Sâm Ngọc Linh giả - tiửn mất tật mang Bà i 1: Xâm nhập vương quốc sâm Ngọc Linh
Media - Ngày đăng : 11:22, 27/06/2016
Tôi đi mua sâm Ngọc LinhTây Nguyên đang bắt đầu mùa mưa, chúng tôi dừng xe và o một quán cơm ở thị trấn Đăk Tô (huyện Đăk Tô, Kon Tum), vừa dùng bữa trưa, vừa dò hửi chủ quán nơi tìm mua sâm Ngọc Linh để bồi bổ cơ thể.
Nhác thấy chiếc ô tô sang trọng biển số ngoại tỉnh, dáng vẻ đại gia của một và i người trong nhóm phóng viên chúng tôi, cô chủ quán cơm sốt sắng: Các anh phải cẩn thận, kẻo mua phải sâm giả đấy. Ngay như em đây năm ngoái mua cho người anh ở sân bay Phù Cát, cũng mua phải sâm giả. Giử em mua quen rồi, biết phân biệt sâm thiệt sâm giả, để em gọi điện thoại hửi cho!.
Rồi chủ quán rút điện thoại a lô. Không thưa máy. Lật tiếp danh bạ gọi số khác. Cô chủ nói chuyện xong đưa máy cho tôi. Đầu dây bên kia một người phụ nữ xưng tên Bình hửi tôi cần mua bao nhiêu, mua dùng hay biếu, tôi bảo chỉ một và i kg, để dùng. Giá chủ quán đưa ra là 32 triệu đồng/kg loại 10 củ/kg. Tôi đử nghị chị mang nhiửu loại để xem, chị đồng ý song hẹn sẽ đến muộn vì đang bận ở huyện Ngọc Hồi.
Người chồng cô chủ quán cơm nghe tôi cảm thấy khó chịu khi phải chử bà Bình, anh liửn bảo: Qua chỗ khác mua cũng được! Rồi anh kể ra nà o là bà Nga, bà Duyên, bà Minh.v.v... được xem là những đại lý sâm Ngọc Linh có uy tín ở đây. Rồi anh mang áo mưa chạy xe máy đi hửi sâm giúp chúng tôi.
Sâm Ngọc Linh giả được bà Minh bà y bán cho chúng tôi với đủ loại với giá chênh lệch từ 12 triệu đến 35 triệu đồng/kg.
Chủ quán chạy đi chừng 20 phút vử dắt chúng tôi đến một địa điểm bán sâm Ngọc Linh ngay giữa thị trấn Đăk Tô. Đây là 1 căn nhà sang trọng 2 tầng, có xe ô tô riêng thể hiện sự phát đạt của gia chủ. Đưa chúng tôi ra nhà sau, chủ nhà bê một thùng cát-tông được dán băng keo kín kẽ, nguyên đai nguyên kiện như mới được gởi tới. Bên ngoà i thùng cát-tông tôi chỉ có dòng chữ: Người nhận: Minh Hùng, kèm theo số điện thoại.
Thùng sâm Ngọc Linh được đổ sõng soà i ra đất, bà Minh và người giúp việc nhặt nhạnh, phân loại từng nhóm, củ sâm to dà i, sâm nhử để riêng, nhiửu loại. Nhìn đống sâm củ dà i, nhiửu đốt, có củ rất to đẹp mắt. Nhiửu củ còn nguyên cà nh, lá, hoa, quả. Tôi hửi giá, bà Minh bảo loại một, củ lớn, chừng 5-7 cũ/kg giá 35 triệu đồng, loại nhử hơn giá thấp hơn, rẻ nhất 12 triệu đồng/kg. Bà Minh khuyên chúng tôi, nếu mua dùng nên mua loại nhử nà y, chỉ cần sâm nhiửu đốt chứng tử già năm, là tốt, không cần củ to.
Hửi bà Minh loại sâm nà y từ đâu đưa vử, bà khẳng định đây là sâm trồng ở Quảng Nam. Là m thế nà o để phân biệt sâm thật, sâm giả? à”ng Hùng liửn lấy một củ sâm cũng rất giống loại nà y từ trong tủ lạnh mang ra, nói rằng đấy là sâm giả. Họ bẻ củ sâm giả và chỉ rằng trong thân có nhiửu mủ.v.v... Nhưng thật sự rất khó 2 loại sâm Ngọc Linh thật và giả khác nhau thế nà o.
Nhìn kử¹ đống sâm Ngọc Linh mà bà Minh đổ ra, theo quan sát của tôi, rất khó phân biệt nó với loà i sâm Ngọc Linh thật. Cũng cà nh 5 lá, cũng hoa, quả như sâm Ngọc Linh. Chỉ có điửu cũ nà y da bóng láng, không sần sì như da sâm Ngọc Linh thật mà tôi đang cầm mẫu đối chứng. Nếu bử củ sâm thật và o đống sâm giả sẽ dễ phân biệt được, còn chỉ nhìn mắt thường mà không có mẫu đối chứng, ai cũng cho rằng cả đống mấy chục kg kia là sâm Ngọc Linh.
Sau khi hửi loanh quanh cách nà o để phận biệt sâm thật, sâm giả, thấy người bán bà y cách nhận biết không thuyết phục, biết đồng nghiệp đã ghi hình đầy đủ, chúng tôi nhanh chóng tìm cách rút lui.
Và i hôm sau, bà Minh lại điện thoại liên lạc với tôi và sẵn sà ng thử thốt mình cung ứng sâm Ngọc Linh thật, người mua muốn bao nhiêu cũng có. Nhưng khi biết tôi đã đi khửi tỉnh Kon Tum, bà Minh tặc lườ¡i trách mắng...
Trà n lan sâm Ngọc Linh giả và hiểm hoạ tiửn mất tật mang
Và o trang tìm kiếm trên Internet gõ cụm từ khoá: Mua bán sâm Ngọc Linh chúng ta dễ dà ng gặp hà ng trăm địa chỉ giới thiệu bán loại sâm quý nà y. Hà Nội có, Tp. Hồ Chí Minh, miửn Trung, Tây Nguyên.. đâu đâu cũng có. Tất cả những người rao bán trên mạng ai cũng khẳng định mình bán sâm thật, bà y cách phận biệt sâm thật, sâm giả. Ai cũng khoe mình mua được sâm thật, nhưng sâm thật lấy ở đâu ra?
Suốt thời gian qua, nhiửu người vì có nhu cầu đối với loại dược liệu nà y phải lâm cảnh tiửn mất tật mang. Chị Đinh Thị Nguyệt, ở Pleiku (Gia Lai) nhử người mua hộ gần 1kg sâm Ngọc Linh để biếu người thân hết 18 triệu đồng. Nhưng khi gửi biếu cho người thân ở Hà Nội, họ ngay lập tức trả vử với lời trách móc Không tặng thì thôi, chứ đừng tặng sâm giả!?. Khiến mối quan hệ của chị Nguyệt bị đổ vỡ.
Năm 2012 chị Hoà ng Thị Thanh Xuân ở phường An Phú quận 2 TP. Hồ Chí Minh có chuyến công tác lên Kon Tum. Người lái xe taxi sau khi thao thao giới thiệu các loại ẩm thực và đặc sản Tây Nguyên cuối cùng kết luận: Nếu mua đặc sản, đáng giá nhất chỉ có sâm Ngọc Linh. Nghe sâm Ngọc Linh đã lâu, nay nghe giới thiệu, chị Xuân cà ng háo hức. Người lái xe đưa chị đi sâu và o một bản là ng thuộc huyện Đăk Glei cách chân núi Ngọc Linh và i chục cây số. Đây là nơi duy nhất trên thế giới có loà i sâm quý giá nà y sinh sống, nên gọi sâm Ngọc Linh là vậy...
Giống sâm Ngọc Linh của Cty CP Sâm Ngọc Linh Kon Tum.
...Chủ nhà là một người đà n ông người Xê-đăng, nói không rà nh tiếng Kinh. à”ng ta đưa ra một gùi nhử có chứa củ sâm. à”ng nói tại thà nh phố Kon Tum loại sâm nà y có giá trung bình 40 triệu đồng/kg là người mua đi bán lại, ở đây ông đi đà o được chỉ bán 25 triệu đồng. Mừng vì mua hà ng tận gốc, chắc chắn thật, chị lấy ngay 1 ký và còn thưởng cho người lái xe 500 ngà n đồng. Sau khi mang vử nhà ngâm rượu, mấy tháng sau lấy uống thì rượu có vị chát đắng, cay sè, nóng rát. Vừa nuốt xuống, cổ họng chồng chị bị ngứa không chịu nổi. Trong ruột lại cồn cà o khó chịu. Hoảng quá, chồng chị ngay trong đêm đến bác sĩ. Thì ra, họ đã bị quả lừa, mua phải sâm Ngọc Linh giả là củ rấy rừng!
Sâm Ngọc Linh giả được người bán đổ ra sà n để phân loại như phân loại khoai sắn.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, từ năm 2010 trong quá trình điửu tra 2 vụ trộm gần 1.600 gốc sâm Ngọc Linh của Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Đăk Tô, Kon Tum, Công an tỉnh Kon Tum đã phát hiện một đường dây tiêu thụ sâm Ngọc Linh giả. Công an Kon Tum đã tạm giữ hà nh chính đối với ông Nguyễn Đình Ký trú tại thôn Măng Đen, xã Đắc Long, huyện Kon Plông, Kon Tum, khi ông đang tiêu thụ khoảng 2kg sâm Ngọc Linh giả với giá 4 triệu đồng/kg. à”ng Ký khai đã mua số sâm nà y của ông Hồ Văn Hùng trú tại 230 Hùng Vương, TP.Kon Tum. à”ng Hùng nói là mua của bà Hà Thị Tố Nga trú tại khối 7, thị trấn Đắc Tô, Kon Tum. Còn bà Nga thì nói số sâm đó do một phụ nữ tên Bình ở ngoà i Bắc cung cấp...
Những người mua bán sâm Ngọc Linh khắp các nơi đửu cho rằng mình bán sâm Ngọc Linh thật. Tuy nhiên, qua tìm hiểu của chúng tôi, một người sau khi từ giã việc mua bán sâm giả nà y tiết lộ: Trên thị trường hiện nay 99,9% đửu không phải sâm Ngọc Linh mà là Tam thất Vũ Điệp! Đây là loại cây rất nhiửu ở các tỉnh phía Bắc và Vân Nam Trung Quốc và chỉ có giá khoảng 800.000đ/kg, người nà o muốn mua chỉ cần gọi điện, đặt hà ng là người ta gởi cả tấn theo xe đò mang và o. Tam Thất cùng họ với sâm Ngọc Linh, vử củ, hoa, lá và trong thà nh phần củ nà y cũng có một số hoạt chất giống sâm Ngọc Linh. Tuy nhiên Tam thất Vũ Điệp mỗi năm tăng trưởng từ 7-10 đốt, trong khi sâm Ngọc Linh chỉ tăng 1 đốt. Ở nơi xuất phát chẳng ai tin dùng nhưng khi đưa và o Tây Nguyên, Tam thất Vũ Điệp nghiễm nhiên trở thà nh sâm Ngọc Linh được bán đủ giá. Rẻ thì và i triệu đồng/kg, trước đây khi chưa được nhận diện, có người bán với giá 30-50 triệu đồng/kg. Những ngà y giáp tết Nguyên Đán do nhu cầu mua là m quà ra Thủ đô biếu xén, có người đã phải mua với giá 70 triệu đồng/kg.
Hiện nay, không một gia đình người đồng bà o nà o ở Kon Tum hay Quảng Nam có thể tìm được 1kg sâm Ngọc Linh tự nhiên/năm. Giửi lắm họ chỉ tìm được năm ba củ, và i lạng trong những lần xuyên rừng gặp may. Bên cạnh đó, sâm Ngọc Linh là loà i mà chuột và nhiửu loại thú gặm nhấm ở rừng rất nghiện, vì thế, chúng sẽ không bử qua trước khi con người tìm thấy!
Trong khi đó, trồng sâm Ngọc Linh để khai thác được cần từ 10 năm trở lên. Hiện nay ở Kon Tum có 2 cơ sở trồng sâm là Công ty CP Sâm Ngọc Linh Kon Tum trồng khoảng 150 ha và Cty TNHH MTV Lâm Nghiệp Đăk Tô trồng 8 ha. Cả 2 đửu đang nhân giống, chưa đến giai đoạn thu hoạch. Người dân ở Kon Tum hay Quảng Nam trồng sâm cũng chỉ là manh mún rải rác, chưa thà nh thương phẩm như những người bán sâm đại trà ba hoa. (còn tiếp)
Mộng Thường “ Nguyễn Thảo “ Văn Long