Hoà n thà nh tu bổ, tôn tạo chùa Một Cột trước ngà y 30/6/2013

Аến dự và  đóng góp ý kiến có bà  Trần Minh Nga, Vụ phó Vụ Phật giáo (Ban Tôn giáo chính phủ), ông Trần Аình Thà nh, Phó phòng Quản lý di tích Cục di sản văn hóa, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện nghiên cứu tôn giáo, GS Phan Khanh, PGS Tiến sĩ Trần Lâm Biửn cùng nhiửu nhà  khoa học và  đại diện các cơ quan quản lý. Nhìn chung, ý kiến của các nhà  chuyên môn và  đại diện các cơ quan quản lý đửu thống nhất phương án hửng đâu sử­a đấy và  giữ nguyên kiến trúc cũ, không xây mới các hạng mục công trình và  sớm hoà n thiện dự án trùng tu, tôn tạo, tu bổ trước ngà y 30/6/2013.

Quan điểm hửng đâu sử­a đấy

Chùa Một Cột “ Diên Hựu nằm trong quần thể di tích quốc gia đặc biệt nên việc triển khai nghiên cứu dự án cần phải được tiến hà nh thận trọng, có sự tham gia đóng góp ý kiến của nhiửu bên. Chùa có diện tích gần 4000 m2, gồm 7 hạng mục: chùa Một Cột, nhà  Tổ, nhà  Mẫu, Tam Bảo, Tam Quan, hồ Linh Chiểu, sân vườn...Tuy nhiên, không phải toà n bộ khu di tích Chùa Một Cột “ Diên Hựu đửu hửng mà  chỉ xuống cấp ở một số hạng mục. Theo đánh giá của KTS Hoà ng Аạo Cương, Công ty TNHH kiến trúc Hoà ng Аạo, đơn vị tư vấn tu bổ chùa Một Cột “ Diên Hựu, thì chùa đã trải qua nhiửu lần trùng tu, hiện nay tổng thể di tích ao gồm chùa Diên Hựu- Một Cột, với nhu cầu sử­ dụng phải cơi nới thêm một số công trình, lại được xây dựng ở nhiửu giai đoạn khác nhau không theo phương pháp trùng tu thống nhất nên dễ bị xuống cấp.

Tuy nhiên cần xác định rõ các hạng mục chính xuống cấp chủ yếu ở chùa Diên Hựu, còn chùa Một Cột vẫn tốt, nên khi tu bổ có 2 công việc chính: chùa Diên Hựu và  Một Cột. Hình cảnh chùa Một Cột trước năm 1954 có nhiửu nét tương đồng với hình ảnh kiến trúc hiện nay. Phần mái của Một Cột hiện nay vẫn tốt, chỉ có bậc lên xuống thì bị sứt mẻ nhiửu. Toà n tam bảo loại bử những phần cơi nới ở bên trong. Ngoà i ra, hệ thống thoát nước tại chùa Một Cột - Diên Hựu đã được tu bổ và o năm 2010, vử cơ bản khắc phục được tình trạng úng ngập; các loại cây trồng bên trong nhiửu loại, tạp, nhìn chưa dược mử¹ quan. KTS Hoà ng Аạo Cương cho biết thêm, có nhiửu ý kiến cho rằng vử việc phục dựng cột đá nhưng hình ảnh cột gỗ hiện nay đã đi và o tiửm thức của nhiửu nhiửu, kiến nghị tu bổ nguyên trạng chùa Một Cột. Аối với tòa Tam Bảo theo hướng hửng đâu sử­a đấy,Nhà  Mẫu loại bử phần cơi nới xây thêm với mục đích chính là  cải tạo trình trạng kử¹ thuật và  kéo dà i tuổi thọ của công trình.

Tam Quan nên giữ nguyên kiến trúc cũ. Аử cập đến việc xuống cấp tại Chùa Một Cột “ Diên Hựu, sư thầy trụ trì Thích Tâm Kiên kiến nghị: Tôi tạm thời nhất trí với ý kiến của đơn vị tư vấn, nhưng tôi xin nhắc lại là  nếu trời mưa khoảng một tiếng đồng hồ thì sự ngập úng của chùa Một Cột vẫn còn vì khu chùa là  khu tổng thể, mặt bằng thấp hơn Lăng Bác Hồ và  Bảo tà ng Hồ Chí Minh. Những trận mưa lớn, đường ống thoát nước của chùa không kịp và  chảy ngược trở lại.

Tình trạng ngập úng gần đây nhất không ngập lâu, nhưng ngập đến 45cm, ngập cả tường hoa của chùa. Cá bên ao Bác Hồ trà n sang cả hồ Linh Chiểu, cá sang ăn hết cả sen, 2 năm nay hoa sen không có, mà  hoa sen không có thì mất linh hồn chùa Một Cột. Ngoà i ra, nhà  chùa cũng đử nghị nếu thay được cột đá nên thay để đảm bảo vững chắc, lâu dà i mà  cũng không là m thay đổi kiến trúc, hình dáng của chùa. Theo Dự án tu bổ tôn tạo di tích lịch sử­ văn hóa Chùa Một Cột “ Diên Hựu trình lên UBND Thà nh phố, dự kiến sẽ cải tạo hệ thống sân, đường dạo, cây xanh, hệ thống hạ tầng kử¹ thuật, điện chiếu sáng; tu bổ các thà nh phần, hạng mục công trình hiện còn như Tam quan, Tam bảo, nhà  Mẫu, chùa Một Cột, khu Tháp Tổ, phục dựng Nhà  Tổ, xây mới nhà  Tăng...

Với Tam quan, tường bong tróc sẽ được trát vá lại, đắp sử­a hoa văn, con giống, tu bổ cử­a gỗ, lát lại nửn bằng gạch bát phục chế. Tại Tam bảo, sẽ phá dỡ, hạ giải công trình tạm liên quan đến Tam bảo không phù hợp với di tích, hạ giải tu bổ mái công trình, thay mới cấu kiện gỗ hư hửng bằng chất liệu gỗ tương đương hoặc tốt hơn; trát lại tường, lát lại nửn, tu bổ hoa văn, con giống theo nguyên trạng... Tại nhà  Mẫu cũng sẽ phá dỡ những công trình cơi nới không nguyên gốc, không phù hợp; hạ giải kết cấu mái, tường, đánh giá tu bổ cấu kiện gỗ, lợp lại mái, lát lại nửn... Với chùa Một Cột và  hồ Linh Chiểu, dự án sẽ hạ giải từng phần mái, đánh giá và  tu bổ nguyên trạng các cấu kiện gỗ; đắp trát, tu bổ bử nóc, bử chảy; lợp lại ngói; tu bổ hoa văn, con giống, bậc thang lên chùa, nạo vét hồ, trát vá bử mặt móng, lan can hồ...

Chỉ là  phục dựng chứ không xây mới

Cũng trong cuộc họp tại UBND TP Hà  Nội chiửu qua, VP UBND TP. Hà  Nội đã thông báo kết luận của Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo vử dự án tu bổ, tôn tạo và  phát huy giá trị di tích chùa Một Cột - Diên Hựu thuộc quận Ba Аình yêu cầu quá trình tu bổ, tôn tạo phải giữ nguyên hiện trạng, không xây dựng mới công trình. Theo PGS. TS Trần Lâm Biửn, việc tu bổ chùa Một Cột là  hết sức quan trọng cho nên phương án đưa ra phải cân nhắc kử¹ cà ng, sao cho không ảnh hưởng đến tiến độ. Việc thu bổ theo tôi 3 hạng mục không có quyửn di chuyển, hửng đâu sử­a dấy.

Nếu hửng nhiửu quá nên hạ giải để là m lại cho tốt nhưng phải tuân thủ theo đúng nguyên tắc khoa học. à”ng Trần Lâm Biửn cũng cho biết thêm, ông tán thà nh xây khu nhà  Tổ, Nhà  tăng ở vị trí số 6, 7 của phương án 2 nhưng không thể để nhà  Tăng ở trước Nhà  Tổ được vì như thế là  ngược. Hơn thế, trong tín ngườ¡ng của người Việt Nam rất quan tâm đến hướng, dù hướng Аông là  hướng của thánh thần, nhưng nên quay công trình vử hướng Nam theo hướng chùa, hai tòa nên liửn nhau chứ không tách rời. Hay cùng khu vực nà y cũng nên tính đến phương án xây am hóa và ng và  nhà  vệ sinh cho sạch đẹp.

Ngoà i ra, nên chuyển khu bán hà ng dịch vụ ra hẳn bên ngoà i để đảm bảo không khí nghiêm trang của nơi thử tự. Cũng đóng góp ý kiến và o phương án trùng tu, tôn tạo chùa Một Cột, PGS Phan Khanh cho rằng: Nếu chọn phương án thay cột đá thì nên lấy mẫu cột đa nhiửu, nhưng theo tôi nên để nguyên vì cột gỗ vẫn còn tốt, tu bổ cầu thang lên chùa mới là  trọng tâm của dự án. Nên tập trung tối đa giữ nguyên hiện trạng của chùa Một Cột, từ cầu thang, hiện vật, ánh sáng. Có như vậy mới đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân. Tu bổ các hạng mục khác ở chùa Diên Hựu chỉ là  thứ yếu. Ngoà i ra, phải lo đến thường thà nh xung quanh chùa, là m sao để nước không trà n và o được, có thể trồng sen...

Nếu không xây mới sẽ không giải quyết được sự nhom nhem, vì thế nên cho xây mới hai hạng mục Nhà  Tổ, Nhà  Tăng, nhưng cần có mẫu kiến trúc phù hợp nhất. Nên tham khảo chi tiết các mẫu kiến trúc để không bị cong, vênh, ngoại lai. Аã tu bổ, tôn tạo phải chú ý tu bổ tổng thể. Sau khi lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, ông Аỗ Viết Bình, Chủ tịch UBND quận Ba Аình khẳng định, để tiến hà nh tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử­ văn hóa chùa Một Cột “ Diên Hựu gồm 2 hạng mục chính Diên Hựu và  Một Cột sẽ được tính toán rất thận trọng, nghiên cứu kử¹ lườ¡ng, có sự phối hợp với các cơ quan chức năng, xin ý kiến các cơ quan nhà  nước có thẩm quyửn vử chuyên môn để đi đến phương án tu bổ tối ưu trên cơ sở giữ nguyên trạng của di tích nhưng phải phát huy được giá trị văn hóa lâu bửn.

Аồng thời, trong đợt tu bổ nà y cũng sẽ loại bử những gì xây dựng không đúng là m ảnh hưởng đến kiến trúc, mử¹ quan của ngôi chùa. Sớm hoà n thiện dự án trùng tu, tôn tạo, tu bổ trước ngà y 30/6/2013.

HNMO