Hút thuốc lá thụ động: Hiểm họa khôn lường với trẻ em

Theo thống kê của WHO, thuốc lá hiện đang gây ra 7,1 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, trong đó, bao gồm 900.000 ca tử vong gây ra bởi các bệnh do hút thuốc lá thụ động. Hút thuốc thụ động hoặc hít khói thuốc thụ động là hình thức hít khói thuốc từ không khí, mà không trực tiếp hút thuốc lá hoặc thuốc lào và cũng bị tác hại gián tiếp dẫn đến những nguy cơ về bệnh như ung thư phổi.

Hút thuốc lá không chỉ gây hại cho chính người hút mà còn gây hại cho những người xung quanh, theo nghiên cứu về sự độc hại của thuốc lá, trẻ em đặc biệt dễ bị tác động bởi khói thuốc thụ động.

Trẻ em rất dễ bị ảnh hưởng khí hít khói thuốc lá (Ảnh minh họa).

Đánh giá của các chuyên gia y tế cho thấy, khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất trong đó có 69 chất gây ung thư. Sử dụng thuốc lá gây ra 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong đó có nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản. Thuốc lá còn là một trong các nguyên nhân chính gây ra các bệnh không truyền nhiễm. Trẻ sơ sinh tiếp xúc với các chất độc trong khói thuốc từ khi còn ở trong bụng mẹ sẽ bị chậm phát triển chức năng phổi. Trẻ nhỏ tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ bị phát bệnh hen suyễn hoặc làm bệnh hen trầm trọng hơn, tăng nguy cơ mắc viêm phổi, viêm phế quản và thường xuyên nhiễm trùng đường hô hấp dưới.

Ngoài ra, trẻ em hút thuốc thụ động từ khi còn nhỏ có thể phải chịu những hậu quả sức khỏe ở tuổi trưởng thành như tăng nguy cơ mắc bệnh bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do việc bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên khi còn nhỏ. Trẻ em có chức năng giải độc ở cơ thể thấp hơn rất nhiều so với người lớn. Vì vậy trẻ càng nhạy cảm hơn trước hàng trăm nghìn chất độc từ khói thuốc. Nếu so sánh cùng là đối tượng hút thuốc thụ động, hàm lượng Cotinine trong huyết dịch của trẻ sẽ cao gấp một lần trở lên so với với lớn. Theo thống kê, trên toàn cầu, ước tính mỗi năm có tới 165.000 trẻ em chết trước 5 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp dưới vì hút thuốc thụ động gây ra.

Trường học cần thực hiện quy định về cấm hút thuốc.

Trẻ em không nhận thức được tác hại của thuốc lá nên các em xem việc hít khói thuốc lá là chuyện bình thường, khi gần đến tuổi trưởng thành thì các em bắt đầu tò mò, bắt chước, muốn thử như người lớn, thế là nghiện thuốc lá. Đây cũng là nguyên nhân mà số người hút thuốc lá không ngừng gia tăng ở nước ta trong thời gian qua.

Bảo vệ trẻ em trước khói thuốc

Mặc dù đã có bằng chứng hết sức rõ rệt về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe lá phổi, tuy nhiên tại nhiều quốc gia nhận thức của một bộ phận lớn công chúng, và đặc biệt là của những người hút thuốc về tác hại của thuốc lá và hút thuốc lá thụ động (đặc biệt là với trẻ em) đối với sức khỏe lá phổi còn hạn chế; vai trò của hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá nhằm bảo vệ sức khỏe lá phổi vẫn còn chưa được ưu tiên.

Nhằm tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các ngành, các cấp và cộng đồng đối với công tác phòng chống tác hại thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới lấy ngày 31/5 hàng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá. Chiến dịch này gồm nhiều hoạt động để nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của việc hút thuốc và hút thuốc thụ động, khuyến khích nói không với thuốc lá.

Chủ đề của Ngày Thế giới không thuốc lá 2019 là "Thuốc lá và các bệnh về phổi." Các Chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay gồm: Các bệnh ung thư đến các bệnh hô hấp mãn tính; Vai trò quan trọng của lá phổi khỏe mạnh đối với sức khỏe con người; Kêu gọi các nhà hoạch định chính sách ủng hộ các chính sách phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá…

Ngoài ra, để phòng, chống tác hại của thuốc lá đối với trẻ em nói riêng và cộng đồng nói chung, trước hết các cơ quan có thẩm quyền cần tổ chức thực hiện nghiêm túc Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, nhất là việc xử phạt vi phạm hành chính đối với người hút thuốc lá ở những nơi công cộng, khu vực cấm hút thuốc lá. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân đối với tác hại của thuốc lá; khi hút thuốc lá phải tránh xa trẻ em, không để các em tiếp xúc, làm quen hoặc hít phải khói thuốc lá.

Nhà trường cần phải tuyên truyền, giáo dục các em học sinh nhằm nâng cao nhận thức, tự bảo vệ sức khỏe trước tác hại của thuốc lá, tích cực khuyên người thân trong gia đình từ bỏ thuốc lá hoặc hút thuốc lá đúng nơi quy định. Về lâu dài cần phải bổ sung hành vi nghiêm cấm trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá như “không hút thuốc lá ở khu vực có trẻ em” cũng như quy định chế tài xử phạt thật nặng để bảo vệ trẻ em trước tác hại của khói thuốc lá.

Ở cấp độ gia đình, cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình, cộng đồng cần thực hiện các biện pháp để thực hiện môi trường trong lành không có khói thuốc lá nhằm bảo vệ sức khỏe của chính mình và con cái của mình.

Nguyễn Chung