Xôi Hà  Nội, dung dị mà  thanh lịch

Du lịch - Ẩm thực - Ngày đăng : 11:46, 17/12/2012

(NHN) Nấu và  thưởng thức các món ăn là  cả một nghệ thuật của người Hà  Nội, ch?ng thế mà  cho đến tận bây giử thói quen ấy vẫn tồn tại và  trở thà nh một nét văn hoá riêng độc đáo. Cái tinh tế trong ẩm thực Hà  Nội thể hiện ở cách chế biến, cách thưởng thức, ở tấm lòng người trao kẻ nhận. Mỗi món ăn Hà  Nội đửu có hương vị, nét đẹp riêng và  đặc biệt là  cách thưởng thức truyửn đời...Xôi cũng góp phần là m nên rét riêng của Hà  Nội.

Không biết xôi có từ bao giử. Có lẽ từ khi Lang Liêu phát hiện ra những hạt gạo tròn mẩy, dẻo và  thơm là m ra chiếc bánh chưng, bánh dà y biểu tượng cho bầu trời và  mặt đất. Với sự khám phá tuyệt vời ấy, người Việt cổ đã tìm ra cách đơm xôi. Sách xưa kể rằng người Аại Việt xưa đã từng là m nhiửu loại xôi để là m lễ vật cúng tế.. Có thứ xôi ngũ sắc tượng trưng cho năm phương trời. 

Xôi đã trở thà nh một phần trong bản sắc của người Việt nói chung và  người Hà  Nội nói riêng. Cũng bởi thế, trên mảnh đất Kinh kử³, xôi mới được thổi hồn và  đua nhau khoe sắc mà u đến thế. Người Hà  Nội thì hay có thói quen ăn xôi nhẹ buổi sáng, mộc mạc và  thanh bình biết bao.  Xôi ở đâu cũng có, nhưng xôi Hà  Nội là  tấm chân tình, là  nét văn hóa thanh lịch của riêng người Hà  Nội. Xôi không những chỉ dùng như một món quà  và o mỗi sáng, mà  còn có mặt trong những mâm cỗ trang trọng trong ngà y lễ, tết, thôi nôi, cưới hửi... Từ mọi ngõ ngách, đửu có những hà ng xôi với thúng xôi nhử mà  chỉ hé mở một góc thôi là  mùi thơm rộn lên khiến người ta khó cườ¡ng lại.  Xôi không phải là  món quà  đắt tiửn, ai cũng đã từng đôi lần thưởng thức, đặc biệt là  lớp học trò và  sinh viên thì xôi đã trở thà nh người bạn thân mỗi sáng. Vẫn những tiếng rao mộc mạc và  thân quen trên từng ngõ nhử, nhưng bạn cũng sẽ vô cùng ngạc nhiên với những khúc biến tấu của xôi, không chỉ có xôi lạc, đậu xanh, đậu đen, xôi gấc, xôi trắng, xôi xéo, xôi vò... như xưa, họ hà ng nhà  xôi còn có thêm xôi vừng dừa, xôi cốm dừa, xôi gấc đóng khuôn có nhân đậu xanh và  dừa ở giữa..

Mỗi loại xôi có một hương vị khác nhau và  được ăn kèm với các loại thức ăn khác nhau. Xôi trắng ăn kèm với ruốc, thịt kho tà u, giò chả, lạp xường vừa thơm, vừa mửm. Xôi gấc mới mà u đử rực như mời gọi đầy cuốn hút, có vị ngọt được ăn kèm với chả mỡ. Xôi lạc, xôi đỗ xanh có vẻ thanh tịnh và  nửn nã hơn bởi sự thanh khiết trong sắc mà u, thường ăn kèm với vừng và  ruốc.  Còn xôi xéo, chắc chắn là  món khó nấu nhất, cũng bởi thế mà  nó hấp dẫn trong sự kết hợp giữa mà u trắng của hạt nếp dẻo căng tròn, bóng mịn với mà u và ng tươi của đậu xanh, cộng hưởng với mà u và ng rộm, bóng nhẫy, vị béo, bùi của hà nh phi là m nên một thứ xôi đặc biệt.

Mỗi loại xôi có một hương vị khác nhau và  được ăn kèm với các loại thức ăn khác nhau. Xôi trắng ăn kèm với ruốc, thịt kho tà u, giò chả, lạp xường vừa thơm, vừa mửm. Xôi gấc mới mà u đử rực như mời gọi đầy cuốn hút, có vị ngọt được ăn kèm với chả mỡ. Xôi lạc, xôi đỗ xanh có vẻ thanh tịnh và  nửn nã hơn bởi sự thanh khiết trong sắc mà u, thường ăn kèm với vừng và  ruốc. Còn xôi xéo, chắc chắn là  món khó nấu nhất, cũng bởi thế mà  nó hấp dẫn trong sự kết hợp giữa mà u trắng của hạt nếp dẻo căng tròn, bóng mịn với mà u và ng tươi của đậu xanh, cộng hưởng với mà u và ng rộm, bóng nhẫy, vị béo, bùi của hà nh phi là m nên một thứ xôi đặc biệt.

Mỗi loại xôi có một hương vị khác nhau và  được ăn kèm với các loại thức ăn khác nhau. Xôi trắng ăn kèm với ruốc, thịt kho tà u, giò chả, lạp xường vừa thơm, vừa mửm. Xôi gấc mới mà u đử rực như mời gọi đầy cuốn hút, có vị ngọt được ăn kèm với chả mỡ. Xôi lạc, xôi đỗ xanh có vẻ thanh tịnh và  nửn nã hơn bởi sự thanh khiết trong sắc mà u, thường ăn kèm với vừng và  ruốc. Còn xôi xéo, chắc chắn là  món khó nấu nhất, cũng bởi thế mà  nó hấp dẫn trong sự kết hợp giữa mà u trắng của hạt nếp dẻo căng tròn, bóng mịn với mà u và ng tươi của đậu xanh, cộng hưởng với mà u và ng rộm, bóng nhẫy, vị béo, bùi của hà nh phi là m nên một thứ xôi đặc biệt.

Xôi khúc cũng là  món ăn độc đáo của người Hà  Nội, thứ xôi dậy mùi, có vị dẻo và  căng mịn của hạt xôi, độ bùi bở của nhân đậu xanh và  vị nồng của hạt tiêu. Khi nắm xôi còn đang thơm dẻo và  nóng hổi, hãy thưởng thức ngay để tận hưởng cái dư vị ngây ngất còn đậm mùi thơm ngà o ngạt.  Chẳng cần những nguyên liệu đắt đử như xôi ruốc, xôi thịt... xôi khúc được là m từ rau khúc xanh non mọc ở chân ruộng, ven sông. Là  thứ gạo nếp thơm ngon, là  những hạt đậu chín và ng và  thơm bùi được thu hoạch vội vã khi mùa đông đến. Và  nếu cần ta thêm chút hà nh khô, chút thịt ba chỉ là  thà nh một món xôi hảo hạng. Khi thưởng thức xôi khúc bạn sẽ cảm nhận được dường như mùa đông Hà  Nội ấm áp hơn với món xôi khúc dậy mùi thơm và  đậm chất hương quê. Ở Hà  Nội bây giử, xôi khúc được là m nhiửu và  thưởng thức quanh năm. Nhưng lẽ thường, phải đến mùa rau khúc (tháng 2, tháng 3 à‚m lịch) thì thưởng thức xôi khúc mới đậm hương vị nhất. Buổi sớm, khi nhánh lá khúc còn tươi non và  mơn mởn trong mà n sương, người ta đã hái rau vử, rử­a sạch và  giã nhuyễn, rồi vắt kử¹ bử bớt xơ, đem trộn với bột gạo nếp để là m vử xôi.  Аậu xanh là  nguyên liệu chính để là m nhân xôi. Аậu bử vử và  được ngâm bở, sẽ đem đồ chín tới, giã thật mịn và  viên lại bằng quả trứng gà . Tiếp đó, dùng vử xôi bọc lấy nhân, có điểm xuyết thêm mấy miếng thịt ba chỉ thái hạt lựu và  rắc chút hạt tiêu cho dậy mùi. Sau khi gói xong, xếp nhẹ nhà ng những nắm xôi và o chõ, mỗi lớp bánh, rắc một lượt gạo nếp ngon đã ngâm kử¹ là m áo. Sau đó, đậy vung thật chặt, đun thật đửu lử­a, thì xôi sẽ chín.

Nấu xôi đã khó, giúp người thưởng thức thấy hết vị đậm đà  của nó cũng là  một thứ nghệ thuật. Xôi phải được ủ kử¹, có thể bằng chăn bông, cói, hoặc lá chuối khô chất trong một chiếc thùng nhử. Аồ gói xôi không cầu kử³ nhưng rất kén chọn. Người Hà  Nội xưa gói xôi bằng lá sen tươi, vừa trang nhã vừa lịch sự, vừa tạo cho người ăn cảm giác trong sạch. Có lẽ vì hoa sen là  loại hoa của sự trắng trong tinh khiết. Còn việc ăn xôi, có người cho rằng đó là  chuyện đơn giản chẳng có gì đáng nói. Có người lại dè bỉu rằng ăn uống nói chung chỉ là  chuyện phà m phu tục tử­. Có mấy ai biết ăn uống đặc biệt là  ăn được xếp trong hà ng tứ khoái của người Việt xưa. Đ‚n uống như thế nà o cũng là  một thứ văn hoá ẩm thực, thứ văn hoá chỉ có ở những tộc người văn minh. Với người Hà  Nội xưa, ăn uống trong đó có ăn xôi, cũng là  sự thanh lịch và  hà o hoa. Người Thăng Long xưa ăn xôi như thế nà o? Thật diệu kử³ khi sự thanh lich hà o hoa đôi khi cũng chẳng cần thứ trang sức nà o cả. Tay rử­a sạch nắm xôi lại theo hình quả trứng chính là  cách ăn của người Hà  Nội. Đ‚n bằng đũa, bằng thìa bạn sẽ bị chê là  quê mùa và  hơi thiếu thanh lịch đấy. Thế mới biết thú ăn chơi của người Hà  Nội xưa. Chỉ nắm xôi bằng tay bạn mới thấy hết vị dẻo, vị dai của gạo nếp mới cái thơm.  Xôi đã đi và o cuộc sống của mỗi chúng ta như một phần trong biểu tượng cả tín ngườ¡ng tâm linh, bình dị thân thiết mà  rất đỗi thiêng liêng.

Monngon