Nhớ Tết thời bao cấp
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 22:32, 04/02/2019
Nhớ Tết thời bao cấp.
Mỗi dịp xuân về, nhớ về chặng đường mà mình đã đi qua, trong tôi vẫn vẹn nguyên những ký ức về Tết thời bao cấp. Thời bao cấp, mua gì cũng phải có tem phiếu và phải xếp hàng. Từ bao diêm, xà phòng, vải vóc cho đến rau dưa, mắm muối, gạo, củi, dầu lửa... thứ gì cũng phải mua bằng tem phiếu mà lại chỉ có giá trị trong tháng và định lượng rất ít ỏi.
Vào những ngày giáp Tết, người xếp hàng càng đông và mua được hàng càng khó hơn. Gia đình nào cũng muốn mua hết các tiêu chuẩn Tết càng sớm càng tốt. Một vài người láu cá hơn đã lấy gạch, nón... xếp hàng từ tối hôm trước. Thế rồi nhiều người thấy thế cũng bắt chước làm theo. Lâu dần xếp gạch mua hàng thành một thói quen của thời bao cấp. Lớp thanh niên phải đi xếp hàng nghịch ngợm hơn, nửa đêm lẻn ra vứt gạch của những người xếp từ chập tối, thay gạch của mình vào. Sáng ra mọi người đến chờ mậu dịch viên mở cửa, bất chợt có tiếng kêu thất thanh như mất của vì không tìm thấy gạch của mình đâu. Có những lúc họ còn cãi nhau và xảy ra xô xát… Giờ nghĩ lại, tôi và chắc hẳn nhiều người sẽ không nhịn được cười, xem như chuyện tiếu lâm vậy.
Khó khăn vậy mà nhà nào nhà nấy đều rạo rực, háo hức chờ đón năm mới. Gần Tết Nguyên đán, nhà nào cũng phải đi xếp hàng từ 3h đến 4h sáng để mua hàng tiêu chuẩn Tết. Tôi còn nhớ mỗi người khi ấy được 3 lạng thịt, 1kg bột mì và 1 túi hàng Tết có hộp mứt thập cẩm, gói chè, bao thuốc Điện Biên, hoặc Trường Sơn bao bạc, chai rượu hoa quả của Nhà máy rượu Hà Nội, gói kẹo của Xí nghiệp Kẹo Hà Nội, măng, miến, bóng bì, đậu xanh và gạo nếp để gói bánh chưng và bánh pháo; mỗi thứ một ít theo định lượng.
Chúng tôi chỉ được nghỉ Tết chiều 30 Tết đến hết mùng 3, mùng 4 đã phải đi làm rồi chứ không được nghỉ nhiều như bây giờ. Ngày 30 Tết, nhà nào cũng tranh thủ để dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, bao sái và bày biện ban thờ. Dọn dẹp nhà cửa xong mọi người thường cùng nhau đi chợ hoa Hàng Lược – một trong những chợ hoa nổi tiếng ở Hà Nội những ngày giáp Tết. Nhiều người chỉ đi chơi, ngắm hoa chứ không đủ tiền mua. Hoa cắm trong nhà trong ngày Tết chủ yếu là thược dược, violet, điểm vài bông lay ơn, cúc, đồng tiền... Cũng có nhà khá giả thì mua được cành đào Nhật Tân cắm trên bàn thờ hoặc cây quất Tứ Liên nhỏ để trang trí nhà cửa.
Tết đến, nhà nào cũng lo nồi bánh chưng. Bánh chưng không có sẵn ngoài chợ như bây giờ, họ phải tự gói và luộc lấy. Nhiều nhà không có điều kiện thì rủ nhau nấu chung nồi bánh. Tôi vẫn nhớ cái không khí rộn ràng, náo nức của những ngày giáp Tết thời bao cấp. Từ già đến trẻ, trai đến gái đều háo hức mong chờ Tết đến để được ăn ngon, mặc quần áo mới. Còn những trụ cột của gia đình thì lo lắng, tất bật lo sao cho cái Tết được tươm tất, đầy đủ. Họ đi mua và rửa lá dong trước vài ngày. Đến 30 Tết thì vo gạo, đãi đỗ để gói bánh chưng, mặc cho trời rét lạnh buốt của ngày giáp Tết. Ngày Tết ở Hà Nội không thể thiếu món chè kho, có nhà còn nấu chè bà cốt hoặc chè con ong...
Đúng giao thừa, nhà nào cũng đốt pháo nổ giòn giã, rộn ràng khiến không gian trở nên náo nhiệt. Sau giao thừa, hàng xóm láng giềng rủ nhau đến từng nhà chúc Tết. Tết thời bao cấp ai cũng khó nên không có chuyện mừng tuổi nhiều như bây giờ mà chỉ mừng tuổi con trẻ và ông bà. Ngày Tết, ai cũng tay bắt mặt mừng, vui tươi, phấn khởi; chúc nhau một năm mới an khang, thịnh vượng. Họ quên đi mọi chuyện cãi vã, giận hờn của năm cũ để đón chào năm mới và hi vọng một tương lai tươi sáng hơn, no ấm hơn.