Từ trong sâu thẳm của lòng mình, dù ở lĩnh vực nào, mỗi văn nghệ sĩ đều muốn phấn đấu có những công trình sáng tạo xứng đáng với sự mong đợi của công chúng, sự phát triển của Thủ đô. 

Sáng tạo bằng trái tim đồng cảm

Dù được sinh ra, lớn lên ở đất văn hiến ngàn năm hay từ tỉnh thành khác về định cư tại Thủ đô, nhiều văn nghệ sĩ đều tâm huyết chia sẻ rằng, được là những người con của đất mẹ Hà Nội, mỗi người cần tự ý thức, nhận biết mình phải làm việc gì đó có ích cho Hà Nội, nếu không làm thì sẽ có lỗi với nhân dân Hà Nội, với thế hệ mai sau. Bởi vậy, từ trong sâu thẳm của lòng mình, dù ở lĩnh vực nào mỗi người đều muốn phấn đấu, tự vươn mình để có những tác phẩm, vai diễn, công trình sáng tạo xứng đáng với sự mong đợi của công chúng, với sự phát triển không ngừng của Thủ đô. 

Theo nhà thơ, dịch giả Trần Đương, chẳng phải đối với văn nghệ sĩ thì tiếng nói quan trọng nhất luôn là tác phẩm - ở đấy thể hiện phẩm chất của người công dân, của người Hà Nội có văn hóa, của một tấm lòng yêu Hà Nội thiết tha. Tình yêu ấy, không chỉ dừng lại ở cảm nhận về một Hà Nội tươi đẹp với vẻ hào hoa phong nhã, với cảnh quan hấp dẫn, mà cao hơn là sống, sáng tạo bằng một trái tim đồng cảm, vui buồn với mỗi bước đi của Thủ đô, không thờ ơ, vô cảm. Hơn bao giờ hết, thành phố chờ đợi những cuốn tiểu thuyết, những bộ phim, những bức họa, những bản nhạc, những tấm hình, những bản thiết kế tương xứng với tầm cao của Hà Nội. Thành phố cũng chờ đợi những  tác phẩm ca ngợi về biết bao người đang ngày đêm lo toan, tạo dựng cuộc sống văn minh, hiện đại; phê phán những thói xấu, lên án những cái ác đang tồn tại, len lỏi trong đời và trong tâm hồn con người. 

“Chưa bao giờ văn nghệ sĩ có điều kiện sáng tác thuận lợi như ngày nay. Đời sống vật chất được nâng cao, đời sống văn hóa, tinh thần được phát triển, lại được Đảng và nhân dân khích lệ, cổ vũ. Bằng việc tiếp tục phát hiện, tôn vinh người tốt, việc tốt; ca ngợi truyền thống lịch sử vĩ đại hàng ngàn năm của Thăng Long - Đông Đô, các cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại chống ngoại xâm; phản ánh cuộc sống đang tiến lên mạnh mẽ trong dòng chảy văn hóa Việt Nam, song song với việc không ngừng trau dồi nghiệp vụ, tầm hiểu biết văn hóa, tự làm giàu kiến thức, giới văn nghệ sĩ Hà Nội chắc chắn góp phần xứng đáng vào việc tỏa sáng các giá trị văn hóa và nâng cánh cho Thủ đô không ngừng phát triển” - nhà thơ, dịch giả Trần Đương bày tỏ sự tin tưởng về sức sáng tạo của văn nghệ sĩ Thủ đô.

Sáng tạo từ cội nguồn văn hóa dân tộc

Cũng có nhiều ý kiến trăn trở làm thế nào và đến khi nào văn học nghệ thuật có được những công trình, tác phẩm xứng tầm với Thủ đô Anh hùng, Thủ đô sáng tạo?. Theo GS.TS.NSND Lê Ngọc Canh - người đã dành nhiều tâm huyết cho việc xây dựng đề án sưu tầm phục dựng múa cổ Thăng Long - Hà Nội thì đây là trách nhiệm của mỗi văn nghệ sĩ đang sáng tạo ở mỗi loại hình nghệ thuật. Bởi lẽ, Hà Nội hôm nay cũng cần lắm những công trình khoa học, những tác phẩm văn hóa, nghệ thuật mang tính thời đại, phản ánh thực tiễn của vùng đất hơn ngàn năm tuổi này, đó là cái đã diễn ra, cái đang diễn ra và dự báo cái sẽ diễn ra...

Cũng nhân đây GS.TS. NSND Lê Ngọc Canh đặc biệt lưu ý, sáng tạo là muôn hình muôn vẻ, khởi nguồn từ ngẫu hứng, cảm hứng của từng văn nghệ sĩ. Nhưng bất luận công trình, tác phẩm văn học nghệ thuật hiện đại, đương đại, dân tộc theo khuynh hướng, trường phái nào cũng cần từ cội nguồn bản sắc văn hóa, nghệ thuật dân tộc Việt Nam, đi lên từ dân tộc, hiện đại từ dân tộc. “Việt Nam có 54 dòng văn hóa bản sắc độc đáo của từng tộc người là kho tàng, là di sản văn hóa, nghệ thuật của cha ông thuở trước đã để lại cho những thế hệ mai sau mà Thủ đô Hà Nội là đại diện trung tâm. Từ cội nguồn, bản sắc giá trị ấy các thế hệ nghệ sĩ Thủ đô có vai trò, trách nhiệm bảo tồn, phát huy, sáng tạo những công trình, tác phẩm có tính khoa học, có tính thực tiễn và lý luận”. - GS.TS.NSND Lê Ngọc Canh nhấn mạnh. 

Trong khi đó, trước sự phát triển mạnh mẽ của Thủ đô Hà Nội trong những năm gần đây, nhà thơ Bùi Việt Mỹ cho rằng thực tiễn này đòi hỏi sự đóng góp lao động sáng tạo về văn học nghệ thuật ở tầm cao mới mà văn nghệ sĩ phải thể hiện tài năng thích ứng của mình. Đó là việc cần gương mẫu sống và làm việc tôn trọng các quy tắc quản lý xã hội và pháp luật nói chung, cần tuyên truyền để mọi người nâng cao nhận thức, cùng chung tay xây dựng một thành phố - một diện mạo Thủ đô mới, đạt đến một xã hội sáng tạo, trong đó có hành trình thực hiện từ các quy ước phường xã, từ các bộ quy tắc ứng xử đang được áp dụng trong mọi lĩnh vực cho đến các định chế pháp luật cao hơn. Bên cạnh đó, mỗi văn nghệ sĩ cũng cần phải không ngừng đổi mới sáng tạo từ ảnh hưởng của nguồn cảm hứng thực tiễn mới để đáp ứng yêu cầu cảm thụ ngày càng cao hơn của công chúng. Những đổi mới sáng tạo ấy để đóng góp cho yêu cầu mới về chất, xứng tầm về quy mô, thể hiện bản chất thanh lịch và văn minh của Thủ đô.

Trong quá trình sáng tạo ấy, theo nhà thơ Bùi Việt Mỹ, văn nghệ sĩ còn có trách nhiệm góp ý phản biện xã hội. “Việc tăng cường góp ý bằng phản biện xã hội vốn là một đặc điểm nổi bật mà văn nghệ sĩ cần sử dụng lợi thế ấy để đóng góp xây dựng Thành phố sáng tạo. Chúng ta kiên quyết đấu tranh ngay từ trong việc hình thành tác phẩm tùy tiện, phản cảm, từ trong việc vi phạm bản quyền và rộng ra là đấu tranh với những thói hư, tật xấu, ảnh hưởng đến tâm lý và niềm tin cộng đồng, do vậy làm chậm lại hành trình sáng tạo của thành phố” - nhà thơ Bùi Việt Mỹ nói.