùy thuộc và o diễn biến tình hình tại đây.

Trước sự cứng rắn của Nhật, Trung Quốc quyết định điửu thêm 6 tà u gồm Hải giám 50, 15, 26, 27, 51 và  66 tới khu vực quần đảo không người. Hai tà u hải giám Trung Quốc tới vùng nước gần các đảo tranh chấp lúc 6h18 sáng 14/9 theo giử địa phương. Khoảng 7h00, thêm một nhóm 4 tà u khác xuất hiện trong vùng nước mà  Nhật tuyên bố chủ quyửn. Hai tà u hải giám đầu tiên sau đó rời khửi khu vực nà y và o khoảng 7h48. Sau khoảng một ngà y, các tà u Trung Quốc đã rút khửi khu vực xung quanh quần đảo khi cả hai bên phát đi những lời cảnh báo xua đuổi nhau tại vùng nước tranh chấp.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi phát biểu rằng "chuyến tuần tra việc thực thi pháp luật thường niên là  hoà n toà n chính đáng". Hãng thông tấn nhà  nước của Trung Quốc Xinhua nói chuyến đi của các tà u hải giám "giáng một đòn mạnh mẽ đối với thái độ kiêu căng của Nhật".

Nhật Bản đã thà nh lập lực lượng khẩn cấp đặc biệt đồng thời triệu tập đại sứ Trung Quốc tại Tokyo để phản đối và  gọi hà nh động của Trung Quốc là  "rất đáng tiếc" và  "chưa từng có". Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda cũng khẳng định "sẽ duy trì sự cảnh giác cao nhất và  áp dụng tất cả các biện pháp có thể nhằm đảm bảo an ninh" ở quần đảo Senkaku/Аiếu Ngư.

Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Khương Tăng Vĩ (Jiang Zengwei) cũng cảnh báo tranh chấp vử biển đảo có thể ảnh hưởng đến quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và  Nhật Bản. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Koichiro Gemba kêu gọi đôi bên hãy bình tĩnh. Tokyo tuyên bố muốn là m sâu sắc thêm quan hệ chiến lược với Bắc Kinh trong thời điểm kỷ niệm 40 năm ngà y bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

Trong diễn biến mới nhất, chính phủ Nhật tuyên bố đã trao lại quyửn kiểm soát các đảo mới mua được, cùng chìa khóa ngọn hải đăng trên đảo cho lực lượng tuần duyên. Hà nh động nà y được cho là  nhằm thể hiện ý định của chính phủ Nhật không phát triển các công trình gì trên đảo. Các ngư dân Nhật Bản bà y tử lo ngại nếu tình hình leo thang căng thẳng ảnh hưởng đến ngư trường, và  hy vọng tình thế sẽ trở lại êm ả.

Ngoà i những phản đối từ phía chính phủ, là n sóng biểu tình chống Nhật trong dân chúng nổi lên ở nhiửu thà nh phố trên khắp Trung Quốc. Người biểu tình tuyên bố sẽ tẩy chay hà ng Nhật, không đi du lịch đến Nhật, gây ảnh hưởng đến các ngà nh công nghiệp như điện thoại, máy tính và  ngà nh du lịch của Nhật Bản.

Xe ô tô của đại sứ Nhật Bản ở Bắc Kinh từng bị cướp cử và  hơn 20 cuộc biểu tình chống Nhật đã diễn ra ở nhiửu thà nh phố trên khắp Trung Quốc trong hơn một tháng qua. Аặc biệt, ước tính có hà ng chục nghìn người tham gia biểu tình tại hà ng chục thà nh phố trên khắp Trung Quốc trong hai ngà y 15-16/9.

Những người nà y giận dữ tấn công các nhà  hà ng, trung tâm thương mại Nhật Bản và  ô tô của Nhật sản xuất. Tại Bắc Kinh, khoảng 2.000 người tập trung bên ngoà i đại sứ quán Nhật, một số người ném đá, chai nhựa và  muốn xông và o và o đại sứ quán khiến cảnh sát Trung Quốc phải dùng dùi cui và  khiên chắn để can thiệp.

Cảnh sát phong tửa nhiửu con đường dẫn đến đại sứ quán Nhật và  điửu một trực thăng tới quan sát từ trên cao. Những cử­a hà ng Nhật Bản phải đóng cử­a để đảm bảo an toà n. Tại Thượng Hải, cảnh sát cũng lập thà nh hà ng rà o bảo vệ bên ngoà i lãnh sự quán Nhật và  thu những khẩu hiệu quá khích của người biểu tình.

Trên mạng xã hội Sina Weibo của Trung Quốc xuất hiện nhiửu bức ảnh người biểu tình ở các thà nh phố phía nam như Trùng Khánh, Côn Minh, thà nh phố phía bắc như Thái Nguyên và  các thà nh phố phía đông gồm Nam Kinh, Tây An đi biểu tình.

Trước tình hình những cuộc biểu tình chống Nhật ngà y cà ng nhiửu, Nhật Bản đã yêu cầu cơ quan an ninh Trung Quốc đảm bảo an toà n cho công dân Nhật trên lãnh thổ Trung Quốc. Cơ quan đại diện của Nhật ở Thượng Hải cũng phát đi lời cảnh báo công dân nước mình nên cảnh giác và  tìm cách giữ gìn an toà n, sau khi có các báo cáo vử những vụ tấn công lẻ tẻ nhằm và o công dân Nhật.

Trong bối cảnh căng thẳng lên cao, truyửn thông Trung Quốc đăng nhiửu bà i viết và  ý kiến với lời lẽ mạnh mẽ phản đối Nhật Bản. Báo chí Trung Quốc cũng liên tục đưa tin vử các cuộc tập tận của các quân khu nước nà y như cuộc diễn tập bắn đạn thật đổ bộ đảo, bay diễn tập của các phi cơ chiến đấu J-10, và  nhiửu phương tiện khác cũng được quảng bá rầm rộ.

Từ Washington, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mử¹ Victoria Nuland ngà y 10/9 cũng lên tiếng quan ngại vì căng thẳng giữa Trung Quốc và  Nhật Bản và  nói rằng mối quan hệ ổn định giữa hai nước là  rất quan trọng đối với toà n khu vực và  với Mử¹. Bộ trưởng Quốc phòng Mử¹ Leon Panetta sắp có chuyến công du đến Nhật Bản và  Trung Quốc. Dự kiến tranh chấp đảo Аiếu Ngư/Senkaku sẽ là  một trong các chủ đử bà n thảo giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mử¹ tại hai nước Аông Bắc à nà y.

VNE