Bổ cập nước cứu “lá phổi xanh” Hồ Tây
Danh thắng & Di tích Hà Nội - Ngày đăng : 08:23, 21/12/2018
Chiều 19/12, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội đã tổ chức Tọa đàm bàn về các giải pháp cải thiện bền vững chất lượng nước Hồ Tây. Trong đó, giải pháp bổ cập nước sông cho hồ đã được nhiều nhà khoa học đồng tình và đánh giá cao.
20 năm chờ đợi
Hồ Tây (quận Tây Hồ) là hồ tự nhiên lớn nhất trong nội thành Hà Nội. Đây vốn là một đoạn của sông Hồng xưa, sau khi sông đổi dòng chảy, trải qua quá trình ngưng đọng lại thành hồ. Hồ Tây vừa là "lá phổi xanh" của TP, vừa là một danh lam, thắng cảnh tiêu biểu, vừa mang giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử của Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung. Ngoài ra, Hồ Tây còn có vai trò quan trọng trong việc điều tiết mực nước mưa, kết nối với sông Tô Lịch, chống úng ngập cho lưu vực phụ cận.
Hồ Tây (quận Tây Hồ) là hồ tự nhiên lớn nhất trong nội thành Hà Nội. Đây vốn là một đoạn của sông Hồng xưa, sau khi sông đổi dòng chảy, trải qua quá trình ngưng đọng lại thành hồ. Hồ Tây vừa là "lá phổi xanh" của TP, vừa là một danh lam, thắng cảnh tiêu biểu, vừa mang giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử của Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung. Ngoài ra, Hồ Tây còn có vai trò quan trọng trong việc điều tiết mực nước mưa, kết nối với sông Tô Lịch, chống úng ngập cho lưu vực phụ cận.
 Hồ Tây. Ảnh: Phạm Hùng |
Tuy nhiên, Hồ Tây đang phải đối mặt với vấn đề cạn kiệt mực nước do sự bốc hơi và thẩm thấu ngầm. Cùng với đó là tình trạng ô nhiễm môi trường nước rất đáng lo ngại do nguồn nước thải, rác sinh hoạt đổ vào hồ, cũng như lớp trầm tích đáy hồ đã nhiều năm chưa được nạo vét. Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết, chất lượng nước Hồ Tây đang trong tình trạng suy giảm rõ rệt.
Phó Chủ tịch Hội Sinh thái học Việt Nam, GS.TS Mai Đình Yên cho biết, 20 năm trước, việc cải tạo môi trường nước Hồ Tây đã được đề xướng nhưng chưa thành hiện thực. “Hồ Tây đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là nơi bảo tồn sinh học, bảo tồn nước nội địa cấp Quốc gia. Thế nhưng 20 năm qua, vấn đề ô nhiễm Hồ Tây vẫn đang tiếp diễn. Cần sớm có giải pháp để bảo vệ môi trường sinh thái của hồ” - ông Yên nhấn mạnh.
Cần quy trình chặt chẽ
Trước thực trạng đáng lo ngại nêu trên, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội đã đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện chất lượng nước Hồ Tây một cách bền vững, hiệu quả. Cụ thể gồm: Bổ cập nước kết hợp với công nghệ, sinh thái và quản lý chất lượng nước; nạo vét trầm tích, giảm lượng ô nhiễm tích tụ lâu ngày, tăng chiều cao cột nước; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, đặc biệt là môi trường Hồ Tây trong cộng đồng. Đơn vị cũng đề xuất 3 nguồn nước có thể sử dụng để bổ cập cho Hồ Tây, đó là nước ngầm; nước sông Tô Lịch; và nước sông Hồng.
Nguyên Phó Chủ nhiệm khoa Môi trường Đại học Quốc gia Hà Nội, GS Trịnh Thị Thanh nêu quan điểm: “Tôi ủng hộ phương án xử lý nước Hồ Tây. Rút kinh nghiệm từ việc xử lý nước Hồ Gươm vừa qua đã cho hiệu quả rất tốt, cần phải xây dựng quy trình chặt chẽ để thực hiện với Hồ Tây”. Theo GS Trịnh Thị Thanh, sử dụng nước sông để bổ cập là tối ưu nhưng do môi trường khác nhau, nên cần phải lắng lọc nước sông, thử nghiệm tỷ lệ pha nước và có thí nghiệm sinh thái cụ thể trước khi đưa vào hồ.
Nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Xây dựng, PGS. TS Ứng Quốc Dũng cho rằng, không nên lấy nước ngầm mà nên lấy nước sông Hồng để bổ cập cho hồ. Do Hồ Tây từng là một phần của sông Hồng xưa nên có nhiều điểm tương đồng nhất. Tuy nhiên, lượng nước lấy bao nhiêu, lấy theo mùa như thế nào cần tính toán kỹ.
Tại Tọa đàm, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cũng đã trình bày phương án xây dựng trạm bơm kiểu cố định, sử dụng máy bơm chìm được đặt ở sát mép sông tương ứng mức nước thấp nhất của sông Hồng. Nước sông được tuyến ống dẫn từ trạm bơm qua ngõ 464 Âu Cơ, qua đê, đi theo đường Lạc Long Quân đến ngõ 612 Lạc Long Quân, đi vào lòng mương tiêu cạnh công viên nước Hồ Tây. Tuyến mương tiêu cũng được tận dụng để làm bể lắng cát thô và xây dựng bể lắng cát tinh trước khi đưa nước vào Hồ Tây. Theo đại diện Công ty, phương án này vừa tiết kiệm tối đa chi phí xây dựng, đạt được mục tiêu bổ cập nước Hồ Tây trong mùa khô; đồng thời còn có tác dụng pha loãng, cải thiện được nước sông Tô Lịch.
Phó Chủ tịch Hội Sinh thái học Việt Nam, GS.TS Mai Đình Yên cho biết, 20 năm trước, việc cải tạo môi trường nước Hồ Tây đã được đề xướng nhưng chưa thành hiện thực. “Hồ Tây đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là nơi bảo tồn sinh học, bảo tồn nước nội địa cấp Quốc gia. Thế nhưng 20 năm qua, vấn đề ô nhiễm Hồ Tây vẫn đang tiếp diễn. Cần sớm có giải pháp để bảo vệ môi trường sinh thái của hồ” - ông Yên nhấn mạnh.
Cần quy trình chặt chẽ
Trước thực trạng đáng lo ngại nêu trên, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội đã đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện chất lượng nước Hồ Tây một cách bền vững, hiệu quả. Cụ thể gồm: Bổ cập nước kết hợp với công nghệ, sinh thái và quản lý chất lượng nước; nạo vét trầm tích, giảm lượng ô nhiễm tích tụ lâu ngày, tăng chiều cao cột nước; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, đặc biệt là môi trường Hồ Tây trong cộng đồng. Đơn vị cũng đề xuất 3 nguồn nước có thể sử dụng để bổ cập cho Hồ Tây, đó là nước ngầm; nước sông Tô Lịch; và nước sông Hồng.
Nguyên Phó Chủ nhiệm khoa Môi trường Đại học Quốc gia Hà Nội, GS Trịnh Thị Thanh nêu quan điểm: “Tôi ủng hộ phương án xử lý nước Hồ Tây. Rút kinh nghiệm từ việc xử lý nước Hồ Gươm vừa qua đã cho hiệu quả rất tốt, cần phải xây dựng quy trình chặt chẽ để thực hiện với Hồ Tây”. Theo GS Trịnh Thị Thanh, sử dụng nước sông để bổ cập là tối ưu nhưng do môi trường khác nhau, nên cần phải lắng lọc nước sông, thử nghiệm tỷ lệ pha nước và có thí nghiệm sinh thái cụ thể trước khi đưa vào hồ.
Nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Xây dựng, PGS. TS Ứng Quốc Dũng cho rằng, không nên lấy nước ngầm mà nên lấy nước sông Hồng để bổ cập cho hồ. Do Hồ Tây từng là một phần của sông Hồng xưa nên có nhiều điểm tương đồng nhất. Tuy nhiên, lượng nước lấy bao nhiêu, lấy theo mùa như thế nào cần tính toán kỹ.
Tại Tọa đàm, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cũng đã trình bày phương án xây dựng trạm bơm kiểu cố định, sử dụng máy bơm chìm được đặt ở sát mép sông tương ứng mức nước thấp nhất của sông Hồng. Nước sông được tuyến ống dẫn từ trạm bơm qua ngõ 464 Âu Cơ, qua đê, đi theo đường Lạc Long Quân đến ngõ 612 Lạc Long Quân, đi vào lòng mương tiêu cạnh công viên nước Hồ Tây. Tuyến mương tiêu cũng được tận dụng để làm bể lắng cát thô và xây dựng bể lắng cát tinh trước khi đưa nước vào Hồ Tây. Theo đại diện Công ty, phương án này vừa tiết kiệm tối đa chi phí xây dựng, đạt được mục tiêu bổ cập nước Hồ Tây trong mùa khô; đồng thời còn có tác dụng pha loãng, cải thiện được nước sông Tô Lịch.