Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo: Quan họ đã nhập và o tôi từ lúc nà o không biết
Truyện - Ngày đăng : 21:49, 06/09/2016
Thơ, nhạc tình cử gặp nhau
Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo kể và o đầu thu năm 1978, khi ấy ông ghé qua nhà xuất bản Tác Phẩm Mới (nay là NXB Hội Nhà Văn Việt Nam) thì gặp nhà thơ Kinh Bắc Nguyễn Phan Hách. Biết Nguyễn Trọng Tạo là người nhạc sĩ tà i hoa, nhà thơ Nguyễn Phan Hách có nhử phổ nhạc bà i thơ Là ng quan họ của ông. Trong phút bất ngử, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo cũng chỉ ậm ừ cầm lấy tử giấy có chép bà i thơ đó cho và o túi áo mà chưa dám chắc có phổ nhạc được không.
Công việc lu bù rồi bà i thơ đó cũng bị quên đi. Và o một buổi chiửu khi giặt quần áo, ông mới phát hiện bà i thơ được nhử phổ nhạc ở trong túi áo và đã bị nhòe chữ phải cố nheo mắt mới đọc được. Trong hoà n cảnh ngẫu nhiên như thế, ông đọc và thấy cảm xúc âm nhạc trà o lên. à”ng liửn bử chậu quần áo đấy và o nhà lấy giấy bút ra sáng tác.
à”ng say sưa viết mà quên cả tiếng kẻng cơm chiửu. Nhà thơ Nguyễn Hoa đi qua thấy bạn đang thăng hoa liửn đi lấy cơm mang vử hộ. Khi nhà thơ Nguyễn Hoa mang cơm vử thì cũng là lúc Nguyễn Trọng Tạo hoà n thà nh bản nhạc của mình trong niửm vui sướng, xúc động.
Tình yêu lớn cho quan họ
Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo cho biết, dù trước khi sáng tác bà i hát nà y ông chưa đến Hà Bắc bao giử nhưng trong tâm thức ông luôn vang vọng vử một vùng văn hóa Kinh Bắc. à”ng tiếp nhận quan họ như một sự ngẫu nhiên qua đọc sách, xem phim và nghe những câu hát quan họ, và chất dân ca quan họ đã nhập và o ông từ lúc nà o không biết.
Trong ông, tình yêu dà nh cho quan họ cứ lớn dần lên. Đó là cũng một cách tiếp nhận văn hóa, nghệ thuật. Một khi tiếp nhận được rồi thì quan họ đã sẵn ở trong người chỉ cần đặt bút là tự nhiên viết ra. Một sáng tác mặc dù là do cảm xúc nhưng người nhạc sĩ phải có chủ đích nhất định hướng tới trong đầu.
Nhiửu lần bất ngử
Khi bà i hát Là ng quan họ quê tôi ra đời thì chính tác giả cũng vô cùng bất ngử vử sức lan tửa của nó với công chúng. Rõ rà ng cảm xúc là của nhạc sĩ nhưng cách tiếp cận là của khán giả. Một khi cảm xúc của tác giả đã hòa quyện được với tâm hồn của độc giả thì sức lan tửa là vô cùng lớn.
Trong một lần được mời đi giao lưu đọc thơ tại trường Trường à‚m nhạc Việt Nam (Học viện à‚m Nhạc Quốc Gia Việt Nam). Nhạc sĩ Tôn Thất Chiêm có xin ông một bản nhạc mang vử cho cô sinh viên năm nhất Kim Phúc (khi đó mới 18 tuổi) tập hát và trình diễn trong buổi giao lưu. Trước khi diễn, nhạc sĩ có nghe thử và ông thực sự ngạc nhiên vử chính tác phẩm của mình, sao nó hay và trong trẻo đến thế.
Khi cuộc giao lưu bắt đầu, Kim Phúc cất lên tiếng hát Là ng quan họ quê tôi tháng giêng mùa hát hội... thì tất cả hội trường vỗ tay ầm ầm. Bản nhạc kết thúc mọi người đã đử nghị Kim Phúc hát lại. Ngồi trong hội trường rất đông người, Nguyễn Trọng Tạo đã xúc động rơi nước mắt trước sự đón nhận nhiệt tình của khán giả.
Tháng 6/1979, trong 1 lần hà nh quân sang đất Là o, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo vô tình nghe được Là ng quan họ quê tôi với tiếng hát của ca sĩ Thanh Hoa và tốp ca nữ qua đà i TNVN. Ở trên đất khách tiếng hát vử là ng quan họ cất lên là m cho những người lính nghẹn ngà o trong nỗi nhớ quê hương.
Năm 1980, Là ng quan họ quê tôi được giải thưởng đặc biệt của tỉnh Hà Bắc với số tiửn là 200 đồng. Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo gửi cho tác giả thơ 100 đồng (tương đương khoảng 2 chỉ và ng).
Năm 1984, trong tuần giao lưu văn hóa Việt Nam- Đức diễn ra tại Đức, một dà n nhạc giao hưởng Leizich rất nổi tiếng đã trình tấu bà i hát Là ng quan họ quê tôi. Khi ấy có anh bạn bộ đội chuyển ngà nh là đội trưởng đội xuất khẩu lao động ở Đức tham dự. Sau đó vử nước, anh bạn có kể lại câu chuyện nghe được bản nhạc Là ng quan họ ở quê tôi ở xứ người với nhạc sĩ. Anh bạn rất xúc động và tự hà o, thậm chí anh bạn còn đi khoe với mọi người ở buổi diễn: Tác giả là bạn anh.
Bà i hát Là ng quan họ quê tôi ca ngợi vử vùng quê Kinh Bắc đã đánh thức được trái tim thính giả trong và ngoà i nước, và đã trở thà nh nhạc hiệu của Đà i Phát Thanh Truyửn Hình Bắc Ninh. Bà i hát được nhiửu giải thưởng, nhưng theo nhạc sĩ thì sự yêu mến của khán giả mới là điửu quan trọng nhất.
Đã gần 40 năm trôi qua, Là ng quan họ quê tôi vang lên những giai điệu trong sáng mượt mà chinh phục trái tim những người yêu ca hát trong cả nước. Đó là bà i hát thực sự đồng hà nh cùng năm tháng.