Đẩy mạnh chuyển đổi số Bảo tàng Báo chí Việt Nam

Bảo quản hơn 35.000 tài liệu hiện vật

Được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập ngày 28/7/2017, Bảo tàng Báo chí Việt Nam nằm trong hệ thống bảo tàng quốc gia, trực thuộc Hội Nhà báo Việt Nam với nội dung tập trung vào tiến trình lịch sử báo chí Việt Nam. Chỉ sau 3 năm thành lập (2017-2020), Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã hoàn thành không gian trưng bày thường xuyên, chính thức mở cửa đón khách tham quan từ ngày 19/6/2020 và trở thành một địa chỉ tham quan có hoạt động đón khách sôi nổi, liên tục từ đó đến nay.

Trải qua 5 năm thành lập và đưa vào hoạt động từ con số 636 tài liệu, hiện vật khi vừa tiến hành Đề án xây dựng Bảo tàng đã sưu tầm được đến nay, kho cơ sở của Bảo tàng đang lưu giữ và bảo quản hơn 35.000 tài liệu hiện vật. Để có được có con số ấn tượng này, đó là thành quả sau 15 cuộc vận động hiến tặng, những chuyến đi sưu tầm trải dài khắp các tỉnh thành trên cả nước.

Dù trong điều kiện dịch dã hay có nhiều thời gian giãn cách xã hội ngặt nghèo, sau hai năm mở cửa đón khách, tính đến tháng 7/2022, Bảo tàng đã đón hơn 18.000 lượt khách tham quan, trong đó có hơn 150 lượt khách nước ngoài; hàng nghìn lượt theo dõi trên facebook, hàng trăm nghìn lượt truy cập webside của Bảo tàng. Một số cơ quan báo chí lớn đã tổ chức nhiều đoàn tham quan, sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt chuyên đề ngay tại Bảo tàng và tiếp tục nhiệt tình hiến tặng thêm nhiều hiện vật, tư liệu mới.

Cùng với đó Bảo tàng đã biên soạn, xuất bản một cuốn sách tư liệu về lịch sử báo chí; thực hiện thành công hai đề tài nghiên cứu khoa học, sản xuất 250 phim tư liệu và clip về chân dung các nhà báo, các giai đoạn lịch sử báo chí, trong đó có chùm phim đoạt Giải B, Giải búa liềm vàng năm 2021 và một phim được nhận giải Khuyến khích Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI, 2021.

Theo Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam Trần Thị Kim Hoa, ngoài những thành tích nổi bật đã làm được, Bảo tàng đã đóng vai trò nòng cốt và tiên phong trong việc khảo sát, định vị, lập hồ sơ công nhận Di tích lịch sử quốc gia cho Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng tại Đại Từ, Thái Nguyên.

“5 năm là một chặng đường chưa dài nhưng với những người làm công tác bảo tàng thì đây là một chặng đường đặt nền móng đầy ý nghĩa. Kết quả đạt được trong 5 năm qua là tâm huyết và công sức của nhiều thế hệ lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam, các cấp hội nhà báo, các cơ quan báo chí, các nhà báo lão thành và công chúng báo chí, trực tiếp là của những người làm Bảo tàng” – bà Trần Thị Kim Hoa nhấn mạnh.

Chuyển đổi số mạnh mẽ hơn nữa

Với kho cơ sở Bảo tàng đang lưu giữ một khối lượng tài sản báo chí quý, hiếm nhưng việc khai thác, phát huy giá trị của các di sản này để phục vụ cho công trưng bày, nghiên cứu khoa học phục vụ công chúng đang rất khiêm tốn; nhất là trong giai đoạn công nghệ số đang ngày càng phát triển mạnh mẽ như hiện nay. Để thích ứng cũng như đồng bộ hóa nguồn dữ liệu, học liệu theo hướng liên thông giữa các bảo tàng, đảm bảo yêu cầu chất lượng đáp ứng những yêu cầu cấp thiết, Bộ VHTT&DL đã đề nghị các bảo tàng triển khai xây dựng kế hoạch đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong những hoạt động.

Theo Trưởng phòng Quản lý bảo tàng và Thông tin tư liệu (Cục Di sản văn hóa) Nguyễn Hải Ninh, số hóa đang là một yêu cầu cần và đủ cho sự phát triển của ngành bảo tàng, trong đó Bảo tàng Báo chí Việt Nam rất cần những định hướng có tính khoa học và thực tiễn, rất cần được bổ sung thêm các nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực có chất lượng cao. Trong đó, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin và ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động bảo tàng trong giai đoạn hiện nay và tương lai.

Ngoài những thành tựu đạt được trong 5 năm qua, Bảo tàng Báo chí Việt Nam vẫn còn những hạn chế như công tác sưu tầm vẫn rất nặng nề; các không gian trưng bày cố định chưa có sự đột phá mạnh mẽ. Một thực tế chỉ rõ, Bảo tàng chưa thu hút được khách tham quan ngoài ngành, sự tiếp cận của người dân, độc giả chưa phổ biến, vì thế cần tiếp tục bổ sung, chỉnh lý để bắt kịp sự chuyển đổi công nghệ trưng bày, đặc biệt là không gian trải nghiệm các loại hình báo chí để nhiều người biết đến, tiếp cận nhanh hơn và để lại dấu ấn đẹp mỗi khi tham quan.

Chia sẻ tại buổi toạ đàm, nguyên Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi khẳng định, với định hướng phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Bảo tàng Báo chí Việt Nam cần tiếp tục làm phong phú kho tư liệu, cần có sự vào cuộc của tất cả các bên để đưa ra phương pháp sưu tầm và lưu giữ, trưng bày tại Bảo tàng.

“Bảo tàng cần phối hợp, khai thác tốt hơn các di sản của báo chí Việt Nam. Làm phong phú các hoạt động tại địa điểm bằng việc tổ chức các cuộc tham quan, trải nghiệm và học tập. Cần tổ chức trưng bày theo hướng sáng tạo, đổi mới. Đặc biệt, sử dụng công nghệ truyền thông mới, chuyển đổi số mạnh mẽ, tăng cường sự hợp tác với các bảo tàng trong nước và quốc tế. Khai thác tiềm năng phong phú, kinh nghiệm quý báu của các chuyên gia báo chí, chuyên gia bảo tàng, cố vấn của Bảo tàng Báo chí Việt Nam…” – ông Hồ Quang Lợi nhấn mạnh.

kinhtedothi