Báu vật nhân văn sống Hà Thị Cầu qua đời
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 09:44, 04/03/2013
Tôi được anh Lới, con rể cụ Hà Thị Cầu báo tin bu đã qua đời trưa nay mà hụt hẫng vô cùng. Dù biết tình trạng ốm nặng kéo dà i hơn một tháng, không nói được của bu nhưng tôi vẫn không tin được giọng hát dân gian độc đáo, thiên tà i của nước nhà đã ra đi mãi mãi™, nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa - học trò của cụ Hà Thị Cầu nghẹn ngà o.
"Báu vật nhân văn sống" Hà Thị Cầu qua đời
Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa cho biết, cụ Hà Thị Cầu ra đi và o 12 giử 30 trưa nay, ngà y 3/3, hưởng thọ 97 tuổi. Lễ khâm niệm sẽ diễn ra sáng ngà y mai, 4/3 và lễ an táng cụ Hà Thị Cầu tiến hà nh lúc 9 giử 30 sáng 5/3 tại nghĩa trang Đầm Thuần, xã Yên Phong, Yên Mô, Ninh Bình.
Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa chia sẻ, vì tin dữ đến quá bất ngử, chị đang đi lễ chùa nên phải đến ngà y mai chị mới kịp đến tiễn biệt cụ. Chị cho biết, trước Tết chị và nhạc sĩ Giáng Son, nhạc sĩ Quang Long... cũng vử Ninh Bình thăm cụ. Thấy sức khửe của bu héo mòn, kiệt quệ mà buồn vô hạn. Mấy người bảo nhau đà n hát bên cạnh giường bu mới thấy sắc mặt bu tươi tỉnh hơn. Trước, mỗi lần gặp mặt bu đửu cấu véo, mắng yêu giử thì không nói nổi nên lời, nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa thở dà i.
Từ trái qua: Nhạc sĩ Giáng Son, nhạc sĩ Quang Long và nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa đến thăm nghệ nhân Hà Thị Cầu dịp trước Tết
Học trò nghệ nhân dân gian Hà Thị Cầu cũng khẳng định sẽ tiếp bước nghệ thuật hát xẩm. Chị nói, trước khi cụ Hà Thị Cầu mất, các học trò của cụ đã bảo nhau quyết tâm gìn giữ nghệ thuật dân gian độc đáo nà y.
Nghệ nhân Hà Thị Cầu (tên thật Hà Thị Năm, Cầu là cách gọi theo tên con trai cả của cụ, theo cách mà ở vùng Yên Mô, Ninh Bình), sinh năm 1917, tại huyện à Yên, tỉnh Nam Định trong một gia đình 3 đời hát xẩm. Cha mất sớm, Hà Thị Cầu cùng mẹ vử sinh sống tại thôn Quảng Phúc, xã Yên Phong, huyện Yên Mô, Ninh Bình.
Khi lên 8 tuổi, cụ đã bê chiếc thau đồng theo bố mẹ lê la khắp các chợ quê để hà nh nghử hát xẩm kiếm sống. Định cư sống tại Yên Mô (Ninh Bình), hai mẹ con cụ nương nhử học hát tại nhà ông trùm xẩm Chánh Trương Mậu khi đó hiện là trưởng 6 gánh hát ở Ninh Bình. Sau đó cụ Hà Thị Cầu trở thà nh người vợ thứ của ông trùm xẩm Nguyễn Văn Mậu (biệt danh là Chánh Trương Mậu).
Khi nghệ nhân hát xẩm gần 40 tuổi thì ông Mậu qua đời, để lại cho người vợ 7 người con, 4 người lần lượt bị mất vì bệnh đậu mùa. Hiện tại cụ Hà Thị Cầu sống cùng vợ chồng người con gái.
Nghệ nhân hát xẩm Hà Thị Cầu từng tham dự nhiửu hội diễn văn nghệ quần chúng toà n quốc, đoạt nhiửu huy chương và ng, giải thưởng đặc biệt. Cụ từng nhận được bằng khen năm 1998 của Đà i Tiếng nói Việt Nam và giải đặc biệt "Nghệ nhân hát chèo tỉnh Ninh Bình" trong Liên hoan trích đoạn tuồng chèo hay toà n quốc.
Cụ Hà Thị Cầu đã được Hội văn nghệ dân gian Việt Nam tổ chức trao tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian và o ngà y 25/12/2004 và đã được Nhà nước Việt Nam trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Cụ cũng được nhân dân thương mến coi là báu vật nhân văn sống của môn nghệ thuật hát xẩm.
Năm 2008, Nghệ nhân Hà Thị Cầu đã nhận được giải thưởng Đà o Tấn, giải thưởng cho những đóng góp trong việc gìn giữ vốn quý nghệ thuật dân tộc.