Thuyết ngũ hà nh trong Bún thang Hà Nội
Du lịch - Ẩm thực - Ngày đăng : 09:48, 28/02/2013
Có biết bao loại bún, bún chả, bún bung, bún cá, bún mọc, bún ngan, bún đậu, nhưng bún thang là món ăn tinh tế và chế biến cầu kử³ bậc nhất được người Hà Thà nh xưa sáng tạo.
Bún thang theo nghĩa Hán “ Nôm tức món canh bún, nói như vậy để ta thấy rằng nước dùng là phần quan trọng cốt yếu của món ăn. BuÌn Thang ở đây coÌ€n đươÌ£c hiểu như 1 thang thuôÌc bổ, bởi chỉ câÌ€n 1 baÌt buÌn cũng coÌ thể laÌ€m xua đi caÌi mêÌ£t mỏi trong ngươÌ€i.
Nồi nước dùng được chế biến công phu, ninh kử¹ bằng xương gà , xương lợn, tôm he hoặc sá sùng. Không những thế còn phải hớt bọt liên tục để tạo độ trong nhằm giữ độ ngọt và chất đạm tự nhiên cho nồi nước dùng. Nước dùng ở đây không phải chỉ là nước luộc gà thuần túy, mà điểm cốt yếu nhất, ấy chính là vị ngọt và thơm của tôm. Người ta dùng tôm khô thượng thặng để là m nên 1 nồi nước dùng sôi sùng sục, ngọt thanh và đậm đà . Vị nước dùng mà không có mùi tôm he thì coi như cũng mất hẳn vị ngon. Ngoà i ra người ta có thể sử dụng sá sùng, 1 loại đỉa biển để tạo nên hương vị tuyệt vời. Cũng nhử vậy mà là m nên được cái tinh túy thanh thoát toát lên từ món Bún Thang, vừa thanh, vừa ngọt lại vừa đầy đủ dườ¡ng chất.
Ấy mới chỉ là phần viÌ£ giaÌc, buÌn Thang coÌ€n laÌ€ 1 sản phẩm tinh tuÌy của thiÌ£ giaÌc. Bát bún thang phải được trình bà y đẹp mắt, là hình ảnh của âm dương ngũ hà nh hòa hợp. Đó là mà u trắng của giò lụa thái sợi cùng những miếng lườn gà được xé nhử xen lẫn chút da. Là mà u và ng óng ả của trứng được tráng mửng tang như tử giấy, thái chỉ tơ, vừa mửm lại vừa có độ dai. Đó là mà u đử của tôm khô được giã bông như ruốc. Là mà u nâu của củ cải khô thái sợi, là mà u xanh mượt mà của rau dăm, rau mùi, hà nh hoa, hà nh củ. Tất cả những nguyên liệu ấy, mà u sắc ấy, được bà y lên trên bát bún rối sợi nhử, là m nên một bức tranh nên thơ hữu tình đầy mà u sắc và ấn tượng. Mỗi thà nh phần đửu được chuẩn bị kử¹ lượng, được chế biến tỉ mỉ và trình bà y một cách công phu. Nếu thiếu đi bất cứ một nguyên liệu nà o thì ấy là một sự thiếu sót cực kử³ nghiêm trọng, là m cái cảm giảm đi đáng kể, và từ đó là m cho người thưởng thức cảm thấy mất ngon. Cũng bởi ở bún Thang, người ta không ăn bằng vị giác nữa, mà người ta còn cảm bằng thị giác và khứu giác, mà phần thị giác ở đây được đặt lên hà ng đầu.
Bát bún thang phải được chan nước dùng thật sôi, khói bốc lên là m các nguyên liệu nở ra, tựa như những bông hoa e ấp bung mình vỡ òa trong sung sướng. Mùi thơm của nước dùng thoang thoảng nhẹ nhà ng, vừa thanh tao vừa hấp dẫn. Mà u sắc hà i hòa kích thích dịch vị của thực khách cùng cảm giác mãn nhãn và hà i lòng. Cái tinh tế khi thưởng thức Bún Thang là ở chỗ đó.
Bún thang được ăn kèm với mắm tôm “ cái thứ gia vị nồng và đạm đà đặc trưng của Bắc Bộ, hoặc chỉ 1 và i giọt cà cuống “ một loại chất lửng đặc biệt hăng hắc, cay cay cũng là m mùi vị của bát Bún Thang trở nên không thể nà o quên.
Nổi tiếng nhất vử món ăn nà y có thể kể tên vaÌ€i quán: 59 Hà ng Lược, 28 Liễu Giai, 144 D2 Giảng Võ, HaÌ€ng HaÌ€nh, HaÌ€ng HoÌ€m và 48 Cầu Gỗ. Mỗi quán có một đặc trưng riêng, tuử³ theo khẩu vị từng người mà chọn quán cho vừa miệng. Ở Sà i Gòn, nếu bạn muốn thưởng thức món Bún Thang có thể tìm tới quán Châu ở ngã tư Điện Biên Phủ - Cách Mạng Tháng Tám.Chiửu Hà Nội ở chợ à”ng Tạ, đường Phạm Văn Hai, hay quán vỉa hè ngã tư Hai Bà Trưng “ Điện Biên Phủ (chỉ bán buổi sáng thứ 3-5-7), hoặc Quán ăn Cát Tường “ Thủ Khoa Huân.
ThêÌ nhưng, quả thâÌ£t, đaÌng nhơÌ nhâÌt vaÌ€ để laÌ£i dư viÌ£ sâu săÌc nhâÌt đôi vơÌi tôi coÌ lẽ laÌ€ quaÌn BuÌn Thang BaÌ€ à‚̉m ở Cửa Nam. Tuổi thơ tôi duÌ€ chỉ đươÌ£c vaÌ€i lâÌ€n thưởng thưÌc nhưng cũng không thể naÌ€o quên caÌi hương viÌ£ của nôÌ€i nươÌc duÌ€ng đâÌ£m hương viÌ£ tôm he, saÌ suÌ€ng, của viÌ£ củ cải khô chua ngoÌ£t, viÌ£ thanh của tôm giã bông, của trưÌng, của gioÌ€, của gaÌ€, của nâÌm hương. NgaÌ€y nay, vơÌi tôi, hương viÌ£ buÌn thang coÌ€n laÌ£i đuÌng nghĩa coÌ lẽ chỉ coÌ€n ở trong gia điÌ€nh. CoÌ lẽ buÌn thang quaÌ câÌ€u kyÌ€, mang trong miÌ€nh quaÌ nhiêÌ€u triêÌt lyÌ nên caÌc haÌ€ng quaÌn đêÌ€u không đaÌ£t đươÌ£c caÌi đôÌ£ tinh hoa của noÌ.
Cũng bởi sự cầu kử³ trong chế biến và thưởng thức mà Bún Thang không được phổ biến như các món bún khác. Nhưng nó lại là món ăn đầy tinh tế, là sự giác ngộ của học thuyết Ngũ Hà nh, là sự giao hòa của đất trời và thiên nhiên. Và chỉ một món ăn thôi, cũng đủ để tạo nên sự thư thái cho tâm hồn.