Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Nỗ lực giữ 94% đàn lợn sạch không lây lan dịch tả châu Phi

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường phát biểu giải trình tại Quốc hội sáng 31-5.

Về dịch tả lợn, Bộ trưởng cho rằng đây là vấn đề rất lớn và lịch sử chưa bao giờ xảy ra với Việt Nam và ngành chăn nuôi trên thế giới. Dịch tả trên lợn xảy ra đầu tiên tại Kenya và châu Phi năm 1921 đến nay đã gần 100 năm nhưng thế giới không có vaccine phòng và không có thuốc chữa. Vì thế đây là loại bệnh cực kỳ nguy hiểm cho ngành chăn nuôi lợn trên thế giới và Việt Nam. Chúng ta ý thức được điều này vì chăn nuôi lợn chiếm tỷ trọng rất lớn trong cơ cấu nông nghiệp. Nếu để xảy ra dịch bệnh thì rất nguy hiểm. Hơn nữa, trong cơ cấu thực phẩm, hiện nay thịt lợn chiếm đến 70% trong cơ cấu thịt trong bữa cơm hằng ngày. Đây lại là khu vực giải quyết sinh kế cho 2,4 triệu hộ, và 10 nghìn hộ trang trại chăn nuôi lớn và vừa.

Ngày 30-8, chỉ sau một tuần xảy ra dịch ở Trung Quốc, chúng ta đã ban hành công điện khẩn và tổ chức hội nghị trực tuyến do Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng trực tiếp chỉ đạo. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mời đại diện của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) để nhận dạng và ngăn ngừa sự lan truyền dịch bệnh. Chúng ta đã ban hành 50 văn bản, tất cả các địa phương đều vào cuộc.

Với tính chất đặc biệt của loại virus này, và nước bạn hiện nay 100% địa phương đã lây lan dịch với con số rất lớn về mức độ thiệt hại, đáng tiếc là ngày 1-2-2019, chính thức ổ dịch đầu tiên đã phát hiện tại Hưng Yên.

“Chúng ta đã tập trung ứng phó theo kịch bản chuẩn bị sẵn, hệ thống thú y, chính quyền địa phương, nhân dân đã vào cuộc ngay từ đầu. Tuy nhiên, do đặc thù của loại virus, do chúng ta còn tới 2,4 triệu hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chăn nuôi liền kề khu dân cư, không gian rất chật hẹp, dễ lan truyền bệnh, nên đến nay bệnh dịch đã lan ra 48 tỉnh, thành phố với hơn 300 huyện, hơn 3.000 xã, với đàn lợn đã phải tiêu hủy 2 triệu con, bằng 117 nghìn tấn, chiếm 6,5% tổng đàn lợn. Đây là thiệt hại vô cùng lớn”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường thừa nhận.

Với tình hình thời tiết phức tạp như năm nay, với đặc thù bệnh và hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, Bộ trưởng dự báo bệnh sẽ tiếp tục lan tỏa ra những vùng còn lại nếu không có biện pháp tích cực. Hiện nay chúng ta có 60 xã của 22 tỉnh, 30 huyện đã qua 30 ngày không còn ổ dịch, nhưng nguy cơ cảnh báo tiếp tục quay trở lại và thời gian tới nếu như không phòng trừ tốt, bệnh dịch sẽ lan vào những hộ lớn.

Trước tình hình đó, Ban Bí thư cũng đã ban hành chỉ thị, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương với tinh thần chỉ đạo chung là “dập dịch như diệt giặc”, phòng là chính, cả hệ thống chính trị vào cuộc, người đứng đầu cấp ủy chính quyền địa phương phải trực tiếp là người đôn đốc chỉ đạo các biện pháp phòng trừ ở địa phương thì mới thành công. Thủ tướng đã yêu cầu phải xác định sống chung lâu dài với bệnh này để từ đó có biện pháp tổng thể, trước mắt, trung hạn và lâu dài.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nêu các nhóm giải pháp gồm:

Thứ nhất, cố gắng ngăn chặn không để lan tỏa bệnh này bằng biện pháp an toàn sinh học là vũ khí duy nhất đến giờ phút này, nếu làm triệt để sẽ không xảy ra dịch bệnh. Đặc biệt ở các hộ chăn nuôi lớn thì phải gia cố thêm các điều kiện bảo đảm an toàn sinh học quyết liệt hơn, nhất là đàn giống để sau này khi điều kiện ổn định bệnh có điều kiện tái đàn.

Thứ hai, giảm quy mô thiệt hại về kinh tế bằng cách: hiện còn gần 94% đàn lợn sạch, không bị bệnh, do đó phải tuyên truyền không "quay mặt" tiêu thụ thịt lợn. Đây là giải pháp kỹ thuật, vừa là giảm thiểu về kinh tế và cũng giúp cho thị trường không bị xuống giá lúc này. Để đề phòng sốt giá lợn, và quý 3, quý 4 sẽ khủng hoảng thiếu, khi nhiều nước chung quanh ta giá lợn rất cao, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Công thương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Công thương họp bàn việc dự trữ thịt đông lạnh. Doanh nghiệp nào có điều kiện sẽ tập trung đầu tư làm việc này và Chính phủ sẽ có chính sách khuyến khích. Mặt khác, giảm thiểu kinh tế bằng cách không tăng đàn vào lúc này vì tăng đàn nguy cơ rủi ro rất cao.

Biện pháp thứ ba là tập trung thúc đẩy các khu vực chăn nuôi khác như chăn nuôi đại gia súc, gia cầm, thủy sản trên cơ sở nguyên tắc tăng trưởng nhưng phải có liên kết để chống rủi ro nguy cơ dịch bệnh, chống rủi ro về thị trường vì nếu phát triển ồ ạt thì thị trường lại xuống giá.

Thứ tư, tập trung các giải pháp trung hạn là thúc đẩy nghiên cứu khoa học. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Bộ Khoa học và Công nghệ, các nhà khoa học, các trung tâm nghiên cứu đang tập trung vào giải pháp an toàn sinh học và nghiên cứu vaccine. Bước đầu đã phân lập chủng loại virus trên địa bàn chúng ta, làm tiền đề cho các bước nghiên cứu khác và kết hợp với các cơ quan nghiên cứu nước ngoài để tìm ra vaccine.

Một điểm nữa là thực hiện chính sách hỗ trợ nông dân, Thủ tướng giao Bộ Tài chính cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các ngành tính toán chính sách hỗ trợ trên cơ sở nguyên tắc dịch xảy ra không ai muốn, Nhà nước cố gắng tối đa trong điều kiện cho phép để cùng địa phương, người dân chung tay vào lúc khó khăn nhất.

Cuối cùng, giải pháp căn cơ hơn là Thủ tướng giao cho ngành nông nghiệp tổng kết 10 năm chiến lược phát triển ngành chăn nuôi 2018-2019 để với tình hình nhu cầu thế giới và nền kinh tế Việt Nam, với điều kiện biến đổi khí hậu, phải xây dựng một kịch bản chiến lược mới.

Thảo Lê/ND