Lễ hội đua thuyền độc nhất Thủ đô
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 12:23, 02/10/2012
 |
Lễ hội đua thuyửn có lịch sử từ ngà n năm nay tại Yên Duyên, Yêu Sở, quận Hoà ng Mai. Ảnh: Ngọc Hà |
Sau khi tổ chức trở lại được hơn chục năm nay, lễ hội ngà y cà ng hấp dẫn, thu hút đông đảo nhân dân và mới được nâng thà nh lễ hội cấp thà nh phố. Trong ba ngà y 13, 14 và 15 tháng 8 à‚m lịch, lễ hội đã diễn ra tưng bừng tại hồ Tích Thủy, phường Yên Sở với hà ng ngà n người dân hò reo, cổ vũ tạo nên bầu không khí vô cùng náo nhiệt.
Nguồn gốc huyửn hoặc
Lịch sử của lễ hội được ghi nhận từ cả ngà n năm trước. Yên Duyên “ Yên Sở xưa (thuộc phường Yên Sở, quận Hoà ng Mai, Hà Nội ngà y nay) có tên là là ng Mui Chùa, nằm ở vị trí hiểm yếu bên sông Hồng phía nam kinh thà nh Thăng Long. Từ ngà n năm trước, người dân nơi đây nghèo khổ, đời sống chủ yếu dựa và o nghử nông. Do hằng năm người dân nơi đây thường xuyên phải chịu cảnh úng ngập, nên trẻ già đửu thạo nghử sông nước, chèo thuyửn.
Tương truyửn, vua Lý Nhân Tông húy là Cà n Đức (1072-1128) là người vốn đức độ, thương dân. Năm Nhâm Tý, nhà vua vi hà nh tìm hiểu cuộc sống của dân, khi đi đến đoạn đê là ng Mui Chùa, điểm đê xung yếu. Chứng kiến cảnh là ng quê, ruộng vườn của dân chìm trong biển nước, vua rất buồn rầu. Trong lúc đang suy nghĩ mông lung, bất chợt, vua thấy từ trong biển nước mênh mông, xuất hiện một chiếc thuyửn nhử từ phía Nam tiến lên. Trên thuyửn là một cô gái với trang phục yếm đử, khăn nâu, đang khoan thai đẩy nhịp mái chèo trên sóng nước. Nhà vua truyửn tùy tùng mời cô gái và o bử để gặp mặt. Lạ thay, cô gái không trả lời chỉ ngoái nhìn, mỉm cười. Vua nghĩ rằng, có lẽ đó là bậc nữ nhi tà i kiệt được trời phái xuống giúp nước, lo cho dân, vua lệnh tiếp cho các vị quan mời cô gái và o tiếp kiến. Nhưng cô gái không và o bử mà chèo thuyửn đi tiếp. Bóng người đi để vọng lại câu hát:
Trăm lần thiếp phụ quân vương
Thuỷ cung cách trở âm dương du mà
Con thuyửn cùng cô gái đi khuất chìm xuống lòng sông sâu. Sau khi chứng kiến cảnh tượng lạ lùng đó, nhà vua đã truyửn mời các cụ bô lão trong là ng Mui Chùa lên quãng đê nà y và thuật lại cho mọi người vử sự việc xảy ra... Vua cho rằng đó là công chúa con vua Thuỷ Tử, rồi ban sắc phong cho cô gái là Thần tiên mử¹ nữ, tự Đại Vương. Vua gợi ý người dân lập nghè (tương tự miếu, đửn) thử đặt gần nơi nà ng vừa hoá thân. Sự kiện nà y xảy ra đúng ngà y rằm tháng Tám. Nhà Vua còn đặt lại tên là ng Mui Chùa là là ng An Duyên để kỷ niệm mối nhân duyên với cô gái.
Tiếp thu lời gợi ý của nhà vua, nhân dân là ng Mui Chùa xây dựng nghè thử công chúa gọi là Nghè Bà . Hà ng năm, nhân dịp rằm tháng Tám, là ng Yên Duyên lại mở hội bơi chải để nhắc lại sự tích mối nhân duyên giữa nhà vua và công chúa con vua Thủy Tử. Theo nghĩa truyửn thống, Lễ hội còn là dịp để các đôi trai gái hẹn hò gặp nhau kết duyên đôi lứa.
Ngà y cà ng hấp dẫn
Quy định lễ hội bơi chải Yên Duyên khá nghiêm ngặt. Người được tuyển và o đội bơi phải kiêng trần tục trước 7 đến 9 ngà y, ăn ngủ tập trung để bảo đảm ngà y xuống chải thân thể tinh khiết. Thông lệ, hội bơi được mở trong ba ngà y từ 13 đến 15 tháng 8 (à‚m lịch). Ngà y đầu là nội dung bơi thử, nghĩa là là m lễ khai quang chải (dụng cụ chèo thuyửn) và các cụ bô lão bơi vòng quanh một vòng, ngà y thứ hai bơi lèo là giải vòng loại để chọn các đội xuất sắc và o vòng chung kết, ngà y thứ ba là bơi giải.
Lễ hội bắt đầu với nghi thức trang nghiêm. Các cụ lão trượng xuất hiện với trang phục áo dà i đử, đội khăn xếp và ng, dây đai lưng mà u, bước trên chòi trống hình tám mắt in trên thuyửn rồng, có kết hoa và giải lụa vòng quanh. Cụ Cả Trượng đánh ba hồi chín tiếng trống. Dứt hồi trống cuộc thi bắt đầu, những cây chải (cây chèo thuyửn) rẽ sóng đưa bốn con thuyửn lao trên mặt nước như bốn con rồng, mỗi thuyửn rồng là một mà u áo, đầu rồng và đuôi được sơn son thếp và ng, cử xí rực rỡ.
Trên bử sông, mọi người nhất loạt hò reo cổ vũ cùng với tiếng cồng la của người bắt nhịp, tiếng trống thúc giục của cụ Cả Trượng, tiếng rằm bơi của các chải đập liên hồi xuống mặt nước, hoà quyện và o nhau, tạo nên âm thanh sống động... Khoảng cách điểm xuất phát bơi tới đích dà i một cây số, mỗi lèo bơi 3 vòng và đửu chấm giải: nhất, nhì, ba, tư. Để già nh chiến thắng, các tay chèo phải khổ công rèn luyện để có sức khửe dẻo dai và có tính đồng đội cao trong thi đấu.
Năm 2000, lễ hội bơi chải là ng Yên Duyên được khôi phục lại, nhanh chóng thu hút đông đảo nhân dân và khách thập phương. Từ chỗ, các chải bơi của Yên Duyên thi với nhau, nay thu hút đông đảo các chải bơi từ mọi miửn tìm đến đăng ký tham gia hội thi. Năm 2007 và 2008, đội chải bơi của Yên Duyên, được TP chọn tham gia đội tuyển Hà Nội tham dự giải bơi chải hữu nghị tại Trung Quốc và đạt thà nh tích cao trong giải thi. Năm 2010 kỷ niệm đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, quận Hoà ng Mai cũng đã được TP chọn đăng cai và tổ chức giải bơi chải cấp TP hết sức thà nh công.
Năm nay, quận Hoà ng Mai được UBND TP. Hà Nội chọn đăng cai tổ chức giải bơi Chải truyửn thống TP Hà Nội năm 2012.